Câu chuyện Văn phòng Tỉnh ủy Tuyên Quang mời thầu 2 gói thầu may 428 bộ trang phục (vest) với dự toán hơn 2,5 tỷ đồng phục vụ đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ 17 đã kết thúc bằng việc ngày 05/10/2020, ông Nguyễn Mạnh Tuấn - chánh Văn phòng Tỉnh ủy Tuyên Quang – trả lời báo chí: “Qua các phương tiện thông tin đại chúng, tỉnh nhận thấy một số địa phương có lùm xùm về việc mua quà tặng đại biểu nên tỉnh không ký hợp đồng với bên cung ứng”. [1]
Đây là một quyết định kịp thời thể hiện sự lắng nghe của Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang bởi theo nhận định của nhiều chuyên gia, Tuyên Quang là tỉnh nghèo, năm 2019 tổng thu ngân sách toàn tỉnh là 2.172 tỷ đồng (làm tròn) nhưng chi hết hơn 7.100 tỷ đồng, trung ương phải điều tiết khoảng gần 5.000 tỷ đồng. [2]
Tặng quà cho người tham dự các buổi gặp mặt truyền thống, các kỳ họp thi đua, khen thưởng hoặc đại hội là điều bình thường nếu đó là vật lưu niệm mang ý nghĩa tinh thần chứ không phải vật chất.
 |
Đôi dép cao su Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng từ năm 1960 đến năm 1969, ảnh: laodong.vn |
Những cơ quan dự kiến duyệt chi quà tặng cho các đồng chí đại biểu dự đại hội đảng trị giá bằng cả tháng lương của người lao động trong thời điểm nhiều người thiếu hoặc không có việc làm do đại dịch Covid-19 rõ ràng là chưa được suy xét cẩn thận.
Hơn nữa, lồng ghép yếu tố vật chất vào quà tặng không phù hợp với chủ trương chống tham nhũng của đảng và nhà nước.
Được biết trước thềm Đại hội 12 của đảng, Văn phòng Ban chấp hành Trung ương ban hành Quy định số 39-QĐ/VPTW “Về chế độ chi tổ chức đại hội đảng các cấp cơ sở, cấp trên cơ sở tiến tới đại hội đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 12 của đảng”.
Theo đó: “Đảng bộ thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Nghệ An, Đảng bộ Quân đội, Đảng bộ Công an Trung ương: mức chi tối đa 600.000.000 đồng. Đảng bộ tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn lại: mức chi tối đa 400.000.000 đồng.
Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương và Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Trung ương: mức chi tối đa 300.000.000 đồng”.
Mức chi nêu trên dành cho mọi hoạt động đại hội, bao gồm cả quà tặng (nếu có).
Với quy định rõ ràng như vậy, nếu làm sai là vi phạm, là phải bị xử lý.
Năm 2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 59/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng, điều 24 “Quy định về việc tặng quà” ghi:
“Cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có chức vụ, quyền hạn chỉ được sử dụng tài chính công, tài sản công để làm quà tặng vì mục đích từ thiện, đối ngoại và thực hiện chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật”.
Nghị định 59/2019/NĐ-CP cũng quy định hình thức xử lý vi phạm quy định về tặng quà và nhận quà tặng.
Chưa rõ trước thềm đại hội lần thứ 13, Trung ương có ban hành quy định mới về chi ngân sách cho việc mua quà tặng tại các kỳ đại hội đảng (cấp cơ sở, cấp trên cơ sở) hay không, nếu không có quy định mới của đảng thì các cấp ủy địa phương có cần áp dụng theo quy định tại Nghị định số 59/2019/NĐ-CP?
Báo điện tử Công luận (Congluan.vn) - Cơ quan ngôn luận của Hội Nhà báo Việt Nam viết: “Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, nhưng thay vì tiết kiệm, chính quyền từ cấp tỉnh, thành phố đến các huyện trên cả nước lại “đua nhau” chi tiền ngân sách để mua cặp da làm quà tặng”. [3]
Chỉ riêng cấp huyện bài báo thống kê số tiền chi mua quà tặng như sau:
“Văn phòng huyện ủy Lương Tài (Bắc Ninh) 594,9 triệu đồng; Huyện ủy Yên Mô 491,5 triệu đồng; Huyện ủy Hoa Lư 524,4 triệu đồng; Huyện ủy Nho Quan 417,7 triệu đồng; huyện Yên Khánh (Ninh Bình) 492,5 triệu đồng; Thành phố Bắc Ninh 654,1 triệu đồng; huyện Thuận Thành (Bắc Ninh) 534,9 triệu đồng; Huyện ủy Sông Lô (Vĩnh Phúc) 506 triệu đồng; huyện Đức Thọ 500 triệu đồng; huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh) 506 triệu đồng”.
Nhìn vào các con số mà Congluan.vn thu thập được, có thể thấy khoản chi mua quà tặng của các huyện ủy dao động xung quanh mức 500 triệu đồng, có một số huyện chi ít hơn nhưng cũng có nơi như “Tại Hà Tĩnh, Thị ủy Kỳ Anh chi 972 triệu đồng để mua cặp da và một số sản phẩm khác”. [3]
 |
Hình ảnh đại hội đại biểu đảng bộ thị xã Kỳ Anh nhiệm kỳ 2020-2025, ảnh: Báo Hà Tĩnh. |
Cũng nên biết số đại biểu tham dự đại hội đảng bộ thị xã Kỳ Anh là 175 người, vậy mỗi suất quà trị giá bao nhiêu và lượng hoa trang trí trong hội trường có nên tính bằng tiền?
Tính đến đầu năm 2020, Việt Nam có trên 700 đơn vị hành chính cấp huyện, vậy thực tế bao nhiêu tiền ngân sách đã được sử dụng để mua quà tặng các đồng chí đại biểu?
Với cấp tỉnh, một số địa phương công bố tinh thần là tiết kiệm, một số sẽ thực hiện mua qùa tặng bằng cách vận động xã hội hóa, có nơi tuyên bố chi ngân sách mua cặp không phải để “tặng” mà là “phát” cho đại biểu,…
Liệu sau kỳ họp, số cặp “phát” ấy có bị thu hồi hay để đại biểu giữ làm kỷ niệm?
Vấn đề là trong tình hình kinh tế rất khó khăn như hiện nay, vì sao lại rộ lên chuyện tặng quà và vì sao đại biểu về dự đại hội phải có … quà?
Phải chăng đây là thói quen khó bỏ?
Ba năm trước, ngày 24/10/2017 báo Tapchimattran.vn – Cơ quan của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong bài “Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” dưới góc nhìn văn hóa” viết:
“Làm sao để người dân có trách nhiệm với dân tộc và thể hiện lòng yêu nước bằng việc mua hàng nội?... đó là những câu hỏi cấp bách cần phải trả lời nhằm tạo lập, đẩy mạnh việc mua và tiêu dùng hàng nội của người Việt Nam”. [4]
Cổng Thông tin điện tử Bộ Công thương viết: “Ngày 29 tháng 4 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 634/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” giai đoạn 2014-2020”.
Tuy tỉnh Tuyên Quang đã dừng việc may “đồng phục” tặng đại biểu nhưng phải chăng trước đó ông chánh Văn phòng Tỉnh ủy Tuyên Quang không biết đến Quyết định số 634/QĐ-TTg nên mới tỉ mỉ chọn vật liệu vải, cúc, chỉ, khóa,…?
Câu châm ngôn “Chiếc áo không làm nên thày tu” chắc chắn nhiều người biết, còn lời dạy của Hồ Chủ tịch: “Tiết kiệm không phải là bủn xỉn. Khi không nên tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu. Khi có việc đáng làm, việc lợi ích cho đồng bào, cho Tổ quốc, thì dù bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của, cũng vui lòng” [5] có bao nhiêu người không biết?
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, nếu việc tặng quà đại biểu dự đại hội đảng cấp huyện, tỉnh mang lại “lợi ích cho đồng bào, cho Tổ quốc” thì dẫu có “tốn bao nhiêu của cũng vui lòng”, nếu trái lại thì dù mang tiếng bủn xỉn cũng không nên thực hiện.
Có bài báo chạy tít: “Quà tặng kỳ đại hội, xin nhớ: Còn trên trông xuống, còn ngoài trông vào...”. [6]
Đúng là “trên” phải trông xuống để kiểm tra, xử lý, uốn nắn, còn “ngoài” ở đây có phải là dân chúng, doanh nghiệp,… những đối tượng nộp thuế vào ngân sách?
Thế còn từ dưới nhìn lên, từ trong nhìn ra, nhất là từ những người sẽ nhận quà tặng?
Liệu đã đến lúc Nhà nước nên ban hành quy định mang tính bắt buộc, có thời hiệu lâu dài về chi tiêu cho các hoạt động tổ chức đại hội của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, các cơ quan, bộ, ngành, địa phương có sử dụng ngân sách nhà nước?
Tài liệu tham khảo:
[1]https://tuoitre.vn/tuyen-quang-khong-ky-hop-dong-2-5-ty-may-trang-phuc-cho-dai-bieu-du-dai-hoi-dang-20201005211811468.htm
[2]http://sotaichinh.tuyenquang.gov.vn/CongkhaiNS/3/12/Bao-cao-Cong-khai-tinh-hinh-thuc-hien-du-toan-thu-ngan-sach-nha-nuoc-chi-ngan-sach-dia-phuong--nam-2019.html
[3]https://congluan.vn/nhieu-tinh-chi-tien-ty-mua-cap-da-lam-qua-tang-post93625.html
[4]http://tapchimattran.vn/thuc-tien/cuoc-van-dong-nguoi-viet-nam-uu-tien-dung-hang-viet-nam-duoi-goc-nhin-van-hoa-10212.html
[5]http://tapchikhxh.vass.gov.vn/tu-tuong-ho-chi-minh-ve-tiet-kiem-n50127.html#:~:text=Khi%20b%C3%A0n%20v%E1%BB%81%20ti%E1%BA%BFt%20ki%E1%BB%87m,6%2C%20tr.
[6]https://dantri.com.vn/blog/qua-tang-ky-dai-hoi-xin-nho-con-tren-trong-xuong-con-ngoai-trong-vao-20201005010101452.htm
