Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 24/2024/TT-BGDĐT về Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Theo đó công thức tính điểm xét công nhận tốt nghiệp có sự thay đổi so với trước đây.
Theo đó, điểm đánh giá quá trình (học bạ) và kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông tính theo tỉ lệ 50-50, trong đó điểm học bạ của học sinh ở lớp 10, 11 và 12 là 50%, còn lại là điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Trước đây, kết quả học bạ chiếm 30% và chỉ dùng điểm lớp 12; 70% còn lại dựa vào điểm các môn thi tốt nghiệp trung học phổ thông.
Giảm tình trạng học lệch, chỉ chú trọng vào lớp 12 của học sinh
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Đàm Thanh Lạc, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Giồng Riềng (huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang) nhận định: “Việc tăng tỷ lệ điểm học bạ từ 30% lên 50% trong xét tốt nghiệp là một bước đi phù hợp, mang lại nhiều lợi ích cho học sinh, đặc biệt là học sinh học chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Năm 2025 là thời điểm lứa học sinh đầu tiên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 thi tốt nghiệp. Trong giai đoạn đầu triển khai, chương trình giáo dục phổ thông 2018 vẫn còn một số khó khăn và vướng mắc cho giáo viên và học sinh. Sự bỡ ngỡ của cả thầy và trò phần nào ảnh hưởng đến kết quả học tập, có thể chưa đạt kỳ vọng của nhà trường, giáo viên và học sinh. Vì vậy, việc tăng tỷ lệ điểm học bạ từ 30% lên 50% và sử dụng kết quả của cả lớp 10 và lớp 11 sẽ đánh giá được toàn diện hơn năng lực của học sinh. Việc kết hợp hai hình thức này để đánh giá chất lượng học tập của học sinh cũng như kết quả đào tạo của nhà trường sẽ khách quan và chính xác hơn.
Đồng thời, quy chế này cũng giúp giảm một số tiêu cực trong trường học như "bệnh" chạy theo thành tích. Nếu chỉ xét tốt nghiệp bằng điểm học bạ năm lớp 12 như trước đây dễ xảy ra hiện tượng một số giáo viên đánh giá, cho điểm học sinh có phần dễ dãi, thoải mái để tạo điều kiện cho học sinh đỗ tốt nghiệp. Quy chế mới đặt ra yêu cầu giáo viên dạy học thực chất, nghiêm túc, sát sao với học sinh trong suốt quá trình 3 năm trung học phổ thông, không bỏ lỡ bất kì giai đoạn nào của các em.
Tại Trường Trung học phổ thông Giồng Riềng, công tác dạy và học được thực hiện nghiêm túc, sát sao ngay từ đầu cấp học, đặc biệt, nhà trường quan tâm đến công tác định hướng tư tưởng cho học sinh. Những học sinh có tư tưởng không chú tâm học tập năm lớp 10, lớp 11 sẽ được giáo viên giải thích cặn kẽ như vậy các em sẽ có nhiều lỗ hổng kiến thức có thể dẫn đến việc cải thiện kết quả học tập vào năm cuối trở nên rất khó khăn. Vì thế, nhà trường định hướng rõ ràng, nâng cao ý thức học tập của học sinh từ giai đoạn đầu tiên bước chân vào bậc học trung học phổ thông để tránh tình trạng học sinh chủ quan, đến lớp 12 mới bắt đầu cố gắng”.
Cùng bàn về vấn đề này, thầy Nguyễn Chí Dương, Hiệu trưởng Trường trung học phổ thông Nguyễn Du (thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương) cho rằng, việc sử dụng điểm học bạ của cả 3 năm (lớp 10, 11, 12) làm tiêu chí xét tốt nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy học sinh duy trì sự nghiêm túc và học đồng đều các môn ngay từ những năm đầu trung học phổ thông.
Do đó, việc mở rộng phạm vi đánh giá học bạ giúp học sinh tránh tư tưởng sai lầm chỉ cần cố gắng ở năm cuối cấp. Khi kết quả của cả 3 năm học đóng vai trò quyết định tới kết quả tốt nghiệp, buộc các em phải duy trì sự nỗ lực và nghiêm túc ngay từ lớp 10. Thay vì học một số môn thi tốt nghiệp theo định hướng cá nhân, học sinh sẽ có động lực đầu tư thời gian, công sức đều vào tất cả các môn học.
Trong khi đó, thầy Nguyễn Thanh Bình, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Cẩm Lý (huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang) đánh giá: “Tôi hoàn toàn đồng tình với những điểm mới trong quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2025. Việc tăng tỷ lệ điểm học bạ từ 30% lên 50%, bao gồm cả điểm lớp 10 và 11 thay vì chỉ xét điểm học bạ lớp 12 sẽ giúp đánh giá học sinh một cách toàn diện hơn.
Điều này khuyến khích học sinh phải tập trung học ngay từ năm đầu của bậc trung học phổ thông, đồng thời phù hợp với mục tiêu đánh giá năng lực người học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, khi đánh giá toàn diện cần có thời gian dài để phản ánh quá trình học tập.
Các em sẽ phải nỗ lực học tập và rèn luyện liên tục từ lớp 10, có ý thức học nghiêm túc từ các bài kiểm tra đánh giá thường xuyên, định kỳ. Mỗi bài kiểm tra, mỗi kỳ thi đều có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét tốt nghiệp sau này, khiến học sinh không thể lơ là hay chủ quan.
Đối với nhà trường, muốn đạt tỷ lệ tốt nghiệp cao, việc chỉ đạo dạy và học cần được thực hiện ngay từ lớp 10. Việc quán triệt và triển khai đồng bộ các hoạt động học tập từ những năm đầu cấp sẽ giúp học sinh đạt được kết quả tốt hơn, đồng thời hạn chế được tình trạng học sinh lơ là trong quá trình học”.
Tăng cơ hội đỗ tốt nghiệp, giảm áp lực thi cử cho học sinh
Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Giồng Riềng cho rằng, việc tăng tỷ lệ sử dụng điểm học bạ lên 50% khi xét tốt nghiệp trung học phổ thông mang lại nhiều lợi ích cho học sinh, đặc biệt là nhóm học sinh không có nhu cầu học tiếp lên đại học. Đối với nhóm học sinh này, các em chỉ mong muốn có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông để gia nhập vào thị trường lao động. Vì thế, tăng tỷ lệ điểm học bạ sẽ giúp giảm bớt áp lực trong kỳ thi tốt nghiệp và tăng tỉ lệ đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông cho học sinh.
Trước đây, khi tỷ lệ điểm học bạ chiếm 30% trong xét tốt nghiệp, nhiều học sinh nếu thi tốt nghiệp trung học phổ thông không đạt điểm cao sẽ khó tốt nghiệp. Tuy nhiên, khi tăng tỷ lệ điểm học bạ lên 50%, các em sẽ có cơ hội đỗ tốt nghiệp cao hơn. Nếu kết quả thi tốt nghiệp có phần thấp, điểm học bạ sẽ tạo cơ hội để các em tốt nghiệp trung học phổ thông thuận lợi hơn.
Bên cạnh đó, khi tỷ lệ xét tốt nghiệp học bạ chiếm 50%, học sinh sẽ bớt áp lực khi bước vào kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Mặt khác, đây cũng là tiền đề để Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra đề thi có tính phân hóa cao nhằm phân loại học sinh.
Ngoài ra, đối với những em không chọn học đại học, việc học toàn diện các môn từ lớp 10 sẽ giúp học sinh có được sự chuẩn bị tốt cho những bước đi tiếp theo trong cuộc sống. Các em sẽ có nền tảng kiến thức vững chắc trước khi gia nhập vào lực lượng lao động hoặc tham gia vào các chương trình đào tạo nghề. Khi có khả năng ứng dụng kiến thức từ nhiều lĩnh vực, học sinh sẽ dễ dàng thích nghi với các công việc đa dạng, từ đó tạo ra cơ hội nghề nghiệp ổn định và phát triển bền vững.
Về công tác tổ chức dạy học và ôn tập tại nhà trường, thầy Đàm Thanh Lạc cho biết, công tác kiểm tra và đánh giá được nhà trường chú trọng. Nhà trường tổ chức kiểm tra tập trung và không giao cho giáo viên bộ môn ra đề kiểm tra, nhằm đảm bảo tính khách quan và công bằng. Nhờ vậy, ý thức học tập của học sinh tốt hơn và các em thực hiện nề nếp học tập một cách nghiêm túc.
Trước khi Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông, Trường Trung học phổ thông Giồng Riềng đã chủ động chuẩn bị cho công tác dạy học và ôn thi từ sớm. Vì đây là năm đầu tiên học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 nên nhà trường xác định chắc chắn sẽ có nhiều thay đổi trong kỳ thi và hình thức xét tốt nghiệp, thậm chí là xét tuyển đại học. Do đó, nhà trường đã quán triệt công tác dạy học tập trung chủ yếu vào nâng cao chất lượng thực tế.
Nhà trường luôn nỗ lực để nâng cao chất lượng giáo dục thực chất, đảm bảo rằng dù quy chế có thay đổi, kết quả đào tạo vẫn không bị ảnh hưởng quá lớn. Nhà trường cũng thường xuyên tuyên truyền, giáo dục và nhắc nhở học sinh về nguy cơ học lệch nếu chỉ tập trung vào 4 môn thi, nhằm giúp các em có cái nhìn toàn diện và có kiến thức đều ở tất cả các môn học.
Đồng tình với quan điểm trên, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Cẩm Lý cho rằng việc tăng tỷ lệ điểm học bạ lên 50% trong xét tốt nghiệp sẽ giúp thí sinh giảm bớt áp lực trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh có điểm trung bình, vì các em vẫn có thể hoàn thành kỳ thi và được tốt nghiệp.
Mặt khác, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng đề thi có tính phân hóa cao hơn sẽ giúp các trường đại học sử dụng điểm thi tốt nghiệp làm căn cứ xét tuyển đầu vào, đảm bảo tính chính xác và công bằng trong quá trình tuyển sinh.
Mục tiêu của kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông không chỉ là công nhận kết quả học tập mà còn là công cụ để đánh giá quá trình dạy và học ở bậc phổ thông, giúp các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp tuyển được thí sinh phù hợp. Do đó, quy chế thi mới sẽ khắc phục được những bất cập trước đây, giảm áp lực và chi phí cho xã hội, tạo ra sự công bằng cho thí sinh, giúp học sinh có cơ hội phát triển phù hợp với năng lực và tiềm năng của mình.
Trong khi đó, Hiệu trưởng Trường trung học phổ thông Nguyễn Du cho hay, việc sử dụng kết quả đánh giá quá trình học tập ở cả ba năm lớp 10, 11 và 12 trong xét tốt nghiệp không chỉ giúp học sinh có cơ hội thể hiện năng lực toàn diện mà còn đòi hỏi giáo viên phải điều chỉnh phương pháp kiểm tra, đánh giá sao cho phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Hiện tại, nhà trường đang tập trung vào quá trình ôn tập giúp học sinh chuẩn bị tốt cho kỳ thi quan trọng sắp tới. Trong đó, nhà trường đã giao cho các giáo viên chủ động nghiên cứu và triển khai xây dựng các đề thi thử theo cấu trúc đề thi tham khảo đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố trước đó. Khi học sinh được ôn tập nhuần nhuyễn kiến thức và chuẩn bị tinh thần tốt sẽ giúp các em bình tĩnh, tự tin hơn khi bước vào kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông.
