Trong nhiều năm qua, hoạt động thao giảng, dự giờ, hội giảng vốn được xem là “một phần không thể thiếu” trong sinh hoạt chuyên môn tại các cơ sở giáo dục phổ thông. Khi công nghệ chưa phát triển, việc dự giờ giúp giáo viên học hỏi nhiều kinh nghiệm để giảng dạy tốt hơn.
Tuy nhiên, khi công nghệ số phát triển mạnh mẽ, công tác dự giờ đã không còn nhiều ý nghĩa, giáo viên có thể dự giờ bằng nhiều cách thức hình thức khác nhau như dự trực tuyến hoặc xem các tiết dạy rất hay trên nền tảng số, mạng xã hội,.. Bộ Giáo dục và Đào tạo hiện nay cũng không còn quy định phải dự giờ đối với giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông. Cũng đồng nghĩa với không có quy định về thao giảng hay hội giảng.
Tuy nhiên, theo lối mòn, nhiều cơ sở giáo dục vẫn tổ chức thao giảng, dự giờ nhiều gây áp lực lớn lên giáo viên, tốn nhiều thời gian nhất là hoạt động thao giảng, hội giảng.
Sau bài viết: “Có cần tổ chức thao giảng cấp trường và yêu cầu giáo viên tổ khác phải tham dự?” nhận được sự quan tâm lớn của bạn đọc là giáo viên cả nước, đa số chia sẻ việc thao giảng là hình thức, không có nhiều tác dụng.
Hiện nay, Bộ Giáo dục không còn quy định dự giờ đối với giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông
Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những hướng dẫn khá cụ thể về các hoạt động chuyên môn, trong đó có công tác dự giờ của giáo viên phổ thông. Cụ thể, theo quy định tại điểm b khoản 2 điều 21 Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT thì giáo viên tiểu học phải có tiết dự giờ và phải sử dụng sổ dự giờ.
Theo quy định, hồ sơ quản lý hoạt động của giáo viên sẽ bao gồm: Kế hoạch bài dạy; Sổ ghi chép sinh hoạt chuyên môn, dự giờ và theo dõi đánh giá kết quả học tập của học sinh; Sổ chủ nhiệm (đối với giáo viên chủ nhiệm); Sổ công tác Đội (đối với Tổng phụ trách Đội).
Tại Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT chỉ quy định giáo viên tiểu học phải thực hiện việc dự giờ, thăm lớp, ngoài ra không có quy định rõ về số tiết dự giờ của mỗi giáo viên.
Còn theo hướng dẫn của Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT về Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường trung học phổ thông có nhiều cấp học không còn đề cập đến vấn đề dự giờ và sử dụng sổ ghi chép hoạt động dự giờ như trước đây.
Theo đó, hồ sơ quản lý hoạt động của giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông bao gồm: Kế hoạch giáo dục của giáo viên (theo năm học); Kế hoạch bài dạy (giáo án); Sổ theo dõi và đánh giá học sinh; Sổ chủ nhiệm (đối với giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp).
Như vậy, kể từ khi Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT có hiệu lực, giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông không còn phải dự giờ bắt buộc như trước đây.
Tại các Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo về kiểm định chất lượng hay các quy định khác cũng không còn quy định dự giờ, thao giảng hay hội giảng.
Giáo viên Toán, Tiếng Anh,… dự giờ môn Giáo dục thể chất: Vì sao khó rút kinh nghiệm?
Hình thức thao giảng là giáo viên dạy cho cả trường cùng dự, về lý tưởng là cùng rút kinh nghiệm lẫn nhau, giúp nhau thực hiện tốt hơn nhưng phát sinh nhiều bất cập.
Một giáo viên dạy cho cả trường dự thì trước hết tổ chuyên môn phải dự giờ 1,2 lần để rút kinh nghiệm trước khi dạy cho cả hội đồng sư phạm dự, tạo áp lực lớn lên người triển khai.
Có trường quy định mỗi tháng thao giảng 1 lần, có trường quy định mỗi học kỳ 1 lần và phân công luân phiên các tổ, khi luân phiên đến môn Giáo dục thể chất thì toàn thể giáo viên trường phải dự tiết thể dục trên.
Tuy nhiên, giáo viên các môn khác như Toán, Ngữ văn, Khoa học tự nhiên, Tiếng Anh,…dự giờ môn Giáo dục thể chất không học hỏi được kinh nghiệm gì, tương tự giáo viên không cùng chuyên môn dự giờ cũng gần như không học hỏi được kinh nghiệm gì nhưng tốn thời gian, áp lực.
Để có một tiết thao giảng tốt, giáo viên thường phải: Chuẩn bị bài giảng công phu hơn bình thường; chọn lớp “ngoan và đồng đều” để dạy; luyện tập trước với học sinh; sắp xếp dụng cụ, sân bãi đẹp mắt; xen các trò chơi để tạo không khí sôi động,…nhìn chung rất vất vả, áp lực nhưng hiệu quả thì khó định lượng.
Kiến nghị thay đổi để hoạt động dự giờ, thao giảng thực chất hơn
Hình thức thao giảng, hội giảng, trong đó giáo viên dự giờ các môn không thuộc chuyên môn của mình không còn phù hợp với thực tế hiện nay.
Hoạt động dự giờ cũng còn cần thiết trong một số hoạt động như:
Giáo viên dự giờ chủ yếu trong tổ chuyên môn, cùng chuyên môn nhất là giáo viên trẻ, giáo viên mới ra trường hoặc giáo viên có chuyên môn chưa vững vàng.
Chỉ dự giờ các tiết dự thi giáo viên giỏi hoặc các hội thi khác.
Cần có quy định về dự giờ online, dự giờ trên tivi hoặc xem các tiết dạy mẫu của những giáo viên có chất lượng cao.
Hoạt động dự giờ cần thực chất, không ảnh hưởng hoạt động dạy và học, không bỏ tiết, không dạy với học sinh được chọn lọc, đánh giá hoạt động giáo viên và học sinh.
Điều này giúp hoạt động đi vào chiều sâu, không lo hình thức.
Nhà trường cần: không chọn lớp “đẹp” để thao giảng; không luyện trước kịch bản cho học sinh; không yêu cầu giáo viên chuẩn bị dụng cụ vượt quá khả năng thực tế,….
Nên ứng dụng công nghệ vào sinh hoạt chuyên môn trong đó đảm bảo các hình thức như: Ghi hình tiết dạy để phân tích; dự giờ trực tuyến (khi phù hợp); tạo kho học liệu dùng chung cho trường.
Như vậy, giáo viên sẽ học được nhiều hơn mà không cần dự giờ dày đặc.
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông, khi chất lượng học tập và phát triển phẩm chất năng lực của học sinh được đặt lên hàng đầu, hoạt động chuyên môn trong nhà trường càng cần phải thiết thực, sâu sắc và đúng mục đích. Hoạt động dự giờ chỉ nên thực hiện trong tổ chuyên môn và là một công cụ nâng cao chất lượng giáo dục, chứ không phải “gánh nặng thủ tục” như cách mà nhiều nơi đang thực hiện.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
