Với tư cách là diễn giả - khách mời của lễ khai giảng năm nay, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã có bài thuyết trình với chủ đề “Sinh viên tiên phong trong đổi mới sáng tạo, thực hiện khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh hạnh phúc”.
Theo Chủ tịch nước, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 phát triển hàng loạt những đột phá về công nghệ, nhất là công nghệ kỹ thuật số tạo nên những chuyển biến sâu sắc và toàn diện trong đời sống kinh tế xã hội, thúc đẩy sự phát triển nhảy vọt trong nhiều lĩnh vực mang đến nhiều thời cơ và thách thức đối với mỗi quốc gia.
Trong bối cảnh đó, câu khẩu hiệu “đổi mới sáng tạo hay là thất bại” trở thành câu khẩu hiệu quyết định sự thịnh hành trong các doanh nghiệp, các tổ chức. Các quốc gia đứng ngoài xu hướng đó sẽ nhanh chóng trở nên lạc hậu, kém phát triển từ đó kéo theo nhiều hệ luỵ nghiêm trọng. Đối với Việt Nam, đổi mới sáng tạo là chìa khoá vàng để tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự cộng hưởng trí tuệ tập thể của 100 triệu dân.
 |
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc làm diễn giả tại lễ khai giảng khoá 2022 của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (ảnh: L.P) |
Nói đến đổi mới sáng tạo không thể không nói đến sự tiên phong của các trường đại học, các viện nghiên cứu, nơi hội tụ những bộ óc tinh hoa và tri thức của nhân loại. Ở Việt Nam, nói đến cơ sở giáo dục đào tạo tiên phong không thể không nói đến Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Mặc dù chỉ mới hơn 27 năm xây dựng và phát triển, còn rất non trẻ so với nhiều đại học hàng trăm năm trên thế giới, nhưng Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã trở thành trung tâm đào tạo cao cấp và nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ có uy tín trong nước và khu vực.
Những cái danh hiệu có quý ấy để khẳng định con đường bước đi, cách làm của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh là đúng hướng, là căn bản, là hội nhập quốc tế sâu rộng được thế giới công nhận.
Chủ tịch nước chỉ ra 3 nguyên nhân khiến đổi mới sáng tạo chưa có đột phá
Tuy nhiên theo Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, dù chúng ta đã nỗ lực nhiều nhưng vẫn xếp hạng thì đổi mới sáng tạo còn khiêm tốn chỉ ở mức trung bình, chưa có đột phá. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Thứ nhất đó là cả khu vực nhà nước và khu vực tư nhân đều chưa thực hiện sự ưu tiên chi cho khoa học, công nghệ một cách tương xứng và sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả. Tỷ lệ chi cho công nghệ ở Việt Nam cả khu vực nhà nước và tư nhân chỉ khoảng 0,44% GDP, mức thấp nhiều so với mức bình quân của thế giới là 2,23 % GDP.
Việt Nam đang tụt hậu về mức độ sẵn sàng công nghệ về đổi mới sáng tạo và về năng suất lao động so với một số nước châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia và Singapore.
Thứ hai, chúng ta chưa thực sự có những chính sách tốt, có cơ chế tốt hoặc có những bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của đông đảo các nhà khoa học và chuyên gia. Hành lang pháp lý và cơ chế chính sách cổ thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ.
Thứ ba là còn ít doanh nghiệp Việt Nam quan tâm đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo, chuyển giao ứng dụng công nghệ tiên tiến, ý tưởng mới vào sản xuất kinh doanh. Rất ít trường đại học có những khuyến khích hiệu quả, thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo.
“Chúng ta có hàng trăm trường đại học, không phải trường nào cũng quan tâm, không phải xí nghiệp nào cũng quan tâm nghiên cứu. Chúng ta chưa làm tốt cái việc này của nghiên cứu phát triển. Vì vậy năng lực nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học phục vụ cuộc sống công nghệ và đổi mới sáng tạo của chúng ta còn hạn chế và hệ thống mới sáng tạo quốc gia còn non trẻ, manh mún. Chúng ta phải có một chương trình khắc phục những tồn tại, yếu kém, đặc biệt là mối quan hệ giữa viện, trường và các cơ sở sản xuất kinh doanh còn nhiều hạn chế, bất cập”, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nói.
Năm nhiệm vụ mà Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cần thực hiện
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh rằng Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh có sự quan tâm của Đảng, sự kỳ vọng của nhân dân, đầu tư của Nhà nước phải nhận thấy trách nhiệm, lĩnh ấn tiên phong không ngừng đổi mới sáng tạo bằng những giải pháp đột phá.
Do vậy, Chủ tịch nước đề nghị 5 nhiệm vụ mà đại học này cần thực hiện.
 |
Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao giấy khen và quà tặng cho 7 sinh viên tốt nghiệp thủ khoa (ảnh: Thiện Thông) |
Thứ nhất là xây dựng và hoàn thiện mô hình đại học tiên tiến theo xu hướng thế giới, không ngừng cập nhật, đổi mới và phát triển chương trình đào tạo tiếp cận trình độ các trường đại học nghiên cứu trong khu vực châu Á. Mục tiêu không chỉ bắt kịp mà còn tiên phong trong một xu hướng công nghệ và trí thức của thế giới.
Thứ hai là thay đổi tư duy quản lý, đổi mới cơ chế hoạt động khoa học và công nghệ nhằm giải phóng tối đa nguồn lực và chất xám của đội ngũ giáo sư, giảng viên, năng khiếu của sinh viên. Khuyến khích đổi mới sáng tạo, tự do khám phá ý tưởng trên tinh thần mà Bác Hồ đã từng căn dặn là “chớ gò ép thiếu nhi vào khuôn khổ của người lớn.
Thứ ba là đẩy mạnh nghiên cứu khoa học xuất sắc các lĩnh vực công nghệ tiên tiến, liên ngành phục vụ của nền công nghiệp 4.0 và phục vụ cộng đồng. Phát huy vai trò phát biểu xã hội, tư vấn chính sách, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong toàn Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, bao gồm các đội ngũ giảng viên ở tầng lớp sinh viên.
Thứ tư là tập trung đầu tư phát triển khu đô thị Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thành khu đô thị đại học hiện đại, thông minh, trong đó có trung tâm khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, gắn khu đô thị ở phía Đông Thành phố Hồ Chí Minh. Tăng cường hỗ trợ giảng viên, sinh viên và doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực và cơ hội khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, góp phần hình thành hệ sinh thái, đổi mới sáng tạo, tạo, động lực phát triển mới cho phía Nam và cả nước ta.
Thứ năm, chúng ta cần chủ động hội nhập quốc tế, hợp tác với các trường đại học, các viện nghiên cứu có năng lực và uy tín trong cả nước và quốc tế. Cố gắng dẫn đầu trong một số xu hướng tri thức và công nghệ tiên phong, thúc đẩy các hoạt động đối ngoại, chú ý mở rộng cấp hoạt bổng cho sinh viên quốc tế học tập ở hệ thống các trường đại học thành viên của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, nhất là trong các nước láng giềng. Gắn kết cộng đồng học thuật, nâng cao thứ hạng quốc tế của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cao hơn nữa trong thời gian tới.
Dịp này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc mong các sinh viên của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh không ngừng tự bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức và lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc. Không ngừng nuôi dưỡng khát vọng cống hiến của tuổi trẻ bằng những hành động thiết thực, xem khó khăn và thử thách để dấn thân và trưởng thành.
 |
Sáng sớm, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã đến thăm và tặng quà cho sinh viên ở Ký túc xá Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (ảnh: M.Quang) |
Đồng thời, Chủ tịch nước khuyên các sinh viên tiếp tục học tập để nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng sinh tồn, ngoại ngữ, kinh nghiệm và làm chủ công nghệ trong xu hướng cách mạng công nghệ 4.0, tiên phong trong đổi mới sáng tạo và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp.
Bên cạnh đó, các sinh viên cần chủ động hội nhập và có tinh thần tranh đua với bạn bè quốc tế trong khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Nâng cao khả năng thích ứng và làm chủ trước những thay đổi nhanh chóng của thế giới, rèn luyện thói quen, tư duy, phản biện, tự học hỏi kiến thức mới, khám khoa khoa học công nghệ và chuyển hoá trí thức thành những sản phẩm cụ thể làm giàu cho bản thân, giúp ích cho cộng đồng và phát triển kinh tế đất nước.
