Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và sự bùng nổ của kinh tế số, ngành Thương mại điện tử đã trở thành một lĩnh vực đầy tiềm năng, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội hiện đại. Tại Trường Đại học Đông Á, ngành Thương mại điện tử (mã ngành: 7340122) bắt đầu được giảng dạy từ năm 2021.
Học ngành Thương mại điện tử không phải chỉ để bán hàng online
Đánh giá về nhu cầu nguồn nhân lực ngành Thương mại điện tử, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Ngô Thị Hồng - Phụ trách ngành Thương mại điện tử - Khoa Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Đông Á phân tích:
"Hiện nay, nhu cầu nhân lực ngành Thương mại điện tử ngày càng tăng, đặc biệt tại các thành phố phát triển như Đà Nẵng – nơi đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Các doanh nghiệp không chỉ cần người biết bán hàng online, mà cần những người hiểu công nghệ, phân tích dữ liệu, xây dựng chiến lược kinh doanh trên nền tảng số.
Bởi vậy, một số ý kiến cho rằng "học ngành Thương mại điện tử à để bán hàng online" có phần phiến diện. Thực tế, sinh viên ngành này được đào tạo bài bản và có năng lực để làm việc ở nhiều vị trí như chuyên viên nghiên cứu thị trường; chuyên viên digital marketing; SEO; social media marketing; chuyên viên phân tích AI marketing, chuyên viên quản lý logistics; chuyên viên quản lý website; quản lý sàn thương mại điện tử... tại các doanh nghiệp; tập đoàn lớn trong và ngoài nước.
Ngoài ra, cơ hội phát triển rộng mở với các vị trí chuyên viên phát triển kinh doanh, quản lý chuỗi cung ứng hoặc tự khởi nghiệp kinh doanh trực tuyến. Sinh viên còn có thể tiếp tục học lên bậc thạc sĩ, tiến sĩ để nâng cao trình độ và mở rộng cơ hội nghề nghiệp".
Cô Hồng cho biết, tại Trường Đại học Đông Á, chương trình ngành Thương mại điện tử được thiết kế theo định hướng ứng dụng – lý thuyết gắn liền với thực tiễn. Sinh viên không chỉ học kiến thức chuyên môn như thiết kế website, quản lý kinh doanh trực tuyến, chiến lược digital marketing… mà còn được làm quen với các công cụ hiện đại như Trí tuệ nhân tạo (AI), Google Analytics.
Song song, kỹ năng mềm như giao tiếp, tư duy phản biện, làm việc nhóm, thuyết trình – đều được rèn luyện thường xuyên qua các dự án, workshop và buổi nói chuyện với doanh nghiệp. Đây là nền tảng quan trọng giúp sinh viên tự tin trong môi trường làm việc thực tế.
Ngoài ra, với hơn 60% thời lượng thực hành, sinh viên ngành Thương mại điện tử có cơ hội trải nghiệm thực tế qua các môn đề án và học kỳ tại doanh nghiệp ngay từ năm thứ 2. Các em tham gia vào quá trình xây dựng website thương mại điện tử, chạy chiến dịch quảng cáo số, quản lý đơn hàng và vận hành bán hàng online thực tế.
Nhà trường phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để đánh giá, hỗ trợ sinh viên phát triển năng lực và tác phong chuyên nghiệp. Đây là mô hình hiệu quả, giúp sinh viên không bỡ ngỡ khi ra trường mà có thể bắt nhịp ngay với công việc.
Được biết, một trong những mục tiêu đào tạo của ngành Thương mại điện tử tại Trường Đại học Đông Á là sinh viên có khả năng tổ chức mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2C (Business To Consumer - Doanh nghiệp tới Người tiêu dùng), phát triển các kênh thương mại điện tử trên các nền tảng như website, TikTok, mạng xã hội…
Do đó, chương trình tích hợp các học phần chuyên sâu như thiết kế và quản trị website thương mại điện tử, tối ưu công nghệ tìm kiếm SEO, xây dựng nội dung số, quản lý bán hàng đa kênh. Sinh viên được học cách tạo gian hàng, chạy quảng cáo, tổ chức livestream bán hàng và sử dụng các công cụ đo lường hiệu quả.
Ngoài lớp học, sinh viên còn được tham gia các cuộc thi mô hình kinh doanh, dự án nhóm và chiến dịch truyền thông thực tế. Nhờ vậy, các em có khả năng triển khai mô hình B2C chuyên nghiệp trên các nền tảng như Facebook, TikTok, Zalo OA hay sàn thương mại điện tử.
Bên cạnh đó, sinh viên ngành Thương mại điện tử còn có cơ hội thực tập và làm việc ở nước ngoài. Cô Hồng chia sẻ: “Trường Đại học Đông Á có hợp tác chiến lược với nhiều doanh nghiệp tại Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc... nhằm tạo điều kiện cho sinh viên thực tập và làm việc trong môi trường quốc tế.
Sinh viên được tuyển chọn dựa trên năng lực chuyên môn, trình độ ngoại ngữ và thái độ làm việc. Quy trình gồm đánh giá hồ sơ, phỏng vấn, và đào tạo kỹ năng hội nhập. Những trải nghiệm này giúp sinh viên mở rộng tầm nhìn, làm quen với môi trường chuyên nghiệp quốc tế và sẵn sàng cho sự nghiệp toàn cầu.
Ngành học năng động, liên tục cập nhật xu hướng
Chia sẻ về lý do lựa chọn ngành học, em Phạm Ngọc Quý - sinh viên khóa đầu tiên ngành Thương mại điện tử cho biết: “Với em đây một ngành học mới mẻ, phù hợp với xu thế chuyển đổi số mạnh mẽ trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn ra vào năm 2021. Khi dịch bệnh ảnh hưởng sâu rộng đến các hoạt động truyền thống, thương mại điện tử trở thành một giải pháp thiết yếu để duy trì và phát triển kinh doanh trên môi trường số.
Đồng thời, năm 2021 cũng là năm đầu tiên Trường Đại học Đông Á mở ngành học này, nên em càng cảm thấy hứng thú và muốn được tiếp cận sớm với những kiến thức hiện đại, gắn với thực tiễn.
Theo em, điểm hấp dẫn của ngành học là tính năng động, cập nhật xu hướng liên tục và cơ hội nghề nghiệp rộng mở. Ngành Thương mại điện tử còn cho phép người trẻ khởi nghiệp sớm và tiếp cận thị trường toàn cầu ngay từ khi còn đang học”.
Để chinh phục khối kiến thức của ngành Thương mại điện tử, Phạm Ngọc Quý đã kết hợp giữa học lý thuyết trên lớp và tự học qua các nền tảng online.
Đồng thời, Quý cũng tham gia các dự án thực hành như xây dựng kênh TikTok, chạy quảng cáo, nghiên cứu thị trường số. Phương pháp "học đi đôi với làm" giúp em Quý hiểu sâu kiến thức và phát triển kỹ năng thực tế.
Ngoài ra, trong quá trình học tập, sinh viên còn được trải nghiệm nhiều hoạt động thực hành thiết thực. "Một trong những hoạt động đáng nhớ nhất với em là xây dựng kênh TikTok trong môn Marketing dịch vụ trên môi trường số.
Thông qua dự án này, em học được cách tạo lập và phát triển một kênh TikTok từ những bước đầu tiên như lựa chọn chủ đề phù hợp, lên ý tưởng và viết kịch bản content, cho đến sản xuất video và phân tích phản hồi từ người xem.
Những trải nghiệm này giúp em rèn luyện kỹ năng sáng tạo nội dung số, tư duy marketing thực chiến, cũng như khả năng làm việc nhóm và thích nghi nhanh với các nền tảng số hiện đại. Đây đều là những kỹ năng quan trọng và cần thiết cho công việc sau này trong lĩnh vực Thương mại điện tử", Phạm Ngọc Quý bày tỏ.
Là đơn vị có tiếp nhận sinh viên ngành Thương mại điện tử của Trường Đại học Đông Á đến thực tập, anh Võ Văn Khanh, Giám đốc Công ty Cổ phần VietNamtrade (Vitrade), kiêm Chi hội trưởng Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tại khu vực Miền Trung - Tây Nguyên cho biết:
"Việc tiếp nhận thực tập sinh giúp chúng tôi có thêm lực lượng hỗ trợ trong các mảng như quản trị sàn thương mại điện tử, marketing và chăm sóc khách hàng.
Sinh viên ngành Thương mại điện tử của Trường Đại học Đông Á có nền tảng thực hành tương đối tốt, đặc biệt là khả năng thích ứng nhanh với môi trường doanh nghiệp, trong đó là mảng vận hành thương mại điện tử, marketing online, quản trị nội dung.
Sinh viên có thể nhanh chóng tham gia vào các quy trình vận hành thực tế, giảm thời gian và chi phí đào tạo từ đó chúng tôi có thể lựa chọn đề xuất bổ sung vào nhân sự công ty.
Tuy nhiên, khi làm việc thực tế, các bạn cần thêm kỹ năng thực chiến nhất là về phân tích dữ liệu, vận hành nền tảng, kỹ năng giao tiếp chuyên nghiệp và ngoại ngữ để hòa nhập nhanh chóng và tạo giá trị trong môi trường doanh nghiệp.
Ngoài ra, thương mại điện tử luôn gắn liền với digital marketing. Vì vậy, sinh viên cần nâng cao kỹ năng xây dựng nội dung số (video, hình ảnh, livestream) vốn là yếu tố quan trọng để thu hút khách hàng trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội.
Thương mại điện tử ngày càng mang tính toàn cầu, đặc biệt với các sàn như Amazon, Alibaba. Sinh viên cần giao tiếp tốt bằng tiếng Anh hoặc ngôn ngữ khác để làm việc với đối tác quốc tế. Sinh viên cũng nên trau dồi năng lực tiếng Anh, nhất là tiếng Anh ngành Thương mại điện tử (viết email, đàm phán, thuyết trình) và kỹ năng làm việc từ xa với đội ngũ đa quốc gia".
Anh Võ Văn Khanh cũng đưa ra một số góp ý để chương trình đào tạo ngành Thương mại điện tử tại Trường Đại học Đông Á phù hợp hơn với yêu cầu thực tế của doanh nghiệp. Cụ thể, sinh viên hiện tại cần cải thiện nâng cao kỹ năng sáng tạo nội dung số và kỹ năng ngoại ngữ giao tiếp quốc tế để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường lao động quốc tế.
Ngoài ra, chương trình đào tạo cần liên tục cập nhật các xu hướng công nghệ mới như ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích hành vi người tiêu dùng, chăm sóc khách hàng...; quản trị bán hàng đa kênh (Omnichannel) và thương mại điện tử xuyên biên giới…
