Thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, thực hiện một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa được rất nhiều kỳ vọng.
Việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.
Người viết cho rằng chủ trương một chương trình nhiều bộ sách là chủ trương đúng đắn, hợp lý, theo kịp sự tiến bộ của thế giới, phá vỡ độc quyền, giáo viên, phụ huynh và học sinh có nhiều tài liệu tham khảo trong quá trình dạy và học.
 |
Chủ trương một chương trình nhiều bộ sách là chủ trương đúng - Ảnh minh họa |
Chủ trương đúng đắn nhưng vận dụng chưa linh hoạt đã dẫn đến vô số bất cập, dễ nảy sinh tiêu cực trong quá trình thực hiện.
Việc chọn sách giáo khoa hiện nay như thế nào?
Hiện nay, học sinh cả nước học chủ yếu 3 bộ sách gồm: Bộ sách giáo khoa Cánh diều, Bộ sách Chân trời sáng tạo, Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
Việc lựa chọn sách hiện nay nhiều địa phương thực hiện nhất là giao về cho các trường làm biên bản chọn sách, sau đó báo cáo về Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo thành lập hội đồng trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét và chọn những bộ sách thống nhất trong toàn tỉnh.
Việc lựa chọn sách thống nhất trong toàn tỉnh có lợi thế là việc học được thống nhất trong toàn tỉnh, trao đổi chuyên môn, ra đề kiểm tra cũng thống nhất,…
Tuy nhiên, việc “đồng phục” sách giáo khoa trong tỉnh được đánh giá là không đúng tinh thần chọn sách giáo khoa, giáo viên, phụ huynh, học sinh hầu như không có quyền quyết định loại sách học,…
Bên cạnh đó nhiều bất cập phát sinh trong quá trình thực hiện một chương trình nhiều sách giáo khoa gồm: học sinh khó mua sách giáo khoa nếu thiếu 1 vài quyển, học sinh chuyển trường phải mua lại bộ sách khác, sách dùng 1 lần rồi bỏ rất lãng phí,…
Thực hiện một chương trình một bộ sách như thế nào mới hợp lý?
Như đã nêu, chủ trương một chương trình nhiều bộ sách là chủ trương đúng, vấn đề quan trọng là thực hiện như thế nào cho phù hợp, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân.
Thực hiện nhiều bộ sách sẽ có nhiều nguồn tài nguyên, học liệu phục vụ dạy và học, tăng tính cạnh tranh giữa các nhà xuất bản, bộ sách,…học sinh sẽ được học với những quyển sách đạt tiêu chuẩn với giá cả cạnh tranh nếu thực hiện một cách đúng đắn.
Việc “đồng phục” mỗi trường hoặc cả tỉnh chọn chung một bộ sách là việc làm không phù hợp, trái với nguyên tắc được lựa chọn sách giáo khoa học.
Ý nghĩa của việc thực hiện một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa đó chính là việc lấy chương trình làm gốc, chương trình là pháp lệnh, sách giáo khoa và các học liệu khác là tài liệu tham khảo.
Chính vì việc thực hiện không nghiêm chương trình là pháp lệnh dẫn đến việc bất cập trong chọn sách giáo khoa, “đồng phục” sách giáo khoa, dẫn đến bất cập trong chọn sách giáo khoa thời gian qua.
Hiện nay gần như học sinh mua sách chương trình mới tại các trường, các nhà sách không còn việc mua bán sách, điều này dẫn đến một số vi phạm trong việc mua bán trong trường (nhà trường không có chức năng mua bán sách giáo khoa), không đúng nguyên tắc.
Người viết cho rằng nên trả lại quyền bán sách giáo khoa cho các nhà sách, giáo viên dạy học dựa trên chương trình, có quyền bất kỳ lựa chọn sách bất kỳ để giảng dạy.
Giáo viên nghiên cứu kỹ chương trình, có thể nghiên cứu, tham khảo cả 3 bộ sách giáo khoa, có thể dạy chủ đề 1 sách Chân trời sáng tạo, chủ đề 2 sách Kết nối, chủ đề 3 sách Cánh Diều chẳng hạn hoặc có thể linh động kết hợp nhiều nội dung hay trong 1 chủ đề để giảng dạy cho học sinh, tiết dạy khi đó sẽ sinh động và lôi cuốn hơn.
Đối với học sinh cũng vậy, dưới sự tư vấn, gợi ý của nhà trường, phụ huynh và học sinh ra nhà sách, dựa vào hình thức, nội dung và giá cả sẽ có sự lựa chọn sách phù hợp, thậm chí học sinh có điều kiện được lựa chọn một môn 2 quyển sách để tham khảo cũng rất hợp lý.
Thực hiện được như trên mới đúng ý nghĩa của việc thực hiện một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa, sẽ không còn tình trạng sách giáo khoa dùng 1 lần rồi bỏ, hết tình trạng lãng phí sách giáo khoa, học sinh cũng không phải lo lắng khi chuyển trường, chuyển lớp phải mua bộ sách khác, đa dạng linh hoạt tài liệu giảng dạy, giáo viên và học sinh có thêm nhiều nguồn tư liệu, phụ huynh và học sinh được lựa chọn sách giáo khoa đúng nghĩa.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
