Theo dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 218/2025/QH15 ngày 26/6/2025 của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra 4 nhóm chính sách cơ bản.
Bên cạnh các chính sách hỗ trợ dành cho trẻ em mầm non, dự thảo còn đề xuất thêm chính sách thu hút, động viên đội ngũ giáo viên và nhân viên mầm non, nhất là những người đang làm việc ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất trường lớp, mục tiêu phổ cập mầm non sẽ về đích sớm
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Hoàng Thanh Tùng - giáo viên Trường Mầm non Hoa Cúc Trắng (xã Phú Xuân, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, hiện tỷ lệ huy động trẻ đến lớp ở các độ tuổi có sự chênh lệch khá rõ, trẻ 3 tuổi chỉ đạt khoảng 45%, trẻ 4 tuổi đạt 79-80%, trong khi trẻ 5 tuổi đạt 100%. Bên cạnh đó, tỷ lệ trẻ 5 tuổi hoàn thành Chương trình giáo dục mầm non hiện cũng đạt tuyệt đối 100%.
Theo cô Tùng, nguyên nhân chính khiến tỷ lệ trẻ 3-4 tuổi đến lớp chưa cao và tình trạng nghỉ học vẫn xảy ra ở nhóm nhỏ tuổi là do hạn chế về cơ sở vật chất và trang thiết bị học tập.
“Nhiều trường mầm non đang thiếu phòng học, đồ dùng, đồ chơi và thiết bị dạy học phù hợp. Không ít nơi phải ghép chung trẻ của cả 3 độ tuổi vào một lớp với sĩ số lên tới 50 em.
Khi số lượng quá đông và độ tuổi có sự chênh lệch, giáo viên rất khó tổ chức hoạt động phù hợp cho từng nhóm lứa tuổi, chất lượng chăm sóc, giáo dục phần nào bị ảnh hưởng, và mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi vì thế cũng gặp nhiều thách thức”, cô Tùng chia sẻ.
Tại Trường Mầm non Hoa Ban (xã Khao Mang, tỉnh Lào Cai), theo cô Đoàn Thị Phúc - hiệu trưởng nhà trường thông tin, tỷ lệ huy động trẻ em 5 tuổi đến lớp đã đạt 100%, trẻ 4 tuổi là 96,8%. Tuy nhiên, do phần lớn điểm trường nằm ở điểm lẻ nên cơ sở vật chất chưa được đảm bảo, chủ yếu vẫn là nhà lắp ghép tạm, còn hạn chế về không gian và trang thiết bị.
Theo dự thảo Nghị định, Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định sẽ tăng cường nguồn lực từ ngân sách trung ương và địa phương để đầu tư cơ sở vật chất; ưu tiên phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, trang thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi, bảo đảm điều kiện thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi.
Đồng thời, địa phương sẽ bố trí quỹ đất xây dựng trường lớp trong kế hoạch sử dụng đất, bảo đảm đủ cơ sở vật chất, thiết bị và đội ngũ giáo viên đáp ứng nhu cầu đến trường của trẻ.
Trước nội dung này, cô Phúc bày tỏ sự vui mừng: “Đây là sự quan tâm rất thiết thực và kịp thời, giúp những trường học ở vùng khó khăn có thêm điều kiện để tổ chức nhiều hoạt động dạy học, vui chơi phong phú, an toàn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển toàn diện của trẻ.
Khi mạng lưới trường lớp được mở rộng, cơ sở vật chất được nâng cấp, đồ dùng, đồ chơi được bổ sung phù hợp, giáo viên sẽ thuận lợi hơn trong giảng dạy, còn trẻ em sẽ được học tập trong môi trường thân thiện, giàu trải nghiệm.
Tôi tin rằng, nếu có sự đầu tư đồng bộ và lâu dài, những mục tiêu đặt ra về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi sẽ sớm đạt được kết quả tích cực, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa”.
Cũng theo dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 218/2025/QH15 ngày 26/6/2025 của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi, mỗi trẻ em từ 3 đến 5 tuổi thuộc đối tượng quy định tại khoản 2 Điều 17 của dự thảo Nghị định được hỗ trợ tiền ăn trưa mỗi tháng là 360.000 đồng và được hưởng không quá 9 tháng/năm học.
Đánh giá về chính sách này, cô Phùng Thị Trại - Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Tiến (xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai) cho hay, hiện nay theo Nghị định 105/2020/NĐ-CP quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non, trẻ em độ tuổi mầm non được hưởng chính sách hỗ trợ ăn trưa là 160.000 đồng/trẻ/tháng và hưởng không quá 9 tháng/năm học.
Còn theo Nghị định 66/2025/NĐ-CP quy định chính sách cho trẻ em nhà trẻ, học sinh, học viên ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo và cơ sở giáo dục có trẻ em nhà trẻ, học sinh hưởng chính sách thì trẻ em nhà trẻ được hỗ trợ ăn trưa là 360.000 đồng/tháng.
“Trước đó tôi luôn mong muốn trẻ em độ tuổi mầm non cũng được hưởng chính sách hỗ trợ ăn trưa giống trẻ em nhà trẻ là 360.000 đồng. Nếu tiền hỗ trợ ăn trưa cho trẻ mầm non tăng lên 360.000 đồng/tháng, phụ huynh sẽ giảm bớt gánh nặng đóng góp thêm, đặc biệt là ở những vùng còn khó khăn.
Đồng thời, nhà trường cũng có thêm điều kiện cải thiện chất lượng bữa ăn, bổ sung thực phẩm đa dạng hơn cho trẻ, những điều này sẽ góp phần thu hút phụ huynh cho trẻ đến lớp đều đặn, hạn chế tình trạng bỏ học hoặc nghỉ học giữa chừng, từ đó nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục mầm non.
Do đó, khi biết dự thảo Nghị định có chính sách hỗ trợ ăn trưa cho trẻ em 3-5 tuổi như trên, tôi và đội ngũ giáo viên mầm non rất phấn khởi và kỳ vọng dự thảo Nghị định sớm được thông qua và có hiệu lực thi hành”, cô Phùng Thị Trại bày tỏ.
Đề xuất mở rộng đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ trong công tác phổ cập giáo dục mầm non tại vùng khó khăn
Về chính sách đầu tư phát triển đội ngũ và thu hút tuyển dụng đối với giáo viên, nhân viên cấp học mầm non, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất giáo viên mầm non tại các cơ sở công lập được tuyển dụng mới từ năm học 2025 - 2026, thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 - 5 tuổi và cam kết công tác ít nhất 5 năm sẽ được hưởng chính sách thu hút tối thiểu một năm tiền lương cơ bản, tương đương gần 60 triệu đồng.
Chia sẻ về tình hình đội ngũ giáo viên của cơ sở giáo dục mầm non tại nơi công tác hiện nay, cô Hoàng Thanh Tùng cho hay, định mức giáo viên tính trên số trẻ bình quân theo từng độ tuổi của từng nhóm trẻ, lớp mẫu giáo đang là 2,0 giáo viên/lớp, thấp hơn định mức tối đa theo Thông tư 19/2023/TT-BGDĐT hướng dẫn về vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập đối với lớp mẫu giáo là 2,2 giáo viên/lớp.
Bên cạnh đó, thời gian gần đây cũng có nhiều giáo viên về hưu nhưng số lượng biên chế được bổ sung chưa đáp ứng kịp, dẫn đến tình trạng lớp học phải ghép đông hoặc giáo viên phải kiêm nhiệm nhiều công việc cùng lúc.
Ngoài ra, đối với giáo viên hợp đồng, hiện nay họ chưa được hưởng chế độ phụ cấp đứng lớp, mức lương thực nhận chỉ hơn 4 triệu đồng/tháng, con số rất khiêm tốn so với khối lượng công việc và trách nhiệm mà họ gánh vác. Với thu nhập thấp, nhiều giáo viên gặp khó khăn trong việc trang trải chi phí sinh hoạt, nuôi con, thậm chí phải tìm thêm công việc ngoài giờ để bù đắp.
“Chính vì vậy, song song với việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, việc quan tâm, cải thiện chế độ đãi ngộ và chính sách hỗ trợ đối với giáo viên mầm non là vô cùng cần thiết.
Nếu ngay từ khi mới được tuyển dụng, giáo viên đã được đảm bảo đời sống ổn định theo những quy định, chính sách nêu trong dự thảo, chắc chắn sẽ thu hút thêm nhiều nhân lực chất lượng vào ngành, từng bước khắc phục tình trạng thiếu giáo viên hiện nay.
Khi không còn phải lo lắng quá nhiều về thu nhập và điều kiện làm việc, các thầy cô sẽ có thể toàn tâm toàn ý với nghề, gắn bó lâu dài và phát huy tối đa năng lực, tâm huyết của mình. Đây cũng chính là tiền đề quan trọng để thực hiện hiệu quả mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 3 -5 tuổi”, cô Tùng nhấn mạnh.
Cùng với đó, dự thảo cũng bổ sung chính sách hỗ trợ nhân viên các cơ sở mầm non, nếu công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn và làm nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3 - 5 tuổi. Cụ thể, những nhân viên trong tháng có từ 15 ngày trở lên đi đến các thôn, bản, phum, sóc sẽ được hỗ trợ 960.000 đồng/tháng. Khoản hỗ trợ này không tính đóng và hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.
Đối với nội dung này, cô Đoàn Thị Phúc - Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Ban cho rằng đây là chính sách mang ý nghĩa động viên rất lớn đối với những nhân viên đang ngày đêm bám bản, bám thôn để làm công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi.
“Tuy nhiên, trên thực tế, lực lượng đảm nhiệm phần lớn công việc này hiện lại chính là đội ngũ giáo viên. Thầy cô phải đến từng hộ gia đình để điều tra, thu thập thông tin, cập nhật số liệu phục vụ công tác phổ cập, công việc đòi hỏi nhiều thời gian, công sức, trong khi đường đi lại khó khăn, địa hình hiểm trở.
Vì vậy, nếu chính sách này có thể mở rộng thêm cho đối tượng là giáo viên thì sẽ vừa động viên tinh thần, vừa ghi nhận đúng mức những đóng góp thực tế của họ”, cô Phúc đề xuất.
Cô Phúc thông tin thêm, thực hiện chỉ đạo của cơ quan cấp trên và chính quyền địa phương, thời gian qua, tổ điều tra phổ cập của Trường Mầm non Hoa Ban đã phối hợp với tổ điều tra phổ cập của các cơ sở giáo dục trên địa bàn xã và bí thư, trưởng bản, y tế thôn bản, đến điều tra trực tiếp, thu thập thông tin, số liệu tất cả các hộ gia đình sinh sống trên địa bàn xã Khao Mang.
Đồng quan điểm, cô Phùng Thị Trại cũng đánh giá chính sách hỗ trợ nhân viên làm công tác phổ cập giáo dục mầm non tại các bản, thôn, phum, sóc là một chủ trương đúng đắn và rất cần thiết.
Tuy nhiên, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, cần mở rộng đối tượng thụ hưởng sang cả giáo viên, lực lượng trực tiếp đảm nhiệm phần lớn công việc phổ cập. Đồng thời điều chỉnh tiêu chí, cách thức áp dụng theo hướng linh hoạt hơn, phù hợp với đặc thù địa bàn vùng cao.
"Thông thường, giáo viên sẽ tập trung đi thu thập thông tin và thực hiện phổ cập trước khi bắt đầu năm học, tức là vào khoảng tháng 8. Khi năm học đã bắt đầu, số lần đi thực tế sẽ giảm bớt. Hơn nữa, ban ngày nhiều người dân đi làm nương, làm rẫy nên không ở nhà, nhiều hôm giáo viên phải vượt đường xa, tốn nhiều công sức và chi phí đi lại nhưng lại không gặp được ai, thế là mất cả một ngày công.
Vì vậy, theo tôi, chính sách cần mềm dẻo hơn trong việc quy định số ngày đi thực tế. Nếu không thể đáp ứng điều kiện để hưởng trọn mức 960.000 đồng, thì cũng nên có thêm khoản hỗ trợ xăng xe, đi lại hoặc các hình thức khích lệ, động viên khác để ghi nhận những đóng góp của giáo viên trong công tác phổ cập giáo dục mầm non.
Khi chính sách bao quát, sát thực tế và đảm bảo được đời sống cho người làm nghề sẽ tạo động lực mạnh mẽ để đội ngũ giáo viên và nhân viên yên tâm gắn bó, từ đó nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ, đặc biệt ở những vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa”, cô Trại bày tỏ.
