Chính phủ đã ban hành Nghị định số 142/2025/NĐ-CP Quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Theo điểm c, khoản 6, điều 40 quy định trách nhiệm của Sở Giáo dục và Đào tạo về đội ngũ nhà giáo, nhân sự quản lý, viên chức và người lao động, Sở Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm quyết định thành lập hội đồng trường, công nhận, bổ nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch hội đồng trường, bổ sung, thay thế thành viên Hội đồng trường.
Trước đó, dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của một số Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về lĩnh vực giáo dục phổ thông khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp đề xuất giao thẩm quyền này cho Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nhữ Quốc Tuấn Nam - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Năng Khả (huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang) chia sẻ: “Khi thẩm quyền được giao về Sở Giáo dục và Đào tạo, phải nhìn nhận rằng khối lượng công việc ở cơ quan cấp tỉnh chắc chắn sẽ tăng lên. Tôi tin là các cán bộ ở sở cũng đã lường trước điều này.
Ở một tỉnh, mỗi năm đều có những thay đổi nhất định về nhân sự Hội đồng trường. Tuyên Quang sáp nhập với Hà Giang, số lượng trường trung học cơ sở sẽ tăng lên, nên Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh cần chuẩn bị kỹ cả về nhân sự và chuyên môn. Trong bối cảnh ấy, đội ngũ ở sở sẽ là những người tinh gọn, có chất lượng, là lực lượng nòng cốt để triển khai hiệu quả".
Thầy Nam cho hay, ở góc độ nhà trường, trước đây khi có thay đổi nhân sự, nhà trường sẽ cần làm tờ trình gửi lên Ủy ban nhân dân huyện thông qua phòng giáo dục và đào tạo. Phòng sẽ tổng hợp các trường, thường là vài trường cùng trình một lượt vào đầu năm học nên thủ tục cũng khá nhanh gọn, chỉ khoảng một đến hai tuần là có quyết định.
Thực tế, thành phần Hội đồng trường như đại diện cha mẹ học sinh, đại diện tổ chuyên môn cũng thường xuyên thay đổi, nhưng theo quy chế đã quy định rõ ràng, nên chỉ cần tìm nhân sự phù hợp với thành phần, không cần phải đánh giá lại toàn bộ.
"Nếu sắp tới việc bổ sung, kiện toàn nhân sự do Sở Giáo dục và Đào tạo đảm nhiệm thì về cơ bản thủ tục cũng không quá khó, thời gian cũng nhanh vì hiện nay đã làm trực tuyến, rất tiện lợi.
Tuy nhiên, điều tôi băn khoăn là số lượng trường trung học cơ sở hiện khá đông, có thể gây áp lực cho Sở Giáo dục và Đào tạo trong khâu xử lý. Trước đây, khi còn đề xuất giao thẩm quyền cho Ủy ban nhân dân cấp xã, cá nhân tôi thấy cũng hợp lý vì gần dân, sát thực tế hơn. Nhưng nếu giao về Sở Giáo dục và Đào tạo thì lại có lợi thế trong việc luân chuyển, điều động, thay thế nhân sự, đặc biệt là các nhân sự chủ chốt Hội đồng trường một cách đồng bộ", thầy Nam bày tỏ.
Tuy nhiên, trước việc chuyển thẩm quyền phê duyệt nhân sự Hội đồng trường của trường phổ thông công lập lên Sở Giáo dục và Đào tạo, vị hiệu trưởng chia sẻ, ở giai đoạn đầu sẽ có đôi chút bỡ ngỡ khi các trường làm việc với sở. Với số lượng trường phổ thông đông đảo, Sở Giáo dục và Đào tạo cần sâu sát hơn với các đơn vị cơ sở, đồng thời phát triển thêm các công cụ hành chính công để quy trình được thuận tiện, hiệu quả hơn.
Chia sẻ quan điểm về quy định mới này, thầy Ngô Văn Chiến - Hiệu trường Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Dương Hưu (huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang) cho biết: "Trước đây, khi có thay đổi về nhân sự trong Hội đồng trường, nhà trường phải thông qua cấp huyện.
Nay trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, việc xác định rõ cấp nào có thẩm quyền quản lý Hội đồng trường là rất cần thiết. Theo quy định mới trong Nghị định, thẩm quyền bổ sung, thay thế thành viên Hội đồng trường được giao cho Sở Giáo dục và Đào tạo. Tôi cho rằng, quy định này nhằm tạo sự thống nhất trong công tác quản lý nhân sự toàn ngành, đặc biệt khi có điều động, luân chuyển cán bộ".
Tuy nhiên, thầy Chiến cho biết, nếu giao về cơ quan ở tỉnh như Sở Giáo dục và Đào tạo cũng có một số điểm cần lưu ý trong thời gian tới.
Cụ thể, theo quy định hiện hành, trong thành phần Hội đồng trường bắt buộc phải có đại diện của chính quyền địa phương, tức cán bộ ở cấp xã. Vậy đặt ra câu hỏi là: Sở Giáo dục và Đào tạo có được chỉ định hoặc điều phối một cán bộ cấp xã tham gia vào Hội đồng trường không? Điều này có thể liên quan đến quản lý con người theo hệ thống hành chính và hiện tại vẫn chưa được quy định cụ thể.
Ngoài ra, nếu Sở Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chịu trách nhiệm về bổ nhiệm, luân chuyển, điều động cán bộ trong ngành thì việc tổ chức nhân sự trong Hội đồng nhà trường thuộc quyền Sở là hợp lý, đồng bộ với chức năng, nhiệm vụ của Sở. Tuy nhiên, cần làm rõ, Sở có quyền ra quyết định chỉ đạo đối với cán bộ không thuộc ngành giáo dục như cán bộ thuộc xã để bổ sung thành viên Hội đồng trường hay không.
"Trong thực tế, đại diện chính quyền địa phương là thành phần rất quan trọng trong Hội đồng trường, vì họ nắm rõ tình hình địa bàn, sát sao trong công tác chỉ đạo và phối hợp. Về phía nhà trường, tôi cho rằng nếu giao cho Uỷ ban nhân dân cấp xã chỉ đạo thì sẽ thực tế hơn, vì họ nắm rõ con người, tình hình cụ thể ở từng đơn vị. Công tác chỉ đạo và giám sát khi đó cũng sẽ sát với nhu cầu thực tiễn hơn.
Còn nếu giao về Sở, thì cần xác định rõ là Sở sẽ phải nỗ lực rất nhiều, đặc biệt là về nhân sự để có thể đảm bảo việc quản lý chặt chẽ, sâu sát đến từng trường. Với số lượng trường trung học cơ sở đông khi sáp nhập tỉnh, đây sẽ là một thách thức không nhỏ.
Thực tế tại cơ sở, sau khi có chỉ đạo từ cấp trên, việc bổ sung, kiện toàn Hội đồng trường cũng diễn ra khá nhanh chóng. Tuy nhiên, khi đã có sự thay đổi về cấp quản lý, ra quyết định đối với nhân sự Hội đồng trường thì cần tính đến việc hoàn thiện các quy trình phối hợp, đặc biệt là giữa Sở Giáo dục và Đào tạo với chính quyền cấp xã, cũng như với trường học để đảm bảo mọi việc diễn ra hiệu quả, trơn tru nhất", thầy Chiến nhận định.
Tại điểm k, khoản 6, điều 40 Nghị định 142/2025/NĐ-CP, Sở Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm Ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước về giáo dục của Sở Giáo dục và Đào tạo;
Điểm l, khoản 6, điều 40 Nghị định 142/2025/NĐ-CP quy định: Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã xây dựng nội dung phối hợp quản lý và tổ chức các hoạt động giáo dục có liên quan của trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học phổ thông trên địa bàn.
