Theo thống kê của Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, bình quân mỗi năm Việt Nam thải ra đại dương 1,8 triệu tấn rác thải nhựa, phần lớn là có túi nilon, trong đó có đến 90% rác thải nhựa đã bị chôn, lấp, đốt và chỉ 10% được tái chế. [1]
Việt Nam hiện nằm trong số 20 quốc gia có lượng rác thải nhựa phát sinh hằng năm cao nhất thế giới. Rác thải nhựa đang hàng ngày, hàng giờ tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, môi trường sống, sức khỏe con người và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Do vậy, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường của thế hệ trẻ, đặc biệt là học sinh là vấn đề vô cùng cấp thiết.
Nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, giáo viên và các em học sinh cùng chung tay giảm thiểu rác thải, bảo vệ môi trường, giúp học sinh từng bước hình thành thói quen phân loại rác thải, đồng thời hướng dẫn học sinh cách thức phân loại, lưu giữ và giao chất thải cho đơn vị thu gom đúng quy định, Trường Trung học cơ sở Tây Mỗ (phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã xây dựng kế hoạch thí điểm mô hình “trường học không rác thải”.
Đây là chương trình được thực hiện bởi Cơ quan hỗ trợ hợp tác quốc tế vùng Paris tại Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu môi trường và cộng đồng (CECR).
Chương trình nằm trong khuôn khổ hợp tác giữa Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và Hội đồng Vùng Ile-De-France và PRX Việt Nam về Dự án phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn trên địa bàn thành phố Hà Nội. Hoạt động nằm cũng thuộc Chương trình hành động chung giữa Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội và Hội đồng Vùng Ile-De-France giai đoạn 2022-2025.
Trường Trung học cơ sở Tây Mỗ là trường đạt chuẩn cấp quốc gia, thuộc quận Nam Từ Liêm. Mỗi năm học, trường có hơn 1.900 học sinh ở năm cấp học, với lứa tuổi từ 12 đến 15 tuổi.
Mục tiêu dự án là cải thiện việc quản lý rác thải trong trường học, xây dựng trải nghiệm trường học không rác thải đồng thời nâng cao ý thức của học sinh, phụ huynh, thầy cô giáo trong việc phân loại và giảm thiểu rác thải. Đặc biệt chủ điểm chính trong hoạt động lần này là giảm thiểu thức ăn thừa trong các bữa ăn bán trú.
Ông Emmanuel Cerise - Giám đốc PRX Việt Nam nhấn mạnh: Trường Trung học cơ sở Tây Mỗ sẽ là trường tiên phong trong dự án "Trường học không rác thải," với mục tiêu xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua phân loại rác tại nguồn và quản lý chất thải rắn. Đây không chỉ là bước đột phá trong giáo dục bảo vệ môi trường mà còn đặt nền tảng cho sự thay đổi hành vi trong cộng đồng, khi học sinh trở thành những tuyên truyền viên tích cực tại gia đình. Dự án có sự đồng hành của các chuyên gia Vùng Ile-De-France và sự hỗ trợ của PRX, hứa hẹn mang lại hiệu quả thiết thực, tạo tác động mạnh mẽ và mở rộng trên toàn thành phố Hà Nội.
Việc triển khai thí điểm mô hình Trường học không rác thải sẽ mở ra cơ hội hình thành các trường học tiên phong trong xây dựng văn hóa học đường bền vững vì môi trường xanh, sạch, đẹp. Đây sẽ là tiền đề để nhân rộng mô hình "Trường học không rác thải" tại các cơ sở giáo dục khác trên địa bàn thành phố.
Hiện tại, Trường Trung học cơ sở Tây Mỗ đã xây dựng được kế hoạch hành động cấp trường về thực hiện “trường học không rác thải” tại quận Nam Từ Liêm. Các hoạt động ưu tiên trong chương trình bao gồm: Tổ chức khảo sát, đánh giá về rác thải phát sinh trong khuôn viên trường; Phân tích hiện trạng, xây dựng chương trình truyền thông nâng cao ý thức của học sinh trong việc bảo vệ môi trường; Ứng dụng bộ học liệu trường học không rác, hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh về các chủ đề “Giảm rác thải thực phẩm” và “phân loại rác thải tại nguồn”, tổ chức sự kiện “Trường học không rác thải” tại trường trong thời gian tới. Từ đó có căn cứ đánh giá, tổng kết và đưa các khuyến nghị cho hoạt động giảm thiểu rác thải bền vững tại nhà trường.
Về phía PRX-Vietnam thông qua Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng (CECR) sẽ triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ nhà trường như: Tổ chức, thiết kế chương trình khảo sát đánh giá hiện trạng rác phát sinh tại khuôn viên trường; Thiết kế bộ học liệu, ấn phẩm, tài liệu tuyên truyền, sự kiện tuyên truyền nâng cao nhận thức của học sinh trong bảo vệ môi trường; Tổ chức các hoạt động và sự kiện trong khuôn khổ dự án thí điểm.
Để triển khai hiệu quả mô hình “trường học không rác thải”, nhà trường đã tuyên truyền tới từng tổ bộ môn để xây dựng thực hiện các chương trình ngoại khóa, các hoạt động trải nghiệm lồng ghép việc tuyên truyền giảm thiểu rác thải tới học sinh, không chỉ giúp các em nâng cao ý thức mà còn rèn luyện kỹ năng, phát huy phẩm chất, năng lực bản thân, để nâng cao nhận thức của học sinh về trách nhiệm và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường.
Trước đó, Trường Trung học cơ sở Tây Mỗ đã cùng Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng tham gia dự án trường học tiên phong trong việc “Giảm thiểu rác thải nhựa giá trị thấp” năm 2022. Bên cạnh đó, nhà trường cũng phối hợp với CECR cùng phân loại rác thải, đo lường rác thải hàng ngày nên đã có nhiều kinh nghiệm trong hoạt động này. Đây sẽ là tiền đề để Trường Trung học cơ sở Tây Mỗ thí điểm thành công mô hình "Trường học không rác thải" và là bài học kinh nghiệm để các cơ sở giáo dục khác trên địa bàn thành phố nhân rộng mô hình này.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://dangcongsan.vn/xa-hoi/rac-thai-nhua-dai-duong-va-nhung-con-so-biet-noi-667275.html