LTS: Đưa ra những căn cứ pháp lý và giải thích rõ hơn về các trường hợp được nâng lương trước niên hạn, tác giả Nhật Khoa đã có bài viết chia sẻ cùng độc giả Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.
Việc nâng lương giáo viên là việc làm thường xuyên để ghi nhận những đóng góp của giáo viên trong quá trình công tác.
Nâng lương có 2 trường hợp là nâng lương đúng niên hạn và nâng lương trước niên hạn.
Việc nâng lương đúng niên hạn thì 2 năm tăng một lần (giáo viên hạng IV tiểu học, mầm non), 3 năm một lần (giáo viên các hạng còn lại) trừ trường hợp bị kỷ luật kéo dài thời gian nâng bậc lương.
Việc nâng lương trước niên hạn là một chính sách đúng đắn của nhà nước để ghi nhận kịp thời những thành tích của giáo viên trong công tác, nhưng việc thực hiện nâng lương trước niên hạn cho giáo viên còn gặp khá nhiều thắc mắc, tranh luận của giáo viên như:
Có thể dùng thành tích gì để nâng lương trước niên hạn?
Có phải tất cả giấy khen, bằng khen đều được dùng để nâng lương trước niên hạn hay không?
Mỗi giáo viên được nâng lương trước niên hạn chỉ 1 lần duy nhất hay được nhiều lần?
Nâng trước niên hạn có phải tất cả đều được nâng trước đủ 12 tháng?
Tại sao mỗi địa phương lại có kiểu nâng lương trước niên hạn khác nhau?
 |
| Thành tích nào của giáo viên dùng để nâng lương trước niên hạn? (Ảnh minh họa: Báo Giáo dục và Thời đại). |
Trong phạm vi bài viết tôi xin nêu căn cứ pháp lý và giải thích rõ hơn về các trường hợp được nâng lương trước niên hạn.
Căn cứ pháp lý
Căn cứ pháp lý chính thức để xác định việc nâng lương trước hạn là thông tư Số: 08/2013/TT-BNV của Bộ Nội vụ ngày 31 tháng 07 năm 2013 về việc hướng dẫn thực hiện chế độ nâng bậc lương thường xuyên và nâng bậc lương trước thời hạn đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.
Tôi xin trích lược quy định về việc nâng lương trước niên hạn của thông tư trên Ở Điều 3. Chế độ nâng bậc lương trước thời hạn:
1. Chế độ nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ:
a) Điều kiện và chế độ được hưởng:
Đối tượng được nâng lương trước hạn lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ đã được cấp có thẩm quyền quyết định công nhận bằng văn bản, nếu chưa xếp bậc lương cuối cùng trong ngạch hoặc trong chức danh và tính đến ngày 31 tháng 12 của năm xét nâng bậc lương trước thời hạn còn thiếu từ 12 tháng trở xuống để được nâng bậc lương thường xuyên thì được xét nâng một bậc lương trước thời hạn tối đa là 12 tháng so với thời gian quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 2 Thông tư này.
b) Tỷ lệ nâng bậc lương trước thời hạn:
Tỷ lệ được nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ trong một năm không quá 10% tổng số cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong danh sách trả lương của cơ quan, đơn vị.
d) Số lần được nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ:
Không thực hiện hai lần liên tiếp nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ trong cùng ngạch hoặc cùng chức danh.
đ) Xác định thành tích để xét nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc:
- Thành tích để xét nâng bậc lương trước thời hạn được xác định theo thời điểm ban hành quyết định công nhận thành tích đạt được trong khoảng thời gian 6 năm gần nhất đối với các ngạch và các chức danh có yêu cầu trình độ đào tạo từ cao đẳng trở lên và 4 năm gần nhất đối với các ngạch và các chức danh có yêu cầu trình độ đào tạo từ trung cấp trở xuống tính đến ngày 31 tháng 12 của năm xét nâng bậc lương trước thời hạn.
Riêng đối với trường hợp đã được nâng bậc lương trước thời hạn thì tất cả các thành tích đạt được trước ngày có quyết định nâng bậc lương trước thời hạn trong khoảng thời gian (6 năm và 4 năm) quy định tại Điểm này không được tính để xét nâng bậc lương trước thời hạn cho lần sau.
- Việc xét nâng bậc lương trước thời hạn được căn cứ vào thành tích cao nhất đạt được của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; nếu thành tích cao nhất bằng nhau thì xét đến các thành tích khác; trường hợp có nhiều người có thành tích như nhau thì thực hiện ưu tiên theo quy chế nâng bậc lương trước thời hạn của cơ quan, đơn vị.
e) Tiêu chuẩn xét nâng bậc lương trước thời hạn:
Tiêu chuẩn, cấp độ về lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ và thời gian được nâng bậc lương trước thời hạn tương ứng với từng cấp độ thành tích khác nhau của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động do người đứng đầu cơ quan, đơn vị quản lý cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trao đổi với cấp ủy và Ban Chấp hành công đoàn cùng cấp quy định cụ thể trong Quy chế nâng bậc lương trước thời hạn của cơ quan, đơn vị.
2. Chế độ nâng bậc lương trước thời hạn đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đã có thông báo nghỉ hưu:
Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đã có thông báo nghỉ hưu, nếu trong thời gian giữ bậc đạt đủ 02 tiêu chuẩn quy định tại Khoản 2 Điều 2 Thông tư này, chưa xếp bậc lương cuối cùng trong ngạch hoặc trong chức danh và kể từ ngày có thông báo nghỉ hưu đến trước ngày nghỉ hưu còn thiếu từ 12 tháng trở xuống để được nâng bậc lương thường xuyên theo quy định thì được nâng một bậc lương trước thời hạn 12 tháng so với thời gian quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 2 Thông tư này”.
Thành tích nào để được xét nâng lương trước niên hạn
Theo quy định của thông tư trên điều kiên để được nâng lương trước niên hạn là có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ đã được cấp có thẩm quyền quyết định công nhận bằng văn bản và quy định thời gian nâng bậc lương trước niên hạn không quá 12 tháng nên rất nhiều đơn vị khá lúng túng trong việc quy định giáo viên đạt thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ là thành tích nào?
Và có phải tất cả các giáo viên đạt thành tích đều được nâng lương trước niên hạn đủ 12 tháng hay không?
Thật ra việc mỗi địa phương có quy định thành tích và thời gian làm căn cứ xét nâng lương trước niên hạn khác nhau là đúng theo quy định của thông tư trên.
Bởi vì mấu chốt của vấn đề chính ở quy định việc tiêu chuẩn nâng lương trước hạn là do cấp độ thành tích khác nhau của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động do người đứng đầu cơ quan, đơn vị quản lý cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trao đổi với cấp ủy và Ban Chấp hành công đoàn cùng cấp quy định cụ thể trong Quy chế nâng bậc lương trước thời hạn của cơ quan, đơn vị.
Do đó, căn cứ vào tình hình thực tế tại đơn vị, chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp Tỉnh (cấp Huyện) sẽ ban hành Quy chế nâng lương trước hạn khác nhau và lưu ý thành tích dùng để nâng lương trước niên hạn là thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn (giảng dạy và giáo dục) không dùng các thành tích khác như văn hóa, thể dục thể thao để làm căn cứ nâng lương trước hạn.
Tôi xin chia sẻ Quy chế nâng lương trước hạn của đơn vị tôi để mọi người tham khảo như sau:
Nếu đạt danh hiệu bằng khen của Trung ương (Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thủ tướng chính phủ, Huân chương của Chủ tịch nước và tương đương), giáo viên giỏi cấp Quốc gia, bồi dưỡng học sinh giỏi đạt cấp Quốc gia thì được nâng lương trước niên hạn 12 tháng.
Nếu đạt bằng khen của Ủy ban nhân dân Tỉnh, giáo viên giỏi cấp Tỉnh, bồi dưỡng học sinh giỏi đạt cấp Tỉnh thì nâng lương trước niên hạn 9 tháng.
Nếu đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, giáo viên giỏi cấp Huyện thì nâng lương trước niên hạn 6 tháng.
Nếu đạt giấy khen hoàn thành tốt nhiệm vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp Huyện thì nâng lương trước niên hạn 3 tháng.
Có ý kiến về Kỷ niệm chương vì sự nghiệp giáo dục do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ký quyết định (dành cho giáo viên công tác trong ngành giáo dục đủ 20 – 25 năm) có được dùng để làm thành tích xét nâng lương trước hạn hay không?
Theo tôi thì đây là hình thức khen thưởng dành cho giáo viên có đủ thời gian cống hiến trong lĩnh vực giáo dục, nên giáo viên nhận danh hiệu trên mà chưa xếp vào bậc lương cuối cùng thì có thể dùng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp giáo dục để xét nâng lương trước niên hạn.
Có nhiều đơn vị có trường hợp giáo viên có quyết định Bằng khen Ủy ban nhân dân Tỉnh vào cuối tháng 10, nhưng thời điểm nâng lương trước hạn từ tháng 1 – 9 còn thiếu 12 tháng để nâng lương nên đơn vị trên không thực hiện nâng lương trước niên hạn cho giáo viên trên với lý do thành tích có sau thời điểm nâng lương.
Cách hiểu và vận dụng như trên là sai vì thành tích dùng để xét nâng lương trước niên hạn là tính vào thời điểm 31/12 của năm xét nâng lương trước niên hạn, nên giáo viên trên sẽ được nâng lương trước niên hạn ngay tại năm đó.
Quy định số lần được nâng lương trước hạn
Một số đơn vị giáo dục chỉ thực hiện nâng lương trước niên hạn tối đa 1 lần duy nhất/1 giáo viên trong suốt quá trình công tác vô tình làm mất đi quyền lợi được hưởng của giáo viên.
Theo quy định của thông tư 08/TT – BNV ở mục d khoản 1 điều 3 quy định “Số lần được nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ:
Không thực hiện hai lần liên tiếp nâng bậc lương trước thời hạn do lập thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ trong cùng ngạch hoặc cùng chức danh”.
Do đó, mỗi giáo viên không có quy đinh số lần tối đa nâng lương trước niên hạn, có thể nâng nhiều lần đây là chính sách tốt khuyến khích giáo viên tiếp tục phấn đấu, rèn luyện để đạt các thành tích cao trong quá trình công tác.
Ở đây có 2 vấn đề nếu giáo viên cùng ngạch và cùng chức danh thì không được nâng 2 lần liên tiếp, mà chỉ được nâng lương trước niên hạn cách quãng.
Ví dụ giáo viên A đang dạy bậc trung học cơ sở (xếp hạng III) có thời gian nâng lương thường xuyên 3 năm/lần, nâng lương lần gần nhất vào tháng 5/2012 nếu có thành tích xuất sắc được nâng trước niên hạn trước 12 tháng thì sẽ được nâng lương vào tháng 5/2014 thì phải sau đó ít nhất 05 năm (năm 2019) nếu có thành tích xuất sắc thì sẽ nâng lần tiếp theo.
Nếu giáo viên được chuyển sang ngạch hoặc chức danh mới thì được nâng 2 lần liên tiếp.
Ví dụ giáo viên A trên sau khi nâng lương trước niên hạn được 1 năm (2015) thì có quyết định thăng hạng, chuyển ngạch sang hạng II và có thành tích xuất sắc được nâng lương trước niên hạn 12 tháng thì tiếp tục được nâng lương trước niên hạn vào tháng 5/2016, tức là giáo viên trên được nâng 2 lần liên tiếp 2014, 2016 do ở 2 ngạch khác nhau.
Chính sách nâng lương trước niên hạn là chính sách đúng đắn, ghi nhận sự nỗ lực phấn đấu của giáo viên trong quá trình công tác, các địa phương triển khai thực hiện tốt công tác trên thể hiện sự quan tâm kịp thời đến chế độ dành cho giáo viên, bên cạnh đó nhiều địa phương chưa quan tâm đúng mức dẫn đến mất quyền lợi cho giáo viên.
Bên cạnh đó, việc mỗi địa phương tự ban hành quy chế nâng lương trước niên hạn khác nhau sẽ dẫn đến một số bất cập như mỗi nơi thực hiện một kiểu, mong Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp Bộ Nội vụ ban hành Quy chế nâng lương trước niên hạn thống nhất trong toàn ngành giáo dục.
