Ngày 16/8, Đoàn công tác của Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội do bà Nguyễn Thị Mai Hoa – Phó Chủ nhiệm Uỷ ban làm trưởng đoàn đã có buổi khảo sát về việc “thực hiện chính sách, pháp luật về tự chủ đại học và đảm bảo chất lượng giáo dục đại học” tại Đại học Đà Nẵng.
Kiểm định chất lượng giáo dục còn bất cập
Tại đây, Đoàn khảo sát đã lắng nghe, ghi nhận những ý kiến của lãnh đạo Đại học Đà Nẵng cũng như các trường thành viên trong việc thực hiện tự chủ đại học. Trong đó, kiểm định chất lượng giáo dục đào tạo là một trong những vấn đề được đoàn khảo sát quan tâm.
 |
Đoàn giám sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Quốc hội làm việc với lãnh đạo Đại học Đà Nẵng ngày 16/8. Ảnh: TN |
Theo đó, Đại học Đà Nẵng là một trong ba trường đại học tại Việt Nam có số lượng chương trình đào tạo đạt kiểm định khu vực và quốc tế cao nhất với 28/34 chương trình đào tạo đạt kiểm định chất lượng.
Tuy nhiên qua khảo sát, đoàn công tác của Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội ghi nhận thực tế rằng việc triển khai kiểm định chất lượng đào tạo cũng còn nhiều bất cập.
Phó Giáo sư Nguyễn Ngọc Vũ - Giám đốc Đại học Đà Nẵng chia sẻ: “Theo Luật thì các trung tâm kiểm định là đơn vị độc lập, không trực thuộc trường đại học nào cả.
Cho đến giờ chúng ta vẫn chưa làm được việc này, bởi vì lúng túng. Hiện nay có trung tâm kiểm định thuộc Đại học Đà Nẵng. Bây giờ cho ra ngoài thì trung tâm thuộc vào đâu?
Trong Luật quy định, trung tâm là độc lập nhưng cho đến giờ vẫn chưa làm được. Như vậy rõ ràng tính khả thi không có”.
Liên quan đến vấn đề này, nhiều ý kiến cho rằng, để nâng cao chất lượng giáo dục thì kiểm định chương trình đào tạo là bắt buộc. Nhưng trên toàn quốc chỉ có 6-7 trung tâm kiểm định phục vụ cho hơn 200 trường đại học với hàng ngàn chương trình đào tạo.
“Khối lượng kiểm định lớn nên cho đến tận bây giờ, nhiều trường vẫn chưa kiểm định lần một. Bên cạnh đó, việc hiểu chưa đúng về tự chủ khiến một số trường công lập ở vùng đặc thù, một số ngành đặc thù như kinh tế nông thôn, kinh tế biển, văn hoá… không nhận được kinh phí hỗ trợ của nhà nước”, lãnh đạo một trường thành viên Đại học Đà Nẵng chia sẻ.
Tự chủ đại học còn chồng chéo
Báo cáo với Đoàn giám sát, Đại học Đà Nẵng cho rằng, mặc dù quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng đã được bàn hành dựa trên Luật số 34. Tuy nhiên cơ chế quản lý và phân cấp cho đại học vùng như Đại học Đà Nẵng không khác nhiều so với các đại học trọng điểm khác.
 |
Phó Giáo sư Võ Văn Minh - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) cho rằng, không thể thấy chỗ nào tự chủ khá lên thì cắt ngay kinh phí. Ảnh: TN |
Đây là khó khăn bất cập lớn khi phải điều hành một mô hình đại học hai cấp quy mô lớn gồm nhiều trường đại học thành viên và các đơn vị thuộc, trực thuộc như hiện nay.
Các trường đại học thành viên thuộc Đại học Đà Nẵng do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, có quy mô ngày càng lớn, yêu cầu về tự chủ ngày càng cao.
Vấn đề bất cập giữa quản lý tập trung với tư cách là một cơ sở giáo dục đại học đa ngành, đa lĩnh vực với đòi hỏi phải phân cấp ngày càng nhiều hơn cho các trường đại học thành viên, các đơn vị thuộc và trực thuộc.
Ngoài ra, theo quy định tại Luật số 34, các trường đại học thành viên của đại học vùng cũng có hội đồng trường, thực hiện chức năng, nhiệm vụ tương tự như các trường đại học thuộc các Bộ, ngành, địa phương.
Trong khi đó, đại học vùng cũng có Hội đồng đại học và cũng thực hiện chức năng, nhiệm vụ tương tự được quy định tại Luật số 34. Điều này, gây ra sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ trong việc điều hành, quyết định một vấn đề cụ thể.
“Hiện nay, theo lộ trình tự chủ đại học nên nguồn ngân sách nhà nước cấp cho phát triển giáo dục đại học có xu hướng giảm dần, nguồn thu chính của các trường là học phí.
Tuy nhiên, với mức học phí theo Nghị định số 81/2021/NĐ-CP tuy có cao hơn so với Nghị định số 86/2015/NĐ-CP nhưng vẫn chưa đủ để trang trải các khoản chi phí phục vụ cho hoạt động nâng cao chất lượng đào tạo
Việc huy động các nguồn vốn liên doanh liên kết gặp nhiều khó khăn do cơ chế chính sách”, lãnh đạo Đại học Đà Nẵng cho hay.
Ngoài ra, Đại học Đà Nẵng cũng nêu ra một loạt những vấn đề khó khăn khi thực hiện tự chủ như: Việc thực hiện xã hội hóa, hợp tác công tư để tạo nguồn vốn đầu tư phát triển còn gặp nhiều khó khăn vì liên quan đến nguồn Bộ, ngành và nhiều văn bản quy định khác nhau;
Việc đa dạng hóa nguồn thu của nhà trường từ các hợp đồng hợp tác chuyển giao công nghệ của các trung tâm, viện nghiên cứu, sản phẩm khoa học của đề tài còn gặp rào cản bởi các luật và văn bản pháp quy khác như Luật sử dụng tài sản công, Luật sở hữu trí tuệ;
Việc thu hút, giữ chân người tài, cán bộ, giảng viên giỏi hiện gặp rất nhiều khó khăn do một số bất cập trong cơ chế, chính sách và sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là các trường đại học ngoài công lập.
Phó Giáo sư Võ Văn Minh - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) cho rằng: “Tự chủ nhưng chỗ nào khá lên thì cắt kinh phí đi dẫn đến hậu quả những ngành đó sẽ gặp khó khăn. Đặc biệt chỗ này chỉ tập trung ở các trường công lập thôi.
Còn các trường tư thục sẽ không mở những ngành đặc thù như vậy bởi họ sẽ mở ngành nào thu hút người học.
Và dần dần nếu nhà nước không tập trung đầu tư những ngành như vậy thì dẫn đến nguồn lực thực hiện phục vụ phát triển xã hội sẽ bị mất trong từ 5-10 năm nữa. Sẽ hụt rất nghiêm trọng”.
Thay mặt đoàn giám sát, bà Nguyễn Thị Mai Hoa – Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội ghi nhận những góp ý, kiến nghị của các chuyên gia, lãnh đạo Đại học Đà Nẵng.
Đại học Đà Nẵng cũng kiến nghị Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội ủng hộ đề án phát triển Đại học Đà Nẵng thành Đại học Quốc gia. Đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 99 và trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật số 34, trong đó cần đặc biệt quan tâm đến tính đặc thù của mô hình đại học 2 cấp.
