Mở đầu hội thảo khoa học giáo dục phổ thông môn Tin học do Đại học trực tuyến FUNiX cùng Hệ thống Giáo dục Hocmai tổ chức diễn ra ngày 15/11, Phó giáo sư Hồ Sĩ Đàm - chủ biên chương trình môn Tin học năm 2018 cho biết, môn Tin học đóng vai trò chủ lực trong hình thành và phát triển năng lực tin học, cung cấp cho học sinh 3 mạch kiến thức: Học vấn số hóa phổ thông (DL), Công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) và Khoa học máy tính (CS).
Phó giáo sư Hồ Sĩ Đàm thông tin, hiện nay toàn quốc đang diễn ra tập huấn giáo viên cho chương trình giáo dục phổ thông mới, trong đó có môn Tin học.
“Điều kiện đầu tiên quyết định đến sự thành công của chương trình mới là sự hiểu biết, cách thức tiếp cận chương trình đã đúng hay chưa. Điều này làm tiền đề và cơ sở then chốt cho việc giải quyết các điều kiện khác về phát triển đội ngũ giáo viên, về trang thiết bị, về đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả giáo dục”, thầy Đàm nhấn mạnh.
 |
| Theo chủ biên chương trình môn Tin học, điều kiện đầu tiên quyết định đến sự thành công của chương trình mới là sự hiểu biết, cách thức tiếp cận phải đúng. (Ảnh: Thùy Linh) |
Chương trình môn Tin học năm 2018 có những cách tiếp cận mới, định hướng phát triển mới, cùng nhiều nội dung mới cập nhật tri thức Công nghệ số - yếu tố nền tảng của Cách mạng công nghiệp 4.0.
Thầy Đàm cho biết, chương trình sẽ có 10 điểm mới so với chương trình hiện hành.
Điểm mới đầu tiên có tính tiên quyết là Môn tin học sẽ là môn học bắt buộc có phân hóa, được dạy xuyên suốt từ lớp 3 đến lớp 9 (trong chương trình hiện hành là môn tự chọn).
Ở bậc trung học phổ thông, môn Tin học có vị trí hoàn toàn bình đẳng với các môn học khác như Vật lí, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí... và được phân hóa theo 2 định hướng: “Tin học ứng dụng” và “Khoa học máy tính”. Như vậy, vị trí mới này sẽ là tiền đề dẫn đến những thay đổi quan trọng trong đầu tư cơ sở vật chất, biên chế giáo viên và cách nhìn nhận của xã hội và các cấp quản lý về môn tin học….
Sau đợt tập huấn ở Bộ về, giáo viên cốt cán có dạy được minh họa 1 tiết không? |
Điểm mới thứ hai là chương trình sẽ tiếp cận theo năng lực và có tính mở. Cụ thể, chương trình môn Tin học được xác định là môn cốt lõi giúp hình thành và phát triển cho học sinh năng lực tin học.
Chương trình sẽ không đưa ra ràng buộc về chủng loại thiết bị hay phần mềm, không phân biệt phần mềm nguồn mở hay phần mềm thương mại, nhằm tạo điều kiện cho các cơ sở đào tạo vận dụng linh hoạt.
“Thời lượng phân phối cho các lớp là cố định nhưng các tác giả sách giáo khoa và các cơ sở giáo dục tùy điều kiện thực tế của địa phương để điều chỉnh linh hoạt thời lượng dành cho các chủ đề trong chương trình trên cơ sở đáp ứng yêu cầu cần đạt”, thầy Đàm cho biết.
Điểm mới thứ 3 là chương trình Tin học năm 2018 xác định 3 mạch kiến thức hòa quyện là: Khoa học máy tính, Công nghệ thông tin và truyền thông, Học vấn số hóa phổ thông.
Ngoài việc tiếp tục coi trọng các mạch kiến thức Công nghệ thông tin - truyền thông và Học vấn số hóa phổ thông, chương trình chú trọng đến mạch Khoa học máy tính hơn trước.
Mạch kiến thức này giúp học sinh bước đầu hiểu biết các nguyên tắc cơ bản và thực hành của tư duy máy tính, tư duy tự động hóa, có khả năng thích ứng với những tiến bộ và thiết bị công nghệ số mới sẽ xuất hiện trong tương lai và tạo nền tảng cơ bản cho việc thiết kế, phát triển các hệ thống máy tính.
Điểm mới thứ 4 là có cách tiếp cận mới về thuật toán và lập trình. Trong chương trình hiện hành, nội dung lập trình và thuật toán chủ yếu được dạy tập trung ở lớp 8 và lớp 11 theo cách tiếp cận nội dung mang tính hàn lâm, làm cho học sinh khó tiếp thu và không hiệu quả.
Theo thầy Đàm, nội dung thuật toán, cấu trúc dữ liệu và lập trình là thành phần cơ bản của Khoa học máy tính giúp hình thành và phát triển tư duy máy tính.
Chương trình năm 2018 đưa nội dung đó trải rộng trong cả 3 cấp học, chú trọng phương pháp dạy học tích cực, ở giai đoạn giáo dục cơ bản sử dụng các ngôn ngữ lập trình trực quan, hiện đại, phù hợp với lứa tuổi, giúp học sinh tự làm ra được sản phẩm số, gây được hứng thú học tập và sáng tạo.
| Trường Ngô Quyền đi đầu ứng dụng công nghệ 4.0 vào giảng dạy tiếng Anh |
Điểm mới thứ 5 là chú trọng thực hành trải nghiệm sáng tạo và làm ra sản phẩm số.
Việc dạy học thông qua các dự án, bài tập giải quyết vấn đề cụ thể, thiết thực, nhằm khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng các môn học áp dụng công nghệ số để hiểu và giải quyết vấn đề thực tế trong môi trường số, sáng tạo ra các sản phẩm của cá nhân, của nhóm.
Điểm mới thứ 6 là chú trọng giáo dục đạo đức, pháp luật và văn hóa ứng xử trong thế giới số.
Nói về tầm quan trọng của những nội dung này, cô Cẩm Hà nhận định: “Trong thời đại có sự kết nối cao của thế giới thực và thế giới ảo, nội dung về đạo đức, văn hóa, pháp luật cần phải được quan tâm đúng mức”.
Điểm mới thứ 7 là chú trọng định hướng nghề nghiệp. Trong thời đại số, Tin học cần thiết cho mọi ngành nghề, đặc biệt là các ngành nghề thuộc lĩnh vực tin học.
Chủ đề mới “Hướng nghiệp với tin học” từ lớp 8 đến lớp 12 và chương trình ở trung học phổ thông phân hóa hai định hướng là “Tin học ứng dụng” và “Khoa học máy tính" giúp học sinh định hướng lựa chọn đúng nghề nghiệp trong lĩnh vực tin học và ứng dụng tin học theo sở trường và khả năng của họ.
Điểm mới thứ 8 là chú trọng giáo dục STEM, tài chính, bình đẳng giới…
Chương trình thông qua một số chủ đề học tập, đặc biệt thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo làm ra sản phẩm nhằm góp phần hình thành và phát triển phẩm chất năng lực chung và năng lực đặc thù môn Tin học, đồng thời còn góp phần giáo dục hướng nghiệp, giáo dục CS- STEM, giáo dục bình đẳng giới và giáo dục tài chính…
Điểm mới thứ 9 là chú trọng giáo dục CPS (cyber-physical system) – Hệ thống tích hợp các hệ thống kỹ thuật số, hệ thống vật lý, các cảm biến, truyền động và yếu tố con người trên cơ sở hạ tầng mạng để cung cấp một hệ thống tương tác.
Chia sẻ về lý do Ban phát triển chương trình lựa chọn các chủ đề mới trong lĩnh vực giáo dục CPS như AI, học máy, robot giáo dục, Khoa học dữ liệu... ở mức tối giản và phù hợp tâm sinh lý học trò để đưa vào chương trình Tin học năm 2018, thầy Đàm cho biết:
“Những chủ đề này đã được các nước tiên tiến trên thế giới nghiên cứu và đưa vào giảng dạy, cũng như được đề cập thường xuyên trên các phương tiện thông tin đại chúng ở Việt Nam.
Vì vậy, việc Nhà nước đầu tư cơ sở vật chất để giảng dạy CPS trong nhà trường phổ thông là một quyết định mang tính chiến lược và nhân văn, giúp học sinh Việt Nam, đặc biệt là các em ở vùng sâu vùng xa có cơ hội tiếp cận với các lĩnh vực tin học hiện đại.
Điểm mới thứ 10 là chương trình tin học năm 2018 đã kế thừa tinh hoa trong chương trình hiện hành và tiếp thu khai thác chương trình Tin học ở các nước tiên tiến, đặc biệt là Anh và Mỹ, cụ thể:
Khai thác ,vận dụng cách tiếp cận phát triển năng lực, phát triển tư duy máy tính; Khai thác có chọn lọc một số nội dung mới, nhất là về mạch kiến thức CS, cách tiếp cận mới về dạy học đặc biệt là về dạy học thuật toán, lập trình;
Khai thác chủ đề về giáo dục đạo đức, pháp luật, ứng xử có văn hóa trong môi trường số; Khai thác vận dụng các chuẩn chương trình như về yêu cầu học sinh tự làm ra sản phẩm số, thực hiện dự án học tập, vận dụng kiến thức liên môn, yêu cầu về làm việc theo nhóm, hợp tác, giao lưu.
