Thông tư số 05/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ký ban hành ngày 7/3/2025, có hiệu lực từ ngày 22/4/2025, quy định chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự bị đại học.
Thông tư này quy định rõ việc quy đổi các vị trí kiêm nhiệm và hoạt động chuyên môn khác thành tiết dạy, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc phân công, đánh giá và chi trả chế độ tăng giờ.
Ngoài ra, có những nhiệm vụ chưa được quy định trong Thông tư này, nhà trường phải thống nhất quy đổi và công khai, minh bạch trước hội đồng sư phạm.
Một số trường học đã kịp thời công khai bảng quy đổi kèm theo bảng phân công chuyên môn ngay từ đầu năm học, nhưng cũng có trường đến thời điểm này vẫn chưa công bố bảng quy đổi, khiến nhiều giáo viên băn khoăn.
Bản chất công việc thể hiện qua cách quy đổi
Thông tư 05 phân định rõ hai cơ chế của việc quy đổi tiết dạy, phản ánh bản chất của các công việc khác nhau.
Theo đó, có 2 nhóm công việc quy đổi là vị trí kiêm nhiệm để giảm định mức và các hoạt động chuyên môn để tăng định mức. Mục đích của việc quy đổi này là nhằm tính toán tổng khối lượng công việc của giáo viên, từ đó xác định giờ vượt định mức chuẩn để trả tiền làm thêm giờ.
Thứ nhất, việc quy đổi các vị trí kiêm nhiệm nhằm giảm định mức tiết dạy cố định hàng tuần. Bản chất của cơ chế này là giảm trừ số tiết đứng lớp mà giáo viên phải thực hiện, từ đó có thời gian bảo đảm công việc kiêm nhiệm. Hệ số là số tiết cố định được trừ thẳng vào định mức chuẩn hàng tuần.
Chẳng hạn như chủ nhiệm lớp phổ thông được giảm 4 tiết/tuần, tổ trưởng chuyên môn được giảm 3 tiết/tuần. Thông tư 05 quy đổi những vị trí kiêm nhiệm cụ thể như sau:
Ngoài ra, một số vị trí kiêm nhiệm công tác đảng, đoàn thể và các vị trí khác cũng được quy đổi cụ thể, rõ ràng, phù hợp với mức độ từng công việc kiêm nhiệm:
Thứ hai, cơ chế quy đổi các hoạt động chuyên môn khác ra tiết dạy nhằm tăng định mức theo hệ số. Điều đó cho thấy bản chất của những công việc này có mức độ phức tạp và yêu cầu chuyên môn cao.
Đồng thời, việc tăng hệ số còn phản ánh khối lượng công việc của giáo viên, từ đó so sánh với định mức tiết dạy chuẩn để xác định tiết dạy vượt định mức chuẩn của giáo viên (dư giờ).
Chẳng hạn, quy định hệ số quy đổi (1,5; 2; 3) cho các tiết dạy chuyên biệt (dạy chuyên, bồi dưỡng học sinh giỏi, dạy trực tuyến 2 lớp,...).
Hiểu cơ bản, 1 tiết dạy học sinh giỏi bằng 2 tiết dạy định mức, hoặc 1 tiết dạy môn chuyên trong lớp chuyên được tính bằng 3 tiết định mức.
Như vậy, nếu tổ trưởng chuyên môn và ban giám hiệu nắm rõ các định mức giảm và quy đổi này làm cơ sở để phân công nhiệm vụ, thì sẽ đảm bảo công bằng và tránh thiệt thòi cho giáo viên khi thực hiện nhiều công việc cùng lúc.
Một số khó khăn phát sinh cần kịp thời giải quyết
Khi thực hiện kế hoạch giáo dục, do đặc thù của từng trường nên thường phát sinh một số nhiệm vụ chuyên môn mà Thông tư 05 chưa đề cập đến. Điều này gây khó khăn trong việc xác định chế độ làm việc của giáo viên.
Thực tế, ngay từ đầu năm học này, một số trường phổ thông đã cập nhật kịp thời danh sách những công việc quy đổi của đơn vị mình.
Chẳng hạn như dạy thêm cho học sinh lớp 12 ôn thi tốt nghiệp 1 tiết được tính 1 tiết định mức, hoặc trực tư vấn tâm lý học sinh 3 tiết được tính thành 1 tiết dạy,…
Nhưng cũng có một số trường đến thời điểm này vẫn chưa công khai bảng quy đổi, khiến nhiều giáo viên băn khoăn.
Dù đây là năm học đầu tiên áp dụng Thông tư 05 nhưng văn bản này đã được ban hành từ tháng 3/2025, nghĩa là có gần 7 tháng nghiên cứu để chuẩn bị cho năm học mới.
Do đó, các trường cần rà soát và công khai bảng công việc quy đổi kịp thời, kể cả những công việc có quy định trong và ngoài Thông tư, thể hiện sự quan tâm đến quyền lợi của giáo viên kịp thời, tạo động lực nâng cao hiệu quả công việc.
Hiện nay, nhiều vị trí kiêm nhiệm trong nhà trường đang thiếu viên chức, vì thế khi nhận nhiệm vụ kiêm nhiệm, giáo viên cũng mong muốn được biết quyền lợi kèm theo.
Một số công việc phát sinh thường gặp tùy theo từng nhà trường như sau:
Thứ nhất là những công việc hỗ trợ hành chính, không có trong danh mục giảm định mức chính thức (trừ công tác giáo vụ, tư vấn, văn thư, thư viện, công nghệ thông tin đã được quy định) bao gồm: phụ trách quản trị mạng nội bộ/website của trường (nếu không kiêm nhiệm công nghệ thông tin), công tác kiểm định chất lượng giáo dục (viết báo cáo tự đánh giá, thu thập minh chứng,...), công tác y tế học đường (khi không có viên chức y tế và phải phân công giáo viên kiêm nhiệm); quản lý tài sản, cơ sở vật chất hoặc các dự án nhỏ của trường...
Thứ hai là những hoạt động chuyên môn mở rộng có thể được tính vào tổng khối lượng công việc nhưng chưa có hệ số quy đổi rõ ràng như bồi dưỡng học sinh giỏi chuyên, tổ chức các sự kiện lớn cấp trường (ví dụ: tổ chức lễ khai giảng, hội khỏe Phù Đổng cấp trường, các hoạt động kỷ niệm), phụ trách các câu lạc bộ kỹ năng không phải là bồi dưỡng học sinh giỏi chính thức, thực hiện công tác nghiên cứu khoa học hoặc sáng kiến kinh nghiệm cấp cơ sở (nếu chưa được tính theo quy định tại Khoản 1, Điều 13).
Đây là những hoạt động thường niên của nhà trường, hiệu trưởng có thẩm quyền quyết định những công việc nào được quy đổi ra tiết dạy phù hợp và công khai minh bạch trước hội đồng sư phạm, để bảo vệ quyền lợi chính đáng của giáo viên.
Kiến nghị công khai kịp thời, đảm bảo quyền lợi cho giáo viên
Một văn bản không thể liệt kê đầy đủ những công việc của từng đơn vị nhà trường nên Khoản 5 Điều 3 của Thông tư 05 đã trao quyền cho hiệu trưởng:
“Đối với nhiệm vụ chưa được quy định chế độ giảm định mức tiết dạy theo Điều 9, Điều 10, Điều 11 hoặc chưa được quy đổi ra tiết dạy theo Điều 13 Thông tư này, hiệu trưởng căn cứ vào mức độ phức tạp, khối lượng công việc của nhiệm vụ, dự kiến số tiết dạy quy đổi đối với nhiệm vụ đó và gửi xin ý kiến của Hội đồng trường. Sau khi có ý kiến thống nhất, hiệu trưởng quyết định số tiết dạy quy đổi đối với nhiệm vụ và báo cáo cơ quan có thẩm quyền quản lý. Trường hợp không có Hội đồng trường, hiệu trưởng gửi xin ý kiến của các phó hiệu trưởng, cấp ủy và tổ trưởng, tổ phó tổ chuyên môn.”
Hiểu cơ bản, hiệu trưởng căn cứ vào khối lượng công việc thực tế, tính chất phức tạp và thời gian cần thiết để thực hiện nhiệm vụ, từ đó quyết định số tiết dạy quy đổi hợp lý cho giáo viên, sau đó báo cáo về cơ quan quản lý có thẩm quyền.
Điều này nhằm thể chế hóa quy trình quản lý, đảm bảo tính thống nhất và minh bạch trong nhà trường.
Vì thế, giáo viên mong muốn nhà trường cần rà soát, công khai và cập nhật kịp thời danh sách các công việc quy đổi ngay từ bây giờ, không thể chậm trễ hơn nữa.
Thiết nghĩ, đây không chỉ là việc thực hiện đúng quy định pháp luật mà còn là sự tôn trọng và ghi nhận công sức của đội ngũ viên chức.
Chỉ khi nào tiêu chí quy đổi được công khai, minh bạch và được áp dụng thống nhất, đội ngũ nhà giáo mới thật sự an tâm, dồn hết tâm huyết cho công tác chuyên môn, nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng được mục tiêu mà Thông tư 05 đã đề ra.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
