Vừa qua, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đăng tải bài viết:
1/ upGrad "rầm rộ" chiêu sinh khóa học trực tuyến TS, thạc sĩ, bạn đọc băn khoăn
2/ Nhân viên upGrad nói, học TS chương trình Mỹ nhưng không cần đầu vào tiếng Anh
Nội dung bài viết phản ánh băn khoăn xung quanh việc chiêu sinh các chương trình đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ của upGrad tại Việt Nam. Theo nhân viên tư vấn của upGrad tại địa chỉ liên hệ ở Hà Nội với một chương trình đào tạo tiến sĩ Quản trị kinh doanh của Edgewood College: "Bộ chưa công nhận văn bằng của nhà trường với học viên người Việt Nam, vì hình thức giảng dạy là 100% online". Dù là chương trình tiến sĩ của trường ở Mỹ nhưng như nhân viên tư vấn cho biết là người học không cần đầu vào tiếng Anh. Điều này cũng đặt ra nhiều câu hỏi về chất lượng đào tạo thực sự đến đâu.
Học chương trình tiến sĩ trường ở Hoa Kỳ nhưng không yêu cầu đầu vào tiếng Anh khiến chuyên gia bất ngờ!
Để có thêm góc nhìn về vấn đề trên, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam có trao đổi với Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Lan Phương (nguyên Phó Giám đốc Phụ trách Trung tâm Nghiên cứu Đánh giá giáo dục – Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam).
Phó giáo sư Nguyễn Thị Lan Phương đánh giá rất cao nghiên cứu sinh làm luận án tiến sĩ ở quốc tế, họ thật sự rất giỏi. Theo đó, họ được các giáo sư hướng dẫn rất tận tâm, trách nhiệm. Bởi lẽ, giáo sư được nhận mức lương khá cao và họ chỉ có nhiệm vụ hướng dẫn nghiên cứu sinh.
"Mỗi nghiên cứu sinh sẽ có một hội đồng tư vấn riêng, đã bao gồm giáo sư hướng dẫn. Hội đồng sẽ theo sát các hoạt động của nghiên cứu sinh.
Nghiên cứu sinh nghiên cứu các đề tài cùng chủ đề, nhánh dự án nào đó của giáo sư hướng dẫn đang làm. Vì vậy, kết quả đề tài của nghiên cứu sinh là một phần của dự án họ đang làm", Phó giáo sư Lan Phương chia sẻ.
Phó giáo sư Lan Phương chia sẻ thêm, với nghiên cứu sinh ở các nước giáo dục phát triển, họ đều có được năng lực ngoại ngữ rất tốt, phong cách làm việc rất quy chuẩn, bởi làm việc ở nước ngoài, mức lương được quy ra giá trị công việc dựa theo từng tiếng đồng hồ.
Về thông tin cơ sở đào tạo nghiên cứu sinh từ xa của trường nước ngoài nhưng không yêu cầu trình độ tiếng Anh, trong khi chương trình giảng dạy 100% tiếng Anh, Phó giáo sư Lan Phương nhận thấy khá bất ngờ. Bởi ở Việt Nam, để học tiến sĩ, người học phải đáp ứng một số tiêu chuẩn, trong đó có năng lực tiếng Anh.
"Khi nộp hồ sơ để làm nghiên cứu sinh ở Việt Nam, người học sẽ phải có bằng thạc sĩ, chứng chỉ tiếng Anh (chứng chỉ tiếng Anh B2 - Khung tham chiếu chung Châu Âu, tương đương IELTS 5.5 - 6.5)", Phó giáo sư Lan Phương chia sẻ.
Phó giáo sư Lan Phương cũng nhận định, đối với chương trình đào tạo tiến sĩ từ xa, học viên khó có thể biết rõ năng lực của giảng viên. Trong thực tế, có nhiều trường hợp học thạc sĩ, tiến sĩ trực tiếp ở nước ngoài nhưng khi nhận văn bằng lại là bằng "rởm". Đó là do người học không kiểm tra kỹ về nguồn gốc phôi bằng.
Theo một cán bộ trung tâm kiểm định chất lượng giáo dục đại học, vị này tỏ ra khá bất ngờ về tiêu chí trường đại học ở nước ngoài đào tạo từ xa tiến sĩ nhưng không cần đầu vào tiếng Anh.
"Nếu học tiến sĩ ở Việt Nam, các trường đại học yêu cầu học viên phải có tiêu chuẩn đầu vào tiếng Anh theo quy định. Bởi việc học tiến sĩ không thể chỉ nghiên cứu trong phạm vi một cơ sở đào tạo hay trong nước. Nghiên cứu sinh muốn có kiến thức mới, đề tài hay, họ sẽ phải nghiên cứu tài liệu nước ngoài, nghiên cứu phạm vi rộng", vị cán bộ chia sẻ.
Vị cán bộ nhận định, việc học qua online, điều quan trọng với học viên là họ có năng lực để làm chủ kiến thức hay không. Năng lực về ngoại ngữ là sự hỗ trợ không thiếu. Khi người học học qua online, sẽ thiếu đi sự tương tác giữa học viên với học viên, giữa đơn vị nghiên cứu với học viên. Như vậy, chất lượng đào tạo sẽ bị giảm.
Cần cân nhắc kỹ trước khi học tại upGrad
Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Phó Dũng (Giám đốc - Luật sư điều hành của Công ty Luật TNHH OPIC và Cộng sự, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) cho hay, trên trang web của upGrad: http://www.upgrad.com/vn không đề cập thông tin của tổ chức, lãnh đạo, không có mục giới thiệu rõ ràng đơn vị này là gì; Thành lập tại đâu; Có tư cách pháp nhân hay không; Là tổ chức, cá nhân công ty hay là một cơ sở trung gian giữa Việt Nam và các trường Đại học nước ngoài để liên kết;
"Có thể thấy mọi thông tin về đơn vị này rất mơ hồ, không rõ ràng, thiếu minh bạch. Do vậy, học viên cần cân nhắc kỹ trước khi đăng ký học các chương trình học của đơn vị này.
Nếu người học thanh toán học phí qua dịch vụ thanh toán quốc tế, khi có tranh chấp, khiếu nại cũng rất khó có thể đòi lại quyền lợi và sẽ khó có sự can thiệp của cơ quan chức năng Việt Nam.
Trường hợp đã đăng ký học và giao dịch nộp học phí qua thẻ tín dụng, học viên cần phải giữ biên lai giao dịch để làm căn cứ nếu có khiếu nại", Luật sư Nguyễn Phó Dũng chia sẻ.
Luật sư Nguyễn Phó Dũng cho hay, theo Nghị định số 86/2018/NĐ-CP của Chính phủ ngày 6/6/2018 Quy định về hợp tác, đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục, cơ sở giáo dục đại học nước ngoài có thể hợp tác với cơ sở giáo dục đại học Việt Nam, trong việc thực hiện chương trình đào tạo để cấp văn bằng hoặc cấp chứng chỉ mà không thành lập pháp nhân (gọi là liên kết đào tạo).
Đối với hoạt động liên kết đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, cơ sở giáo dục đại học nước ngoài phải được thành lập, hoạt động hợp pháp ở nước ngoài;
Được cơ quan, tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục hoặc cơ quan có thẩm quyền về giáo dục của nước ngoài công nhận về chất lượng giáo dục và được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của Việt Nam công nhận.
"Với các cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài có nghĩa vụ, thực hiện công khai cam kết về chất lượng giáo dục, điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục và thu, chi tài chính.
Chịu trách nhiệm bồi hoàn các khoản chi phí cho người học, trong trường hợp chương trình đào tạo không bảo đảm chất lượng giáo dục như cam kết", Giám đốc Công ty Luật TNHH OPIC và Cộng sự chia sẻ. Như trường hợp trên thì lại không thuộc đối tượng thực hiện Nghị định 86 nên rất khó để giám sát, đảm bảo chất lượng và quyền lợi cho người học.
Người học tiến sĩ, thạc sĩ do upGrad chiêu sinh ở Việt Nam là ai?
Theo tìm hiểu của phóng viên, có một số lãnh đạo công ty từng học các khóa học tiến sĩ do upGrad quảng bá. Đơn cử khóa học tiến sĩ quản trị kinh doanh có ông N.T.N. - Nhà sáng lập một công ty; ông H.N.T. lãnh đạo một công ty về công nghệ và giáo dục... Một số vị được giới thiệu là chuyên gia tư vấn...
Những người nêu trên thường tham gia các talk show của upGrad để quảng bá về khóa học đơn vị này chiêu sinh. Tuy nhiên, họ không chia sẻ về hoạt động cụ thể của bản thân làm hoạt động nghiên cứu ra sao, sự tương tác giữa nghiên cứu sinh và giảng viên thế nào...
Theo một chuyên gia về các chương trình liên kết giữa trường đại học ở Hoa Kỳ và cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam cho hay, quy mô thị trường công nghệ giáo dục toàn cầu (Educational technology – EdTech) ước tính đạt hơn 140 tỷ đô la Mỹ năm 2023 và dự kiến sẽ tăng trưởng ở hơn 13% hàng năm. EdTech là loại hình đào tạo dựa trên sự phát triển của công nghệ để tạo thuận lợi cho công tác đào tạo. Hiện nay Việt nam đã cho phép hình thức đào tạo trực tuyến các chương trình đại học và tới 30% cho chương trình thạc sỹ. Sự phát triển của công nghệ cho phép các cơ sở đào tạo cải thiện chuyên môn đào tạo, nâng cao hiệu quả giáo dục. Các nền tảng EdTech hỗ trợ giảng viên chấm bài, trao đổi, cá nhân hoá học liệu và dạy một lượng học viên lớn hơn so với trước đây.
Theo tìm hiểu của vị này, upGrad là một start-up khởi nguồn từ Ấn độ tập trung vào xây dựng nền tảng công nghệ giáo dục. Upgrad có rất nhiều chương trình của nhiều trường khác nhau. Ở góc độ hiểu biết của cá nhân trong nghề, vị này có một vài lời khuyên với các học viên muốn tham gia các chương trình của Upgrad như sau:
Hình thức đào tạo: Theo chúng tôi hiểu, các chương trình này là chương trình đào tạo từ xa (distant education) chứ không phải đào tạo trực tuyến (online). Với các chương trình từ xa này, học viên sẽ học theo những bài giảng đã được ghi sẵn, nộp bài tập để hoàn thiện môn. Việc tham gia một số buổi học online sẽ là không bắt buộc. Với hình thức đào tạo này, bằng cấp sẽ không được cơ quan có thẩm quyền công nhận văn bằng ở Việt Nam công nhận.
Trường cấp bằng sẽ được Upgrad sẽ tập trung vào xây dựng chương trình một lần, có thể có cái thiện thường xuyên, giống như các công ty phần mềm. Học viên chỉ cần truy cập (log-in) vào hệ thống là có thể học và hoàn thành môn học tại thời điểm mong muốn.
Về một số chương trình đang trong giai đoạn xem xét kiểm định: đối với một đại học tại Hoa kỳ, khi có hình thức đào tạo mới, mặc dù vẫn là ngành nghề trường đã đào tạo, trường sẽ phải nộp hồ sơ lên cơ quan kiểm định xin được mở, và cơ quan kiểm định sẽ xuống kiểm tra và cấp kiểm định chính thức sau khi có học viên tốt nghiệp.
Người học nếu muốn an toàn hơn có thể chờ thêm một vài tháng sau khi chương trình được chính thức kiểm định.
Với hình thức như trên, việc giám sát chất lượng đào tạo rất khó kiểm soát. Dù là chương trình của trường đại học ở Hoa Kỳ nhưng đầu vào còn dễ hơn cả đào tạo của cơ sở giáo dục trong nước. Vì thế, người học nên tìm hiểu để hiểu rõ trước khi quyết định có bỏ tiền hay không.
