Dự thảo hồ sơ dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 218/2025/QH15 ngày 26 tháng 6 năm 2025 của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi được đánh giá là có nhiều chính sách vượt trội.
Dự thảo đề ra 4 nhóm chính sách cơ bản. Trong đó có nhóm chính sách về đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp, thiết bị dạy học và chính sách riêng về đầu tư phát triển đội ngũ, thu hút tuyển dụng đối với giáo viên và nhân viên cấp học mầm non.
Chỉ cần có chính sách đầu tư, trường mầm non tự tin hoàn thành phổ cập
Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Cái Thị Ánh Tuyết - Hiệu trưởng Trường Mầm non A Đớt (xã A Lưới 4, thành phố Huế) cho biết: "Toàn bộ cán bộ, giáo viên và nhân viên của trường đều dồn tâm sức vào công tác huy động trẻ ra lớp. Trường đã thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi rất thành công, nên tôi tin tưởng việc mở rộng phổ cập cho nhóm trẻ 3 - 5 tuổi cũng sẽ đạt kết quả tốt.
Hiện tỷ lệ trẻ 3 và 4 tuổi ra lớp tại khu vực tôi đã đủ. Thành quả này là nhờ 1 - 2 năm trở lại đây, nhà trường đã chủ động đẩy mạnh tuyên truyền, vận động phụ huynh cho con đi học từ sớm. Tuy nhiên, khó khăn lớn vẫn nằm ở cơ sở vật chất và trang thiết bị học tập phục vụ cho công tác phổ cập. Trẻ đến lớp đông nhưng trang thiết bị dạy học vẫn chưa đạt 100% so với yêu cầu".
Theo mục tiêu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đến năm 2028, các cơ sở giáo dục mầm non phải được bố trí đủ trường lớp, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi, trong đó có tối thiểu 80% phòng học kiên cố; đến năm 2030, con số này phải đạt 100%.
Đối với mục tiêu đề ra, cô Tuyết nhận định trường có thể hoàn thành đúng lộ trình. Mục tiêu về giáo viên chỉ cần có nguồn tuyển là trường sẽ bảo đảm. Cơ sở vật chất nếu được bổ sung thêm ngân sách để chỉnh trang thì chắc chắn đạt được.
Tại Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 218/2025/QH15 ngày 26/6/2025 của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi, có chính sách về đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp, thiết bị dạy học, phát triển đội ngũ đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.
Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định cần tăng cường nguồn lực từ ngân sách trung ương và ngân sách địa phương đầu tư cơ sở vật chất; Ưu tiên đầu tư nguồn lực phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi bảo đảm điều kiện thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.
Đồng thời, bố trí dành quỹ đất xây dựng cơ sở giáo dục mầm non trong kế hoạch sử dụng đất đai của địa phương; Bảo đảm đủ trường lớp, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, số lượng giáo viên mầm non theo quy định đáp ứng nhu cầu tới trường của trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.
Cô Ánh Tuyết cho biết, toàn trường đánh giá cao chính sách ưu tiên ngân sách địa phương cho trường mầm non. Trên thực tế, chính quyền địa phương rất quan tâm và đã có kế hoạch chi ngân sách để hỗ trợ nhà trường cải thiện điều kiện dạy và học.
Chia sẻ về công tác huy động trẻ 3, 4 tuổi ra lớp trong những năm gần đây, cô Tuyết cho biết tình hình nhìn chung thuận lợi. Ở vùng đặc biệt khó khăn, trẻ 3 - 5 tuổi còn được hỗ trợ chế độ ăn trưa, giúp phụ huynh yên tâm cho con đến trường. Nhờ sự phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh và chính quyền, trẻ trong độ tuổi phổ cập đều được vận động đến lớp, tạo nền tảng thuận lợi để nhà trường hoàn thành nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3 - 5 tuổi.
Cũng bày tỏ niềm phấn khởi trước tình hình phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3 - 5 tuổi, cô Hoàng Thị Quý - Hiệu trưởng Trường Mầm non Bộc Bố (xã Bằng Thành, tỉnh Thái Nguyên) cho biết hiện nay kế hoạch phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 - 5 tuổi tại địa phương đang được triển khai theo chỉ đạo từ cấp trên.
Sở Giáo dục và Đào tạo đã chuyển văn bản để các trường đăng ký thời điểm hoàn thành mục tiêu phổ cập, qua đó tỉnh có thể nắm được bức tranh tổng thể và các trường cũng có động lực phấn đấu theo mục tiêu đã cam kết. Riêng Trường Mầm non Bộc Bố đặt mục tiêu đến năm 2026 sẽ hoàn thành việc huy động trẻ ra lớp, bảo đảm yêu cầu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ.
Cùng chung khó khăn với Trường Mầm non A Đớt, hiện tại, tỷ lệ huy động trẻ của Trường Mầm non Bộc Bố đã đạt 100%, song các tiêu chí đi kèm như trang thiết bị dạy học và cơ sở vật chất vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu.
Về trang thiết bị, hiện trường vẫn có những đồ dùng, thiết bị phục vụ giảng dạy nhưng phần lớn mới chỉ ở mức tối thiểu, chưa đáp ứng đủ chuẩn để triển khai phổ cập giáo dục cho trẻ 3 - 5 tuổi. Để đạt yêu cầu, việc bổ sung trang thiết bị cần được thực hiện hằng năm, đồng thời phải nâng dần tỷ lệ phòng học kiên cố và cải thiện cơ sở vật chất.
Một số phòng học của trường vẫn là bán kiên cố hoặc đã xuống cấp, cần chỉnh trang, nâng cấp. Ngoài ra, theo định mức, trường vẫn còn thiếu 4 giáo viên mầm non để đáp ứng nhu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ trong độ tuổi phổ cập.
Chia sẻ về thực tế huy động trẻ 3 và 4 tuổi ra lớp, cô Quý cho biết tại địa phương, việc huy động trẻ nhìn chung khá thuận lợi nhờ công tác tuyên truyền hiệu quả. Nhà trường phối hợp với chính quyền các thôn, bản thông tin tới phụ huynh ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi nhà trẻ, khuyến khích cho các em đi học sớm. Một số trẻ học từ lớp 2 tuổi đã tiếp tục lên các lớp 3, 4 tuổi, giúp duy trì tỷ lệ huy động ổn định.
Theo cô Quý, ở vùng đặc biệt khó khăn, nơi nhiều phụ huynh là người dân tộc thiểu số, tuyên truyền đóng vai trò then chốt. Chính sách hỗ trợ cho trẻ trong những năm gần đây cũng góp phần tạo điều kiện để phụ huynh đưa con tới trường đều đặn hơn.
Với nền tảng tỷ lệ huy động trẻ đã đạt 100%, Trường Mầm non Bộc Bố hiện chỉ cần tập trung vào việc hoàn thiện các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị và bổ sung giáo viên. Cô tin rằng nếu các chính sách đầu tư được triển khai đồng bộ, nhà trường sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 - 5 tuổi đúng lộ trình.
Đề xuất hỗ trợ cho nhân viên, giáo viên, cán bộ quản lý có băn khoăn
Ngoài ra, theo dự thảo, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất chính sách đầu tư phát triển đội ngũ và thu hút tuyển dụng đối với giáo viên, nhân viên cấp học mầm non. Trong đó, giáo viên mầm non tại các cơ sở công lập được tuyển dụng mới từ năm học 2025 - 2026, thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 - 5 tuổi và cam kết công tác ít nhất 5 năm sẽ được hưởng chính sách thu hút tối thiểu một năm tiền lương cơ bản, tương đương gần 60 triệu đồng.
Đánh giá về chính sách này, cô Hoàng Thị Quý khẳng định đây là bước đi rất thiết thực, có sức hút thực sự với giáo viên. Hiện nay, giáo viên vẫn thiếu, trong khi nhu cầu tuyển dụng luôn có. Lứa tuổi 3 - 5 tuổi đặc biệt cần đủ số lượng giáo viên vì đặc thù chăm sóc trẻ mầm non đòi hỏi sự kề cận, sát sao. Chính sách này hoàn toàn đủ sức hấp dẫn để lôi cuốn những giáo viên giỏi vào ngành, kể cả ở những vùng khó khăn như Trường Mầm non Bộc Bố.
Cùng với đó, dự thảo cũng bổ sung chính sách hỗ trợ nhân viên các cơ sở mầm non, nếu công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và làm nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3 - 5 tuổi. Cụ thể, những nhân viên trong tháng có từ 15 ngày trở lên đi đến các thôn, bản, phum, sóc sẽ được hỗ trợ 960.000 đồng/tháng. Khoản hỗ trợ này không tính đóng và hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.
Theo cô Quý, đây là khoản hỗ trợ chi phí đi lại và là nguồn động viên tinh thần rất cần thiết. Thực tế, công việc đến từng hộ gia đình ở thôn bản để thu thập thông tin, số liệu không hề đơn giản. “
Có những cô phải đi hai, ba lần mới gặp được phụ huynh vì họ đi làm nương rẫy, đi không đúng buổi là coi như công cốc. Chi phí đi lại nhiều khi không nhỏ, nên khoản hỗ trợ này ít nhất cũng giúp các cô bớt gánh nặng”, cô nói.
Liên quan đến điều kiện “từ 15 ngày/tháng trở lên” để được nhận hỗ trợ, nữ hiệu trưởng đề xuất cần quy định linh hoạt hơn. Cô Quý phân tích, không phải tháng nào nhân viên trường cũng đi đều đặn trên 15 ngày, bởi công việc phụ thuộc nhiều vào thời điểm phụ huynh có mặt ở nhà.
“Có khi các cô phải tranh thủ đi buổi tối, vì sáng họ đi làm. Vậy trường hợp đi buổi tối hay đi nửa buổi có được tính là một ngày công tác không? Đây là điểm cần làm rõ. Bên cạnh đó, có những tháng nhân viên chỉ đi 10 - 12 ngày nhưng mỗi lần đi phải mất nhiều công sức, thậm chí 2 - 3 lần mới hoàn thành việc ở một hộ gia đình.
Nếu áp dụng cứng nhắc, những người làm việc vất vả nhưng chưa đủ số ngày theo quy định sẽ không được nhận hỗ trợ, gây thiệt thòi cho họ. Đặc biệt ở vùng cao, việc gặp gỡ phụ huynh phải đúng dịp họ ở nhà, đôi khi là chiều tối, tối muộn hoặc giữa giờ trưa. Nếu tính cứng theo số ngày sẽ khó phản ánh thực tế. Chính sách nên mềm dẻo hơn để đảm bảo công bằng và thực sự khích lệ người làm,” cô Quý nhấn mạnh.
Thầy Hoàng Long Giang - Hiệu trưởng Trường Mầm non Kim Nọi (xã Mù Cang Chải, tỉnh Lào Cai) cũng chia sẻ những khó khăn tại trường và bày tỏ băn khoăn về chính sách phát triển đội ngũ. Thầy cho biết trường hiện đã triển khai phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3 - 5 tuổi, với tỷ lệ huy động trẻ 3 và 4 tuổi ra lớp gần đạt 100%. Khó khăn lớn nhất hiện nay nằm ở cơ sở vật chất và tình trạng thiếu giáo viên.
“Khi bắt đầu năm học, trường sẽ đề xuất kinh phí sửa sang trường lớp để phục vụ công tác phổ cập. Tính theo cơ cấu lớp, chúng tôi vẫn còn thiếu giáo viên, và hầu như các trường vùng cao đều gặp tình trạng tương tự”, thầy nói.
Theo thầy Giang, các chính sách của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong thời gian tới, đặc biệt là ưu tiên ngân sách xây dựng trường lớp mầm non sẽ tạo điều kiện thu hút thêm học sinh, đồng thời nếu tuyển được đủ giáo viên sẽ đảm bảo mỗi lớp có hai cô, nâng cao chất lượng chăm sóc, giảng dạy.
Đặc biệt đánh giá về đề xuất hỗ trợ tối thiểu một năm lương cơ bản (gần 60 triệu đồng) cho giáo viên mầm non công lập mới tuyển từ năm học 2025 - 2026, cam kết công tác ít nhất 5 năm, thầy Giang cho rằng đây là chính sách “vô cùng hấp dẫn”.
“Chỉ lo là nguồn tuyển không có, chứ nếu có thì chính sách này rất tốt, giống như trước đây có chính sách hưởng trợ cấp lần đầu cho giáo viên công tác tại miền núi”, thầy nhận xét.
Với chính sách hỗ trợ 960.000 đồng/tháng cho nhân viên mầm non công tác tại vùng khó khăn, mỗi tháng có từ 15 ngày trở lên đi đến thôn, bản làm nhiệm vụ phổ cập, thầy Giang đánh giá đây là động lực tinh thần và hỗ trợ chi phí đáng quý. Tuy nhiên, thực tế ở nhiều trường, giáo viên mới là lực lượng trực tiếp đi bản vận động phụ huynh đưa trẻ đến trường.
Thầy Giang đặt ra băn khoăn, phần lớn đều là các giáo viên đến thôn, bản để vận động, thực hiện công tác phổ cập trẻ 3 - 5 tuổi. Nhiệm vụ này tuy thuận lợi nhờ có sự hỗ trợ tuyên truyền từ địa phương, tuy nhiên địa hình khó khăn cũng khiến quá trình đi lại thêm vất vả. Vậy ngoài nhân viên, các giáo viên đi bản có được hưởng thêm hay không.
Thầy cho biết, theo khoản 2, điều 9, Nghị định số 105/2020/NĐ-CP quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non, giáo viên mầm non dạy tại điểm lẻ của cơ sở giáo dục mầm non công lập ở vùng khó khăn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ đang được hỗ trợ thêm 450.000 đồng/tháng.
“Nếu có thể, nên mở rộng chính sách này cho cả giáo viên để ghi nhận đúng công sức của người trực tiếp làm công tác vận động. Các cô vừa phải dạy học, vừa tranh thủ giờ trưa, buổi tổi, ngoài giờ hành chính để đến trò chuyện, vận động phụ huynh học sinh. Nếu có thêm một khoản hỗ trợ nhỏ cho giáo viên đi thôn, bản sẽ xứng đáng hơn với công sức bỏ ra”, thầy đề xuất.
