Năm 2013 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo khi đó là ông Phạm Vũ Luận ra quyết định bỏ 2 chữ "thí điểm", cho triển khai đại trà sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục.
Kể từ đó đến nay, chỉ trong chưa đầy 3 năm sách Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại "phủ sóng" đến các trường học, các tỉnh thành trên cả nước với tốc độ chóng mặt, giờ đã là 48 tỉnh thành.
Trong khi còn nhiều tranh cãi về căn cứ pháp lý, nội dung sách giáo khoa cũng như phương pháp luận Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại, tốc độ "phủ sóng" của nó vẫn cứ tăng rất nhanh khiến người viết không thể không đặt câu hỏi:
Con đường nào, hay bằng cách nào sách giáo khoa Công nghệ giáo dục của Giáo sư Đại xâm nhập học đường một cách "ngoạn mục" như vậy?
Học mẫu giáo đã phải đăng ký mua sách của Giáo sư Hồ Ngọc Đại
Chuyện tưởng như đùa nhưng lại xảy ra trong thực tế, và được triển khai bằng một công văn hẳn hoi.
 |
| Những ví dụ không phù hợp được Giáo sư Hồ Ngọc Đại đưa vào sách Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục để dạy trẻ nhỏ. Ảnh chụp từ sách |
Ngày 17/5/2016, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Huế ra công văn số 490/PGDĐT-PT gửi "các trường mầm non" và tiểu học trực thuộc về việc triển khai dạy học và đăng ký tài liệu theo bộ sách Tiếng Việt Công nghệ giáo dục cho học sinh lớp 1.
Công văn này nhằm triển khai dạy học Tiếng Việt Công nghệ giáo dục cho học sinh lớp 1 năm học 2016-2017 theo 2 công văn của Sở Giáo dục và Đào tạo Thừa Thiên Huế với mục đích triển khai chương trình này và đăng ký sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục cho học sinh.
Người viết bị sốc khi đọc công văn này:
"1. Đối với các trường Mầm non: Thông báo đến phụ huynh các lớp trẻ 5 tuổi đăng ký mua bộ sách Tiếng Việt CNGD lớp 1 (theo danh mục đính kèm) tại trường tiểu học sẽ cho con vào học lớp 1 năm học 2016-2017 (đối với trường tiểu học dạy học môn Tiếng Việt CNGD) cùng lần khi nộp hồ sơ tuyển sinh vào lớp 1". [1]
Có lẽ đây là việc làm "vô tiền khoáng hậu" trong nền giáo dục nước nhà. Nguyên nhân của hiện tượng kỳ lạ này, xin được lý giải ở phần dưới.
Còn Báo Quảng Ngãi ngày 18/10 phản ánh, cả phụ huynh và giáo viên đều lo khi triển khai đại trà chương trình Giáo dục công nghệ lớp 1.
Bà Hằng, một phụ huynh có cháu vào lớp 1 cho biết:
"Tôi là nhà giáo về hưu, nhưng giờ mở cuốn sách Tiếng Việt lớp 1 không biết chỉ cho cháu thế nào. Vậy nên bố mẹ cháu phải cho cháu đi học thêm ngay từ đầu hè, với mong muốn cháu theo kịp bạn bè."
Cũng theo bà Hằng, khu phố này ai có con cháu chuẩn bị vào lớp 1 thì đều cho con đi học trước, vì chương trình Tiếng Việt lớp 1 khá nặng.
Chị T. giáo viên mầm non có con chuẩn bị vào lớp 1 cũng phải cho con đi học trước chương trình, với mong muốn con mình theo kịp bạn bè. [2]
Hai thông tin trên cho thấy, sách giáo khoa Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại đang được nhiều địa phương triển khai "quyết liệt", với sự vào cuộc ráo riết của hệ thống quản lý giáo dục từ Vụ Giáo dục tiểu học xuống các sở và phòng Giáo dục và Đào tạo 48 tỉnh thành tham gia.
Theo chân VNEN vào trường học
Điều này được chỉ đạo bởi chính cựu Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận với phát biểu trước một kỳ họp Quốc hội năm ngoái:
|
Bộ Giáo dục cần làm rõ nghi vấn lách luật trong thí điểm sách Công nghệ giáo dục |
“GS Hồ Ngọc Đại tặng tôi công trình đó. Đây là công trình có tác dụng tốt, đặc biệt tác dụng với các vùng dân tộc ít người.
Trước đây nhiều học sinh đi học về lại mù chữ, nhưng khi dùng chương trình của GS Hồ Ngọc Đại thì giải quyết triệt để vấn đề ấy.
Công nghệ này kết hợp tốt với VNEN, vì khi áp dụng VNEN thì ở lớp 2 các cháu phải biết đọc tròn vành rõ chữ rồi, phải dùng công nghệ này thì các cháu mới không tái mù.” [3]
Công văn số 5478/BGDĐT-GDTH ngày 8/8/2013 về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục tiểu học năm học 2013-2014 do Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển ký, mục 2.2 Quản lý và thực hiện Dự án Mô hình trường học mới Việt Nam (GPE-VNEN) viết:
"Chỉ đạo hiệu quả các giải pháp tăng cường tiếng Việt, tập trung vào giải pháp dạy học theo tài liệu Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục để đảm bảo học sinh lên lớp 2 đạt chuẩn năng lực tiếng Việt." [4]
Công văn số 2764/BGDĐT-GDTH về việc hướng dẫn xây dựng kế hoạch triển khai Mô hình VNEN năm học 2013-2014 do ông Phạm Ngọc Định, Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học ký ngày 2/5/2013 còn chỉ ra cụ thể hơn nữa.
Điểm 3 mục I trong công văn đã lộ rõ là các trường dạy theo VNEN phải làm 2 việc sau:
- Dạy tiếng Việt trong hè cho học sinh.
- Dạy cuốn Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục.
Nguyên văn: "3. Kế hoạch chuẩn bị tiếng Việt cho học sinh: Tăng cường tiếng Việt cho học sinh vào dịp hè; Kế hoạch dạy Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục chuẩn bị tốt cho học sinh lên lớp 2 trong năm học 2014 – 2015".
Điểm 2 mục I: Rà soát, xây dựng số liệu chuẩn bị cho năm học 2013 – 2014 đưa ra một bảng thống kê tài liệu sách giáo khoa cho các lớp VNEN từ gồm lớp 2, lớp 3, lớp 4 mà không có lớp 1.
Bảng thứ 2 về thống kê số liệu của mục II, Kế hoạch nhân rộng mô hình VNEN cũng chỉ có lớp 2, lớp 3, lớp 4 mà không có lớp 1. [5]
Như vậy có thể thấy, trường nào muốn tham gia dự án VNEN thì phải dùng ít nhất sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại.
Có lẽ đây chính là nguyên nhân sách giáo khoa Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại có thể phủ sóng thần tốc và rộng khắp như vậy.
Đó là chủ định ngay từ đầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo khi triển khai VNEN, cho nên Bộ chỉ làm sách giáo khoa VNEN từ lớp 2 trở đi mà không có sách giáo khoa VNEN lớp 1?
Điều cần lưu ý là, không chỉ có Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục, mà là sách giáo khoa Công nghệ giáo dục cho lớp 1 các môn còn lại.
Độc quyền phân phối sách giáo khoa Công nghệ giáo dục
Phụ huynh học sinh mầm non ở thành phố Huế đã phải đăng ký trước để đặt mua sách Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục chỉ vì không ai có thể mua được các loại sách Công nghệ giáo dục của giáo sư Hồ Ngọc Đại ở bên ngoài nhà sách như các loại sách giáo khoa, tham khảo lâu nay.
Đó là vì Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã thành lập Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Trường phổ thông Công nghệ giáo dục độc quyền phân phối các loại sách Công nghệ giáo dục của ông Đại.
Nhưng đáng lưu ý hơn cả là một công văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo do Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển ký, can thiệp cả vào việc kinh doanh của công ty này.
Đó là công văn số 1181/BGDĐT - GDTH về việc đăng ký phương án dạy học theo tài liệu Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục. Phần cuối của công văn này viết:
"Để chuẩn bị tốt tài liệu phục vụ năm học 2013-2014, Bộ đề nghị các sở Giáo dục và Đào tạo chủ động liên hệ trực tiếp với Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Trường Phổ thông Công nghệ giáo dục - NXB Giáo dục Việt Nam (ĐT: 0437925314) để mua tài liệu." [6]
Như vậy sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục (và có thể bao gồm các đầu sách giáo khoa Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại nói chung) được phân phối độc quyền và khép kín hoàn toàn, dưới sự chỉ đạo thống nhất theo ngành dọc từ Bộ xuống các sở, sở xuống phòng và phòng xuống các trường.
Vậy phải chăng nếu như học sinh có làm mất, làm rách hay hỏng sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục và các đầu sách khác của ông Hồ Ngọc Đại, thì không thể mua ở bên ngoài?
Quan trọng hơn là với việc chỉ đạo đăng ký mua sách từ các trường lên đến Bộ hoàn toàn khép kín, vậy ai sẽ kiểm soát và đảm bảo tính minh bạch của dòng tiền mua sách giáo khoa Công nghệ giáo dục khi nó đi từ trường, qua phòng, lên sở rồi về công ty kia mà không bị rẽ ngang, rẽ dọc? Ai kiểm tra được dòng tiền này?
|
Công nghệ giáo dục của GS.Hồ Ngọc Đại và sự im lặng khó hiểu của giới chuyên môn |
Với cách làm này của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chẳng những phụ huynh, học sinh và giáo viên gần như không có tiếng nói trong việc lựa chọn sách giáo khoa nào phù hợp, mà phải làm theo sự chỉ đạo thống nhất từ trên xuống, từ dưới lên.
Mà các đầu sách giáo khoa Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại không chiếm thế thượng phong gần như tuyệt đối thì mới là chuyện lạ, khi người ta kiểm soát chặt chẽ bằng các văn bản chỉ đạo ngành dọc.
Trường làm theo lệnh từ phòng, phòng tuân lệnh sở, sở thực hiện chỉ đạo của bộ
Sách giáo khoa hiện hành theo Chương trình năm 2000 có thể mua ở các nhà sách trên toàn quốc.
Nhưng riêng sách giáo khoa Công nghệ giáo dục thì không.
Tham vọng thay thế sách giáo khoa hiện hành của Bộ
Ngày 16/10/2013, cổng thông tin điện tử Sở Giáo dục và Đào tạo Nam Định dẫn lại bài "Công nghệ giáo dục thổi bùng đất học" của báo Dân Trí.
Trong bài báo này, bà Nguyễn Thị Hằng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hồ Tùng Mậu, Nam Định tuyên bố: "Bộ sách giáo khoa hiện hành (sách giáo khoa Chương trình năm 2000) sẽ không trụ được".
Bà Vũ Thị Thắm, cấp phó của bà Hằng phát biểu: "Mong Công nghệ giáo dục không chết lâm sàng lần 2". [7]
Tham vọng của những người muốn triển khai đại trà bộ sách Công nghệ giáo dục Hồ Ngọc Đại không dừng ở đây. Theo báo Thanh Niên ngày 03/05/2016:
Hướng dẫn triển khai mô hình trường học mới tại Việt Nam ở tiểu học từ năm học 2016 - 2017 của Bộ GD-ĐT do Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển ký ngày 30/3/2016 nêu rõ:
Bộ sách giáo khoa (SGK) của mô hình VNEN sẽ được chỉnh lý, hoàn thiện để trở thành một trong những bộ sách phục vụ chương trình giáo dục phổ thông mới, áp dụng chính thức từ năm học 2018 - 2019.
Xin lưu ý, bộ sách giáo khoa VNEN hiện nay bao gồm Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục (và có thể bao gồm cả các môn còn lại của lớp 1 Công nghệ giáo dục) trong đó.
|
Ông Phạm Vũ Luận, ông Nguyễn Vinh Hiển giúp GS. Hồ Ngọc Đại lách luật? |
Hơn nữa theo nguồn tin của Thanh Niên, đến thời điểm này đã có 4 bộ và một số cuốn SGK có thể sẽ tham gia phát hành khi thực hiện chương trình mới.
Cụ thể: một bộ sách của nhóm tác giả phía nam, một bộ của nhóm tác giả ở Hà Nội, sách tiếng Việt công nghệ và bộ SGK theo mô hình VNEN. [8]
Trong khi đó đến thời điểm này vẫn chưa thấy Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt chương trình tổng thể, chương trình bộ môn theo Đề án Đổi mới chương trình, sách giáo khoa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2015.
Nếu cứ theo tinh thần nguyên Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển thể hiện trong công văn báo Thanh Niên nêu, thì phải chăng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có kế hoạch dùng sách giáo khoa Công nghệ giáo dục Hồ Ngọc Đại và sách VNEN còn gây nhiều tranh cãi và thiếu căn cứ pháp lý để thay thế sách giáo khoa hiện hành theo Chương trình năm 2000?
Nếu chương trình tổng thể và chương trình bộ môn ra đời theo Đề án nói trên mà sách giáo khoa Công nghệ giáo dục Hồ Ngọc Đại và sách giáo khoa VNEN không phù hợp với 2 chương trình này thì Bộ định làm thế nào khi đã đổ vào đó cả đống tiền, đã "thí điểm" hàng chục tỉnh thành?
Còn nếu Bộ khẳng định 2 bộ sách nói trên phù hợp với chương trình mới - một thứ còn chưa ra đời, thì khác nào Công nghệ giáo dục Hồ Ngọc Đại kết hợp VNEN sẽ thành chương trình, sách giáo khoa mới?
Đó phải chăng là cách làm vô trách nhiệm, ngược đời như dân gian vẫn nói, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông?
Tài liệu tham khảo:
[4]http://vanban.moet.edu.vn/?page=1.15&script=viewdoc&view=5203&opt=brpage
[7]http://namdinh.edu.vn/news/Tin-giao-duc/Cong-nghe-giao-duc-thoi-bung-dat-hoc-1090/
[8]http://thanhnien.vn/giao-duc/lo-dien-sach-giao-khoa-sau-2018-698335.html
