Luật Giáo dục 2019, Luật Viên chức và hệ thống các Thông tư 01, 02, 03, 04/2021 về mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên, cùng các văn bản sửa đổi, bổ sung như Thông tư 08/2023/TT-BGDĐT và Thông tư 13/2024/TT-BGDĐT, đã quy định tương đối đầy đủ về tiêu chuẩn và điều kiện thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên.
Thực tế, nhiều địa phương đã triển khai bổ nhiệm và thăng hạng từ hạng III lên hạng II đối với giáo viên tiểu học.
Tuy nhiên, việc tổ chức xét thăng hạng từ hạng II lên hạng I vẫn chưa được tiến hành tại một số địa phương, dẫn đến có nhiều trường học không có giáo viên tiểu học nào được bổ nhiệm vào hạng I mặc dù những thầy cô giáo này đã đủ chỉ tiêu theo quy định hiện hành.
Thực trạng này đặt ra yêu cầu cần rà soát lại cách hiểu và việc tổ chức thực hiện chính sách, nhằm bảo đảm quyền lợi của giáo viên đảm bảo tiêu chuẩn.
Quy định về điều kiện giáo viên tiểu học hạng II lên hạng I
Theo khoản 6 Điều 2 Thông tư 08/2023/TT-BGDĐT, viên chức dự thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng I phải bảo đảm:
Thứ nhất, đã được bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng II.
Thứ hai, trong thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng II và tương đương, có 05 năm công tác liền kề trước năm dự xét được xếp loại chất lượng từ mức hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên, trong đó ít nhất 02 năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; đồng thời bảo đảm yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp và không trong thời gian bị xử lý kỷ luật.
Thứ ba, đáp ứng tiêu chuẩn về trình độ đào tạo, bồi dưỡng theo quy định, bao gồm bằng cử nhân trở lên thuộc ngành đào tạo giáo viên hoặc bằng cử nhân chuyên ngành phù hợp kèm chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm; có chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học.
Thứ tư, đáp ứng tiêu chuẩn về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, trong đó các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng phải được công nhận trong thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng II hoặc tương đương.
Thứ năm, đáp ứng yêu cầu về thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng II theo quy định tại Thông tư số 08/2023/TT-BGDĐT: "Viên chức dự thi hoặc xét thăng hạng chức nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng I (mã số V.07.03.27) phải có thời gian giữ chức danh nghề nghiệp giáo viên tiểu học hạng II (mã số V.07.03.28) hoặc tương đương từ đủ 06 (sáu) năm trở lên tính đến ngày hết thời hạn nộp hồ sơ đăng ký dự thi hoặc xét thăng hạng".
Nhiều giáo viên đáp ứng điều kiện nhưng chưa được dự xét
Một đồng nghiệp của người viết chia sẻ, cô là giáo viên đã công tác hơn 30 năm, được bổ nhiệm vào hạng II cũ từ năm 2017, chuyển sang hạng II mới từ năm 2023.
Có nhiều năm liên tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đạt chuẩn đào tạo; có 9 năm đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở; có sáng kiến kinh nghiệm đạt giải cấp thị xã; có giấy khen đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tiêu biểu và nhiều hình thức khen thưởng trong hoạt động công đoàn và hoạt động phong trào của nhà trường.
Mặc dù đáp ứng đủ tiêu chuẩn về thời gian, chất lượng công tác và thành tích thi đua, nhưng vị giáo viên này chưa một lần được dự thi hoặc xét thăng hạng I do địa phương chưa tổ chức.
Trường hợp nêu trên chỉ là một ví dụ cho thấy vấn đề hiện nay chủ yếu nằm ở khâu triển khai tổ chức, cụ thể là việc chưa ban hành kế hoạch xét thăng hạng, chưa phân bổ chỉ tiêu, hoặc chưa xác định cơ cấu vị trí việc làm cho chức danh nghề nghiệp hạng I tại các cơ sở giáo dục phổ thông.
Một số thầy cô giáo cũng phản ánh, khi hỏi nhà trường về việc xét thăng hạng II lên hạng I, câu trả lời thường liên quan đến việc chưa được giao chỉ tiêu từ cấp quản lý.
Một số trường phổ thông giải thích rằng đội ngũ mới được chuyển xếp sang hạng II từ năm 2023 nên phải chờ đủ thời gian tối thiểu mới đề xuất thăng hạng. Cũng có trường hợp đưa ra diễn giải khác nhau về thời gian giữ hạng, dẫn đến thông tin chưa thống nhất.
Các phản hồi trên cho thấy, rào cản chủ yếu không xuất phát từ hệ thống quy định pháp lý, mà nằm ở công tác lập kế hoạch, phân bổ vị trí việc làm và tổ chức thực hiện thăng hạng theo thẩm quyền quản lý viên chức.
Trong đó, thẩm quyền quyết định chỉ tiêu thăng hạng và kế hoạch tổ chức thuộc về UBND cấp tỉnh và cơ quan quản lý trực tiếp, theo phân cấp của pháp luật về viên chức.
Ngoài ra, việc xét thăng hạng còn căn cứ vào Công văn số 64/BNV-CCVC của Bộ Nội vụ về việc xác định cơ cấu ngạch công chức và cơ cấu hạng chức danh nghề nghiệp viên chức.
Theo đó, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập nhóm 3, 4 thì chức danh nghề nghiệp giáo viên hạng I không quá 10%, hạng II không quá 50%, hạng III không quá 40%; .
Tại khoản 1,3 mục III Công văn 64 một số điểm thống nhất trong quá trình triển khai thực hiện hướng dẫn xác định cơ cấu và tổ chức xét thăng hạng viên chức như sau:
"1. Cơ cấu tại Mục I và Mục II Công văn này không bao gồm công chức lãnh đạo, quản lý và viên chức quản lý…
3. Trường hợp chưa đủ số lượng theo tỷ lệ ở mỗi ngạch công chức hoặc mỗi hạng chức danh nghề nghiệp viên chức thì số còn thiếu được cộng vào ngạch (hạng) thấp hơn liền kề và có thể lớn hơn tỷ lệ theo quy định. Trường hợp số lượng thực tế hiện có vượt tỷ lệ nêu trên thì tạm thời không tổ chức thi, xét nâng ngạch hoặc xét thăng hạng lên ngạch công chức, hạng chức danh nghề nghiệp đã vượt quá tỷ lệ.
Như vậy, tỷ lệ giáo viên được xét thăng hạng và bổ nhiệm hạng I không quá 10%, ví dụ đơn vị có 40 giáo viên thì tối đa 4 người được xét thăng hạng lên hạng I, tùy thuộc vào cơ cấu là chỉ tiêu các hạng do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành.
Trong bối cảnh Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục đề nghị các địa phương rà soát việc bổ nhiệm, thăng hạng chức danh nghề nghiệp giáo viên nhằm bảo đảm đúng quy định, việc xem xét tổ chức xét thăng hạng giáo viên tiểu học hạng I là cần thiết.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
