(Tiếp theo phần 1)
Về thời điểm cuối năm 2019
Rõ ràng là việc quản lý hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, truyền thông,… cần phải đặt trong một chiến lược tổng thể, coi trọng hoặc xem nhẹ bất kỳ lĩnh vực nào cũng có thể mang lại những hệ lụy khó lường.
Báo chí, phát thanh, truyền hình có tác động trực tiếp đến đối tượng theo dõi, nói theo ngôn ngữ chuyên ngành là “theo thời gian thực” trong khi Y tế, Giáo dục, Văn hóa, Môi trường ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống xã hội vừa trực tiếp, vừa lâu dài, vừa rộng khắp.
Đưa ra chính sách ở tầm vĩ mô nhằm giải quyết một vấn đề, một khía cạnh trước mắt có thể đúng về chiến thuật song về chiến lược khó có thể cho rằng thế là khoa học.
Thực hiện quy hoạch báo chí sẽ có một số cơ sở báo chí phải chuyển đổi cơ quan chủ quản hoặc chuyển thành tạp chí.
Một số khác phải đóng cửa bởi hiện tại là chuyên trang, nếu Báo chuyển thành tạp chí thì các trang này thành trang tin, không phải cơ quan báo chí, không có cơ sở pháp lý để tồn tại như bây giờ.
Những cơ sở báo chí hiện do cơ quan nhà nước chủ quản, việc chuyển đổi có thể không khó khăn vì nhân sự và quỹ lương chỉ chuyển từ cơ quan này sang cơ quan khác.
 |
| Thực hiện quy hoạch báo chí sẽ có một số cơ sở báo chí phải chuyển đổi cơ quan chủ quản hoặc chuyển thành tạp chí. (Ảnh minh họa: VOV) |
Những nhân sự thuộc diện tinh giản biên chế 10% theo tinh thần Nghị quyết số 39-NQ/TW; Thông báo số 30-TB/TW và Kết luận số 17-KT/TW của Bộ Chính trị, ngoài cơ chế hỗ trợ được quy định tại Nghị định 108/2014/NĐ-CP còn được các địa phương khuyến khích theo cơ chế đặc thù.
Ví dụ Đà Nẵng chi hàng chục tỷ hỗ trợ cán bộ nghỉ hưu trước tuổi, mỗi người nhận từ khoảng 200 triệu đồng trở lên.
Kỳ họp thứ 6 Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh khóa 9 đã quyết định thành phố này sẽ chi ngân sách hơn 380 tỉ đồng hỗ trợ 1.062 cán bộ nghỉ hưu trước tuổi.
| “Quyền” để người ta sợ, “Uy” để người ta phục |
Nhưng quyết định quy hoạch báo chí, người lao động cho đến nay chưa có thông tin nào về hỗ trợ, chuyển đổi nghề nghiệp.
Trong khi đó, Tết nguyên đán đã đến rất gần, cả ngàn con người và gia đình họ chắc chắn bị ảnh hưởng. Cha ông ta nói "tết nhất đến nơi", có lẽ nào...
Chưa kể, theo Quyết định 362/QĐ-TTg, trừ bốn tổ chức mang tính “Hội” là Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam được phép có “01 cơ quan báo và 01 cơ quan tạp chí”.
Các tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội trung ương chỉ có 01 cơ quan tạp chí.
Như vậy 100% cơ quan báo chí trực thuộc tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội trung ương đang xuất bản báo phải chuyển sang xuất bản tạp chí.
Vậy “tạp chí điện tử” là gì?
Bài viết trên Tạp chí Tuyên giáo giải thích rất cụ thể:
“Tạp chí là xuất bản phẩm định kỳ, thường có tính chất chuyên ngành; với nội dung chính là những thông tin chuyên sâu mang tính khoa học, nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm, những tài liệu phân tích, đánh giá các vấn đề, sự kiện, những bài viết dự báo và chiều hướng vận động, phát triển của các hiện tượng trong tự nhiên và xã hội.
Đối tượng công chúng tiếp nhận tạp chí thường tập trung theo lĩnh vực chuyên biệt, nhất là đối với các tạp chí khoa học chuyên ngành.
Tạp chí chủ yếu sử dụng các thể loại chính luận như bình luận, chuyên luận hoặc tin tức khoa học, điều tra khoa học...” [5]
 Bộ làm gì để quy hoạch báo chí đúng luật, không gây hệ lụy xã hội? |
Bài viết cho rằng tuy phương thức xuất bản của tạp chí điện tử giống với báo điện tử, nhưng “Các tạp chí điện tử thay vì lựa chọn cách xuất bản theo ngày, theo kế hoạch để “hút” độc giả nghiên cứu sâu, tra cứu thông tin, phản hồi khoa học về những nội dung nhất định mang tính chuyên ngành đã chuyển hẳn sang xuất bản theo giờ, thậm chí theo phút, cập nhật thông tin liên tục như báo điện tử”.
Với thực trạng như vậy, việc chấn chỉnh là cần thiết nhưng chấn chỉnh như thế nào?
Theo thông lệ, bài báo [5] không có ghi chú gì ở cuối bài nên được hiểu đây là quan điểm của Tạp chí nằm dưới sự “chủ quản” là Ban Tuyên giáo trung ương.
Bài báo trên nêu mấy vấn đề:
1. Tạp chí sử dụng các thể loại chính luận như bình luận, chuyên luận hoặc tin tức khoa học, điều tra khoa học…
2. Bên cạnh các bài viết có tính chuyên ngành, tạp chí cũng có thể có “Những bài viết dự báo và chiều hướng vận động, phát triển của các hiện tượng trong tự nhiên và xã hội”.
3. Tạp chí điện tử được lựa chọn cách xuất bản theo ngày.
Tại Hội nghị báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2018, triển khai nhiệm vụ năm 2019, ông Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đã nhấn mạnh:
 Pháp trị hay Nhân trị |
“Bộ Thông tin và Truyền thông cần gấp rút xây dựng bộ công cụ định tính, định lượng cụ thể nhằm phân biệt rõ báo điện tử với tạp chí điện tử, chỉ đạo, định hướng kịp thời, nhằm chặn đứng, xử lý thật nghiêm khắc tình trạng “báo hóa” tạp chí điện tử, trang thông tin điện tử - một vấn đề rất bức thiết trong công tác quản lý báo chí, truyền thông hiện nay”. [5]
Chỉ còn hơn hai chục ngày nữa là đến thời điểm 31/12/2019, vậy Bộ Thông tin và Truyền thông đã công bố “Bộ công cụ định tính, định lượng cụ thể nhằm phân biệt rõ báo điện tử với tạp chí điện tử”?
Trong trường hợp Bộ Thông tin và Truyền thông chuẩn bị công bố “Bộ công cụ định tính, định lượng” thì quan điểm nêu trong bài báo [5] sẽ được áp dụng hay đây không phải là chỉ thị, nghị quyết nên chỉ có tính tham khảo?
(Kỳ tiếp theo: Ai đảm bảo quyền lợi, đời sống cho phóng viên, biên tập viên và người lao động mất việc?)
