Theo nhiều lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mặc dù việc đào tạo y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng mang lại nhiều lợi ích cho cả người học, nhà trường và đặc biệt là cho xã hội nhưng đến nay vẫn chưa có mã ngạch lương, mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp gây nên nhiều rào cản trong công tác tuyển sinh ngành học này.
Đội ngũ y sỹ đa khoa rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Quang Ân - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Phú Thọ cho hay, đội ngũ y sỹ đa khoa có vai trò rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay bởi trên thực tế, hầu hết các bác sĩ (có trình độ đại học hoặc cao hơn) thường chỉ lựa chọn công tác đến đến tuyến tỉnh là thấp nhất chứ rất ít người chịu về công tác tại tuyến cơ sở.
Trong khi đó, việc phòng bệnh cũng như thực hiện các vấn đề về chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân phải được thực hiện từ tuyến y tế cơ sở. Vậy nên, nhiều tuyến y tế cơ sở hiện nay đang sử dụng lực lượng y sỹ đa khoa là chính. Tuy nhiên trên thực tế, nhiều đơn vị vẫn đang thiếu lượng lớn đội ngũ này.
Thầy Ân bày tỏ, theo Luật Khám chữa bệnh 2023, đến năm 2027 sẽ không cấp chứng chỉ hành nghề cho Y sỹ đa khoa trình độ trung cấp. Điều này cũng đồng nghĩa với việc sẽ xóa sổ đào tạo y sỹ đa khoa hệ trung cấp, và tất nhiên nếu không có lực lượng thay thế kịp thời cho đội ngũ này sẽ là tổn thất lớn của ngành y.
Do đó, việc đào tạo y sỹ đa khoa hệ cao đẳng sẽ đem lại nhiều lợi ích như đảm bảo cho việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân ở các tuyến cơ sở bởi nó giải quyết được thực trạng đang thiếu đội ngũ này của nước ta.
Hơn nữa, đội ngũ y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng cũng sẽ là nguồn người học liên thông từ cao đẳng lên đại học để trở thành bác sỹ (căn cứ theo quy định tại điểm c, Điều 4, Quyết định số 18/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ), góp phần bổ sung về việc thiếu nguồn nhân lực bác sỹ tại nhiều tuyến y tế cơ sở trong thời điểm hiện tại và tương lai.
Thế nhưng, khó khăn đối với không chỉ riêng nhà trường mà với nhiều cơ sở đào tạo khác đang đào tạo y sỹ đa khoa hệ cao đẳng là vì hiện chưa mã ngạch lương, mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp đối với y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng.
Theo Điều 1,Thông tư liên tịch số 10/2015/TTLT-BYT-BNV của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ ngày 27/05/2015 quy định mã số, phân hạng chức danh nghề nghiệp của bác sỹ, bác sỹ dự phòng, y sỹ trong đó chỉ có chức danh y sỹ hạng IV (trình độ trung cấp) và trong Thông tư 03/2022/TT-BYT ngày 26/04/2022 sửa đổi bổ sung một số điều của Thông tư số 10/2015 không có quy định về việc chuyển xếp lương từ bậc IV lên bậc III đối với y sỹ (do từ trước chưa có Y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng).
Có thể thấy rằng, mặc dù cả nước đang rất cần nguồn nhân lực như vậy nhưng lại chưa có vị trí việc làm, mã ngạch lương rõ ràng đối với y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng tất yếu sẽ khiến nhiều người học dù mong muốn, yêu thích vào ngành cũng sẽ rất băn khoăn nên học hay không. Hơn nữa, khi mở mã ngành ra nhưng không tuyển sinh được cũng sẽ gây ra tốn kém cho cơ sở đào tạo.
Cũng theo thầy Ân, Nghị định 96/2023/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, trong đó có quy định về thời gian, nội dung thực hành để cấp giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh.
Cụ thể, thời gian thực hành khám bệnh, chữa bệnh đối với chức danh bác sĩ là 12 tháng, trong đó, thời gian thực hành chuyên môn khám bệnh, chữa bệnh là 09 tháng; thời gian thực hành chuyên môn khám bệnh, chữa bệnh về hồi sức cấp cứu là 03 tháng.
Thầy Ân cho rằng, việc tổ chức thêm 9 tháng học nghề ở các cơ sở y tế đối với y sỹ đa khoa như vậy sẽ khiến giá trị văn bằng của các trường đào tạo bị giảm đi; không những vậy, mỗi y sỹ sẽ phải đóng tiền học và phải thi để đạt chứng chỉ này nên tất yếu sẽ gây ra sự tốn kém cả về thời gian và chi phí cho người học, thậm chí gây ra tiêu cực trong thi cử.
Trong khi đó, việc đào tạo Y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng đã được đưa vào hệ thống đào tạo nghề, người học đã được đào tạo nghề 3 năm vẫn bị yêu cầu phải có thêm chứng chỉ hành nghề 9 tháng là điều vô lý.
Bên cạnh đó, với những kiến thức và kỹ năng nghề được cung cấp, sau 3 năm tốt nghiệp, các y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng hoàn toàn có thể làm việc luôn được. Hơn nữa, tại các nước trên thế giới hiện nay cũng không yêu cầu về chứng chỉ hành nghề đối với những người làm trong lĩnh vực sức khỏe như vậy. Trước những điều bất cập như vậy, thầy Ân bày tỏ, nhiều người sẽ ngần ngại lựa chọn vào ngành học này hoặc vào học rồi lại đổi ý.
Chính vì vậy, thầy Ân mong rằng, cần xem xét lại quy định này để tránh gây tốn kém cho người học và phù hợp với thực tế so với quốc tế hiện nay. Hơn nữa, một số quốc gia trên thế giới hiện nay như Đức và Nhật đều rất cần nguồn nhân lực y sỹ đa khoa này của nước ta.
Vậy nên, nếu giải quyết được những khó khăn và vướng mắc còn tồn tại đã nêu sẽ góp phần đảm bảo được đội ngũ nhân lực y sỹ đa khoa trong nước và giải quyết nhu cầu việc làm cho nhiều người học.
Mặt khác, thầy Ân cho hay, yếu tố quan trọng nhất trong việc đào tạo y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng là phải có đội ngũ nhân lực đủ và chất lượng. Hiện, Trường Cao đẳng Y tế Phú Thọ đều có đầy đủ đội ngũ giảng viên từ tiến sĩ, thạc sỹ, đến bác sỹ chuyên khoa 2; có đủ điều kiện về cơ sở vật chất để đáp ứng được chương trình đào tạo.
“Nếu đẻ con ra thì phải đặt tên được”
Theo thầy Trần Thung, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Y tế Tây Ninh, với quy định tại Luật Khám, chữa bệnh 2023 là đến năm 2027 sẽ không cấp chứng chỉ hành nghề cho Y sỹ trình độ trung cấp, đơn vị chủ quản cũng không cho trường tuyển sinh trình độ trung cấp nữa vì đào tạo xong cũng không phân công được vị trí việc làm.
Do đó, hiện trường đang liên kết với trường cao đẳng trên địa bàn để đào tạo y sỹ đa khoa hệ cao đẳng; những lớp trung cấp y sỹ đa khoa đang học vẫn được tiếp tục đào tạo và sau khi hoàn thiện xong chương trình trung cấp sẽ được đào tạo liên thông lên cao đẳng luôn.
Thầy Thung thông tin, đội ngũ y sỹ đa khoa thường đáp ứng các vị trí việc làm tại các trạm y tế (ở nhiều nơi thiếu lực lượng bác sỹ thì y sỹ cũng đảm đương nhiều vai trò khác) hoặc tại các đơn vị y tế trường học, cơ quan xí nghiệp, nhà máy, …
Do đó, nếu không có mã ngạch lương cũng như mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, tất yếu nhiều người học cũng sẽ có suy nghĩ băn khoăn là học y sỹ đa khoa hệ cao đẳng để làm gì bởi “nếu đẻ con ra thì phải đặt tên được”.
Cũng theo thầy Thung, việc đào tạo y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng cũng góp phần thúc đẩy sự hòa nhập với lĩnh vực y khoa trong khu vực và trên thế giới; người học cũng sẽ phấn đấu học trình độ cao hơn để đáp ứng với nhu cầu của xã hội so với trước kia.
Cùng đồng tình với quan điểm trên, Thạc sỹ Ngô Văn Cường – Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y dược Việt Nam, mặc dù việc được đào tạo y sỹ đa khoa hệ cao đẳng mang lại nhiều thuận lợi cho các trường cao đẳng.
Tuy nhiên, việc chưa có mã ngạch lương, mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp đối với y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng cũng gây ra nhiều thắc mắc đối với người học. Nghị định số 96/2023/NĐ-CP vẫn còn nói chung chung về vấn đề này đối với y sỹ đa khoa chứ chưa cụ thể hóa như đối với người làm dược hay điều dưỡng.
Vậy nên, thầy Cường cũng mong rằng, cần sớm ban hành mã ngạch lương, mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp đối với y sỹ đa khoa trình độ cao đẳng để người học có nhu cầu, mong muốn tham gia ngành học này hoặc những y sỹ đa khoa trình độ trung cấp muốn nâng cao, hoàn thiện văn bằng chứng chỉ của mình sẽ yên tâm, tin tưởng để đăng ký tham gia học.
