Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo khẳng định một trong những nhiệm vụ, giải pháp là: “Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của tổ chức đảng, nhất là vai trò người đứng đầu cấp uỷ trong các cơ sở giáo dục. Không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập (trừ các trường công lập có thỏa thuận quốc tế). Thực hiện bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”.
Ngày 10/12/2025, Quốc hội thông qua Luật Giáo dục đại học 2025 (Luật số 125/2025/QH15) và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Như vậy, kể từ ngày 1/1/2026, sẽ không tổ chức hội đồng trường tại các cơ sở giáo dục công lập.
Nghị quyết số 71 ra đời đến nay đã hơn 4 tháng, và Luật Giáo dục đại học 2025 chỉ còn 1-2 ngày nữa có hiệu lực, tuy nhiên đến nay, vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về việc thực hiện chủ trương “bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục”, để 176 trường đại học, cao đẳng công lập không bị gián đoạn quản lý, điều hành, làm chậm tiến độ của các hoạt động đã hoạch định.
Hiện, một số bộ/ngành đã chủ động yêu cầu trường, học viện trực thuộc các bộ/ngành này, thực hiện báo cáo, đề xuất phương án bố trí sắp xếp cán bộ.
Chỉ định bí thư cấp ủy đương nhiệm kiêm người đứng đầu để bảo đảm vận hành trường
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Phúc - nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) chia sẻ, Nghị quyết số 71 đã xác định rõ việc không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục công lập và đồng thời phải thực hiện bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục. Tinh thần chỉ đạo này cho thấy vị thế của Đảng tiếp tục được khẳng định, thể hiện trách nhiệm lớn lao trong chỉ đạo toàn diện, trực tiếp trong sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực để đất nước vươn lên, ngang tầm thế giới trong nhiệm kỳ tới.
Để sớm ổn định bộ máy hoạt động của cơ sở giáo dục công lập khi không tổ chức hội đồng trường, cơ quan quản lý nhà nước cần chủ động, tích cực và khẩn trương đưa tinh thần Nghị quyết số 71 vào cuộc sống bằng cách ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn triển khai một cách kịp thời, bảo đảm cơ chế mới vận hành ngay từ ngày 1/1/2026.
Tuy nhiên, đến nay chưa có hướng dẫn cụ thể nào liên quan đến thực hiện chủ trương bí thư cấp uỷ kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục, trong khi trước đó hầu hết các cơ sở giáo dục công lập đã tổ chức thành công đại hội Đại hội đại biểu Đảng bộ nhiệm kỳ 2025 – 2030 và kiện toàn nhân sự bí thư đảng ủy và hiệu trưởng nhà trường. Để phù hợp với bối cảnh thực tiễn, nhanh chóng ổn định tổ chức và hoạt động cho các cơ sở giáo dục, tránh phát sinh phức tạp, mất đoàn kết nội bộ, đồng thời giúp nâng cao vị thế, uy tín của Đảng trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, cần thực hiện bổ nhiệm Bí thư Đảng ủy của cơ sở giáo dục công lập vừa được phê chuẩn theo kết quả Đại hội đại biểu Đảng bộ nhiệm kỳ 2025 – 2030 kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục (Hiệu trưởng/Giám đốc) và tổ chức thực hiện hiệu quả các nghị quyết, nhằm đưa Nghị quyết số 71 sớm đi vào cuộc sống.
Đồng tình với quan điểm trên, Tiến sĩ Nguyễn Đức Nghĩa - nguyên Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, việc cần khẩn trương hoàn thành bổ nhiệm đồng bộ nhân sự bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục là hoàn toàn xác đáng, giúp ổn định tổ chức để thực thi chiến lược phát triển của cơ sở giáo dục và thực hiện các Nghị quyết chiến lược khác.
Theo thầy Nghĩa, khi không còn hội đồng trường, nhiệm kỳ của hiệu trưởng cũng kết thúc hoạt động. Để bảo đảm sự ổn định, liên tục trong quản lý, điều hành và sớm đưa Nghị quyết số 71 vào cuộc sống, các cơ quan quản lý trực tiếp của cơ sở giáo dục công lập cần khẩn trương rà soát, xây dựng phương án nhân sự và tổ chức thực hiện quy trình kiện toàn nhân sự lãnh đạo, quản lý tại các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền theo mô hình bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục. Trong trường hợp đặc biệt, có thể chỉ định bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục để bảo đảm vận hành trường thông suốt từ ngày 1/1/2026.
Thực hiện đúng quy định về công tác cán bộ
Hiện, một số ý kiến cho rằng cần áp dụng quy trình tái bổ nhiệm (bước 1: lấy ý kiến cán bộ chủ chốt mở rộng/bước 2: thông qua đảng ủy) nếu nhân sự cho vị trí bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục được đưa ra là 2 người, gồm: hiệu trưởng và bí thư đảng ủy.
Về nội dung này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Phúc chia sẻ, việc bổ nhiệm vị trí bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục là bổ nhiệm lần đầu, không phải tái bổ nhiệm nên không thể áp dụng các bước của tái bổ nhiệm. Công tác cán bộ cần phải tuyệt đối thực hiện theo Quy định số 377-QĐ/TW ngày 08/10/2025 của Ban Chấp hành Trung ương về phân cấp quản lý cán bộ và quy hoạch, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ (thay thế cho Quy định số 80-QĐ/TW, ngày 18/8/2022 của Bộ Chính trị về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử) với đầy đủ các bước.
Chức danh bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục là một vị trí lãnh đạo mới, mang tính hợp nhất hai chức danh trong một, chứ không phải là sự tiếp nối đơn thuần của chức danh hiệu trưởng đương nhiệm. Tương tự, đối với trường hợp bí thư đảng ủy kiêm chủ tịch hội đồng trường đương nhiệm, cũng không thể xem đó là cơ sở để áp dụng quy trình tái bổ nhiệm đối với chức danh bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục. Do đó, việc áp dụng quy trình tái bổ nhiệm là không đúng. Phải thực hiện quy trình bổ nhiệm lần đầu và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình công tác cán bộ theo Quy định số 377 của Bộ Chính trị. Quy định này đã được Bộ Chính trị xem xét, cân nhắc toàn diện, bảo đảm các nguyên tắc lãnh đạo của Đảng và nguyên tắc tập trung dân chủ, đồng thời được áp dụng thống nhất trong toàn bộ hệ thống chính trị. Việc thực hiện trái hoặc không đầy đủ Quy định số 377 là không được phép.
Ngoài ra, cần nhấn mạnh rằng, đối với các cơ sở giáo dục không có thay đổi về cơ cấu tổ chức, việc thực hiện chủ trương bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục phải tuân thủ nghiêm ngặt, đầy đủ và thống nhất quy trình theo Quy định số 377 của Bộ Chính trị. Mọi hình thức bổ sung, cắt giảm hoặc “biến tấu” quy trình, kể cả việc tổ chức lấy ý kiến cán bộ chủ chốt mở rộng, ngoài quy định,... đều không được phép. Đáng lưu ý, việc tự ý thêm hoặc bớt bước còn có thể tạo ra dư luận không cần thiết, làm nảy sinh cách hiểu rằng Quy định số 377 chưa đầy đủ hoặc chưa phù hợp, từ đó ảnh hưởng đến tính nghiêm minh và thống nhất trong thực thi chủ trương của Đảng.
Ông Ngô Văn Sửu - nguyên Vụ trưởng Vụ 1 (Ủy ban Kiểm tra Trung ương). Ảnh: Ngân Chi.
Cùng chia sẻ, ông Ngô Văn Sửu - nguyên Vụ trưởng Vụ 1 (Ủy ban Kiểm tra Trung ương) cho rằng, Quy định số 377 đã nêu rõ, Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ. Ngay ở bước đầu tiên của quy trình, tập thể lãnh đạo (Đảng ủy) của cơ sở giáo dục đại học công lập đã phải tham gia thảo luận, rà soát, thống nhất về cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn, điều kiện và quy trình nhân sự đồng thời, tiến hành rà soát kết quả đánh giá, nhận xét đối với từng cán bộ trong quy hoạch, thông qua danh sách nhân sự đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định và ghi phiếu định hướng giới thiệu nhân sự.
Do vậy, đối với những cơ sở giáo dục không có sự thay đổi về cơ cấu nhân sự, có thể áp dụng hình thức chỉ định nhân sự bí thư kiêm người đứng đầu. Và ở đây, nếu cơ sở giáo dục đã tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ nhiệm kỳ 2025 – 2030 và kiện toàn được vị trí bí thư đảng ủy thì cần bổ nhiệm bí thư đảng ủy kiêm hiệu trưởng/giám đốc.
Còn theo Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Tất Dong - nguyên Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, với những cơ sở giáo dục không có sự thay đổi về cơ cấu tổ chức thì không có bất kỳ lý do gì để trường phải lấy ý kiến cán bộ chủ chốt mở rộng, trong khi Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành quy trình chuẩn mực và rõ ràng.
Trong khi đó, Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Đường - nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, đối với những cơ sở giáo dục không có sự thay đổi về cơ cấu tổ chức, không thuộc diện sáp nhập thì quy trình thực hiện bổ nhiệm cán bộ phải tuân thủ theo đúng Quy định số 377.
Đây là quy định của Ban Chấp hành Trung ương, được dựa trên cơ sở phân tích, đánh giá tính khoa học, hợp lý, đảm bảo các nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, nguyên tắc tập trung, dân chủ… Chính vì thế, chúng ta phải tuyệt đối tuân thủ. Đó là nguyên tắc, không được thêm hay bớt bất kỳ bước nào của quy trình theo quy định, kể cả bước thăm dò ý kiến của cán bộ công nhân viên.
