Người họa sĩ của Mẹ Việt Nam Anh hùng

LTS: Những ngày tháng 7 luôn ùa về nhiều kỷ niệm hào hùng, là lúc mà các thế hệ trẻ tri ân, nhớ về công lao to lớn của các anh hùng, những chiến sĩ quả cảm đã hy sinh cả tuổi thanh xuân, xương máu cho độc lập tự do của dân tộc. Và, khi nhớ về những tháng năm rực lửa ấy, chúng ta luôn tự hào có các Mẹ Việt Nam anh hùng.

Vào ngày kỷ niệm thiêng liêng của đất nước, Tòa soạn trân trọng gửi tới độc giả bài viết của Thầy giáo Nguyễn Đình Huyến (Giáo viên Trường Trung học Cơ sở Bưng Riềng, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) ghi lại kỷ niệm gặp gỡ nữ họa sĩ tài hoa Đặng Ái Việt - chiến sĩ cách mạng hoạt động tại khu vực miền Nam trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Sau khi nghỉ hưu, nhiều năm nay, bà tự đi xe máy đến các tỉnh thành khắp cả nước để ký họa chân dung các mẹ Việt Nam anh hùng, tặng cho các thế hệ sau.

Tôi đã từng được nghe nhiều về nữ họa sĩ hơn 50 năm tuổi Đảng đang rong ruổi trên mọi miền đất nước vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng. Và, thật may mắn, tôi có dịp được gặp chị trong dịp chị đến ấp Tín Nghĩa, xã Xuân Thiện, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh.

Khoảng 7 giờ sáng, họa sĩ Đặng Ái Việt có mặt tại nhà Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh. Hôm đó, mẹ Hạnh không được khỏe nên hoạ sĩ Ái Việt chưa thể tác nghiệp ngay, chị phải chờ mẹ Hạnh khỏe hơn đã.

Trước mắt tôi là hình ảnh người mẹ miền Nam được khắc họa trong nhiều tác phẩm văn học; nhỏ nhắn, bình dị, dịu dàng, chân chất mộc mạc, ... bỏm bẻm nhai trầu, chiếc khăn rằn quấn gọn trên đầu, gợi nhớ hình ảnh của người phụ nữ Tiền Giang quê hương của chị.

Thầy giáo lập phòng truyền thống gia đình

Họa sĩ Đặng Ái Việt năm nay đã 72 tuổi, thế nhưng tác phong rất nhanh nhẹn, hoạt bát, rất thích... ăn trầu.

Trong chiến tranh, bà công tác tại tờ Phụ nữ giải phóng miền Nam Việt Nam thuộc Ban Tuyên giáo Trung ương cục miền Nam.

Sau 1975, bà làm giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cho đến ngày nghỉ hưu vào năm 2003.

Gần 9 năm qua, họa sĩ Đặng Ái Việt đã vẽ được hơn hai nghìn bức chân dung của Mẹ Việt Nam Anh hùng khắp mọi miền đất nước.

Bà được nhân dân kính trọng phong tặng danh hiệu Họa sĩ của Mẹ Việt Nam Anh hùng; người họa sĩ của nhân dân.

Mỗi bức chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng là một tác phẩm chan chứa yêu thương và chia sẻ của họa sĩ với nhân vật, không có bức ảnh nào giống nhau.

Mỗi bức ảnh Mẹ Việt Nam Anh hùng là một câu chuyện cảm động, bi tráng về hi sinh mất mát của người vợ, người mẹ đã trở nên bất tử trong ngòi bút của chị.

Cũng có khi bước chân của chị hụt hẫng vì... đến trễ, Mẹ đã đi xa rồi; chính vì thế, bước chân chị không mỏi trên mọi miền đất nước để chạy đua với... thời gian.

Họa sĩ Đặng Ái Việt đang vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh (Ảnh: Tác giả cung cấp)

“Nghe tin mẹ Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh đã 106 tuổi nên mình phải đi ngay, dù trời nắng, đường xa, song chả sá gì với những hy sinh của Mẹ Việt Nam Anh hùng cả. Cứ thế, với con ngựa sắt cà tàng, mình lại rong ruổi ...

Mình sẽ tiếp tục đi để vẽ chân dung cho các Mẹ Việt Nam Anh hùng đến khi còn có thể đi. Điều lo lắng nhất của tôi là các Mẹ không chờ đợi được, vì thế cần phải chạy đua với thời gian để vẽ cho kịp…”, họa sỹ Việt Ái tâm sự.

Mỗi bức chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng là một kỷ niệm thật đẹp của họa sĩ Đặng Ái Việt để lại cho nhân vật và gia đình; giúp nhân vật thấy được sẻ chia, được hạnh phúc, tin tưởng vào cái đẹp, tin tưởng vào tương lai đất nước.

Đến khoảng 8 giờ sáng Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh khỏe hơn, họa sĩ Đặng Ái Việt bắt tay ngay vào vẽ.

Dù đã 72 tuổi, họa sĩ Đặng Ái Việt vẫn thoăn thoắt làm việc, đến hơn 11 giờ bức vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh hoàn thành.

Chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh do họa sĩ Đặng Ái Việt vẽ (Ảnh: Tác giả cung cấp)

Ông Nguyễn Văn Thịnh, con trai của Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh chuẩn bị một cặp bưởi to làm quà.

Họa sĩ Đặng Ái Việt nhẹ nhàng: “Anh thấy đó, xe của tui vừa đủ chở dụng cụ vẽ, đâu có thể chở thêm cặp bưởi nữa đâu, cảm ơn anh và gia đình nhé”.

Người hàng xóm biết họa sĩ ăn trầu nên đã đã gửi tặng chị buồng cau nhỏ, chị cười tươi, vui vẻ “Cái này mình xin nhận, móc thêm vào xe được, rất cảm ơn chị”.

Ông Nguyễn Văn Thịnh, con trai của Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Hạnh chia sẻ “Tôi rất khâm phục tấm lòng cao cả của họa sĩ Đặng Ái Việt, chị làm một việc thật ý nghĩa, không đòi hỏi bất cứ cái gì; chị dịu dàng, tỷ mỉ, chân chất, mộc mạc.

Được tiếp xúc với chị, biết được việc làm cao cả của chị với những hy sinh thầm lặng cho Mẹ Việt Nam Anh hùng trên cả nước, mẹ tôi rất cảm động, bà vui và khỏe hơn.

Không có gì hơn, tôi gửi tới chị lời cảm ơn chân thành, cảm ơn chị đã và đang giáo dục lòng yêu nước, giáo dục lòng biết ơn về công lao to lớn của Anh hùng Liệt sĩ đã hy sinh xương máu cho độc lập dân tộc, vì hạnh phúc nhân dân”.

Họa sĩ Đặng Ái Việt nhận bằng khen tại triển lãm tranh hội họa "Mẹ và Anh hùng của dân tộc" (Ảnh: TTXVN)

Hình ảnh người nữ họa sĩ đã hơn 72 tuổi, rong ruổi trên những nẻo đường đất nước, đến với những Mẹ Việt Nam Anh hùng, là minh chứng thật sống động cho lòng biết ơn gửi đến Anh hùng Liệt sĩ, Thương binh... đã hy sinh vì dân tộc trong những ngày tháng bảy tri ân này.

Ngày 20/7/2020, tôi gọi điện cho họa sĩ Đặng Ái Việt, chị vẫn khỏe, cười vui thông báo “Mình đang vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng tại tỉnh Bình Thuận... thế là đã vẽ được 2.280 chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng rồi”.

Cùng với lời cảm ơn, xin chúc họa sĩ Đặng Ái Việt thật nhiều sức khỏe, chân cứng đá mềm, gặp nhiều may mắn, để hoàn thành tâm nguyện của mình.