LTS: Ít ngày vừa qua, báo Giáo dục Việt Nam nhận được hàng trăm bức thư của độc giả gửi tới, "luận bàn" về việc Bộ GTVT trình phương án lưu hành ô tô, xe máy. Trong số đó, lá thư của một độc giả là lái xe taxi mang rất nhiều tâm huyết. Để rộng đường dư luận, chúng tôi xin đăng tải nguyên văn bức thư này.
Thưa Bộ trưởng Đinh La Thăng, tôi là một lái xe taxi đã sống và làm việc tại Thủ đô 5 năm qua. Tôi hiểu rằng ông là người có tâm với công việc, có tâm với sự phát triển của đất nước, điều đó đã thể hiện qua một số hành động và phát ngôn được coi là “mạnh mẽ” của Bộ trưởng trong thời gian đầu nhậm chức. Phải thú thực là tôi và nhiều người dân khác ở Thủ đô mừng lắm, vì đã lâu rồi mới có một Bộ trưởng “nói lớn” như ngài, nhất là cái khoản chống tắc đường.
Tôi đồ rằng, Bộ trưởng lúc nào cũng trăm công nghìn việc, vì thế mà không phải việc gì ngài cũng nghĩ hết, nắm hết, nên tôi mạo muội gửi tới ngài vài dòng suy nghĩ về vấn đề thu phí lưu hành ô tô, xe máy đang làm nóng dư luận suốt cả tuần qua.
Ngài đã trình phương án thu phí lưu hành xe ô tô từ 20 đến 50 triệu/năm và xe máy từ 500 nghìn đến 1 triệu đồng/năm, được gọi là “phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân đường bộ”, có cả lý do “chống ùn tắc”. Phải thú thực, tôi đọc được tin này mà giật mình. Tôi đã lấy vợ và có một con nhỏ gần 2 tuổi. Vợ tôi là nhân viên bán hàng, thu nhập cũng rất khiêm tốn, chỉ có 1,5 triệu đồng/tháng. Cuộc sống ở Thủ đô khá khó khăn, thưa Bộ trưởng, và chúng tôi cũng đang phải thuê nhà trọ giống như hàng trăm ngàn cặp vợ chồng trẻ khác đang "bám trụ" tại Thủ đô.
 |
| "Phí lưu hành" sẽ là gánh nặng với nhiều người lái taxi |
Tôi nghĩ mãi vẫn không hiểu ngài và những người tư vấn chuyên môn cho ngài nghĩ gì, tính toán thế nào mà đưa ra một khung phí như vậy? Tôi thắc mắc là vì nếu cứ theo mức phí mà ngài đã trình thì mỗi tháng tôi sẽ phải đóng thêm khoảng 800 nghìn đồng (vì xe tôi chạy là xe cổ phần, phần còn lại do công ty đóng). Đây là số tiền khá lớn với một gia đình còn nghèo khó như chúng tôi, nhất là lại vào những lúc kinh tế khó khăn thế này. Tôi có mức thu nhập vào khoảng 8 triệu mỗi tháng, đó là nếu mọi thứ suôn sẻ, còn nếu không may gặp phải các sự cố trên đường thì cũng chẳng biết thế nào mà lần.
Tôi đoán rằng ngài cũng biết lái ô tô, vì thế chắc hẳn ngài sẽ hiểu dân lái xe chúng tôi thường gặp những khó khăn và rủi ro gì. Chưa hết thưa Bộ trưởng, số tiền tôi kiếm được còn phải chi rất nhiều khoản khác nhau liên quan tới công việc và phần còn lại chi tiền thuê nhà, nuôi con… cũng hết sạch.
Chẳng may, trong một tháng nào đó mà cháu nhỏ nhà tôi bị ốm, mà trẻ con thì rất hay ốm thưa Bộ trưởng, nhất là vào mùa Đông, thì coi như tháng ấy thu nhập của tôi cũng bị "chia 5 xẻ 7" vì không thể dồn toàn bộ thời gian cho công việc được nữa; rồi tiền khám bác sĩ, tiền mua thuốc cũng khoản lớn khoản nhỏ đội nón ra đi, bí bách quá thì sẽ phải đi vay mượn, rồi những tháng sau cố… bóp mồm bóp miệng mà trả nợ.
Bộ trưởng cũng làm cha, chắc Bộ trưởng hiểu những lo lắng của tôi. Nhưng có lẽ, Bộ trưởng cũng chỉ hiểu được tí chút mà thôi (được như vậy cũng là mừng lắm rồi), vì chắc là hoàn cảnh sống của tôi và Bộ trưởng khác nhau nhiều lắm, chỉ có những ai ở hoàn cảnh tương tự thì mới thực sự hiểu hết những khó nhọc mà chúng tôi đang cố gắng vượt qua. Khó khăn về tiền bạc có sức cản ghê gớm với những người lao động như chúng tôi, thưa Bộ trưởng, nó không hề đơn giản như những cái dốc trên đường, chỉ cần một động tác cơ học: nhấn ga, xe sẽ vượt qua.
Tôi sẵn sàng ủng hộ ngài nếu mọi chuyện thuận lợi để có thể kiếm thêm một khoản tiền bù vào con số 800 nghìn kia. Tuy nhiên, tôi e rằng càng về sau thì kiếm sống càng khó khăn thưa Bộ trưởng, phần vì kinh tế còn nhiều khó khăn nên ai cũng muốn tiết kiệm, đâm ra taxi cũng ít khách hơn; ngài cũng đã đề xuất thu phí 30-50 nghìn mỗi lần xe ô tô vào trung tâm, và chỉ riêng mức phí này cũng khiến chúng tôi gặp khá nhiều khó khăn rồi. Mỗi ngày, tôi chỉ vào khu trung tâm 1 lần thôi thì một tháng cũng đã phải chi ra 900 nghìn, nếu chia ra ba phần: công ty, lái xe và khách hàng, nghĩa là tôi cũng phải chi thêm 300 nghìn/tháng.
Như vậy, cộng với khoản tiền 800 nghìn như vừa trình bày với ngài thì mỗi tháng tôi mất đứt 1,1 triệu (chính xác là 1.150 nghìn, vì phải cộng thêm 50 nghìn phí lưu hành chiếc xe máy cà tàng mà vợ tôi đang sử dụng). Bởi vậy, tôi rất mong ngài hãy suy xét lại mọi chuyện một cách thấu đáo hơn, để những người dân nghèo như chúng tôi không phải nai lưng ra mà chi trả những khoản phí một cách ấm ức.
Cũng có thể, ngài sẽ nghĩ rằng, tôi chỉ là một trường hợp cá biêt, mà theo lý luận của ngài thì cần phải hy sinh một bộ phận nhỏ để đạt được việc lớn, giống như khi đưa ra biện pháp đổi giờ chống ùn tắc ngài cũng đã nói cần hy sinh quyền lợi của một nhóm (công chức, viên chức) để đạt được cái đích lớn. Nhưng tôi rất mong rằng, ngài hãy ngẫm lại xem, khi chúng tôi cố gắng mua được một phần chiếc xe thì cũng đã phải chịu vô vàn khoản phí ở đó rồi, và khi xe chạy trên đường cũng đã trả phí khi qua các trạm, mua xăng cũng chịu phí… vậy mà bây giờ lại phải nộp thêm “phí lưu hành” thì có khác nào “phí chồng lên phí”.
Cách đây ít lâu, tôi đọc một bài báo có nói rằng: “Đổi giờ làm rồi thì Bộ trưởng Thăng sẽ làm gì? Chắc chắn là phải phát triển hạ tầng và giao thông công cộng, nếu không thì chỉ vài ba năm nữa “tắc sẽ hoàn tắc” khi mà mỗi năm có thêm vài nghìn sinh viên ra trường ở lại Thủ đô tìm cơ hội, và mỗi năm cũng có cả trăm nghìn công dân nhí ra đời. Giao thông phải đi đầu trong quá trình đưa nước ta trở thành nước công nghiệp vào năm 2020 và cần phải đầu tư khoảng 41 nghìn tỷ đồng cho hạ tầng. Tuy nhiên, cho tới lúc này thì kinh phí đầu tư cho giao thông cũng chưa biết “bới” ở đâu ra?
Giờ thì tôi đã dần hiểu ra, có thể ngài vừa đi một nước cờ “độc” để thu được khoản phí lớn (chắc là nhằm đầu tư cho hạ tầng, tôi tạm hiểu như vậy), mà đúng là nếu không có cách “độc” như vậy thì hẳn ngài sẽ lo lắng lắm, vì kinh phí đầu tư cho giao thông không biết tới bao giờ mới “bới” đủ? Và tôi lại liên tưởng xa xôi, lỡ chẳng may vào một ngày đẹp trời, lãnh đạo một Bộ nào đó lại đề xuất thêm phương án thu phí của xe máy, ô tô, rồi họ cũng đưa ra “lý do thuyết phục" như trên vừa nói thì chẳng hiểu là chúng tôi sẽ xoay trở thế nào với cuộc sống?
Thưa Bộ trưởng, tôi đã lái xe chạy khắp các con đường ở Thủ đô suốt 5 năm qua nên tôi rất hiểu và dám khẳng định với ngài, việc thu phí mà ngài đề xuất không có tác dụng chống tắc đường, vì rằng hàng triệu người dân vẫn phải ra đường kiếm sống bằng chính phương tiện mình sở hữu chứ không thể chờ đợi vào xe bus và cũng không thể đi bộ. Hà Nội của chúng ta đã rất chật và dân số vẫn tăng lên đều đặn qua các năm, đường xá thì không thể mở rộng ra được nữa, vậy thì loanh quanh cũng vẫn sẽ tắc mà thôi. Ngài không thể lùa bớt xe cộ ra khỏi Hà Nội, mà cũng không thể mở rộng các con phố ra được. Vậy thì ngài sẽ chống tắc thế nào đây?
Mọi khó khăn đổ dồn lên vai người dân vào đúng lúc kinh tế đang khó khăn thế này thì có nên không, thưa Bộ trưởng? Các cụ ta còn có câu “Ba tháng biết lẫy, bảy tháng biết bò, chín tháng lò dò biết đi”, với mức thu nhập GDP bình quân của Việt Nam hiện nay thì cách làm này của Bộ trưởng chẳng khác gì bắt đứa trẻ vừa sinh ra phải chạy ngay mà không cần biết lẫy. Điều đó chỉ có trong chuyện Thánh Gióng thôi, thưa ngài Bộ trưởng.
