Hành trình “gieo chữ” nơi bãi giữa sông Hồng của lão Được “đen”

11/08/2020 06:07
Nguyễn Duẩn
0:00 / 0:00
0:00
GDVN- Không muốn trẻ lớn lên mà không nhận được mặt chữ, ông Được bỏ tiền, bỏ đất ra xây lớp, dựng thư viện sách… bắt đầu hành trình “gieo chữ” nơi bãi giữa sông Hồng.

Lão Được “đen” - người "giàu" nhất bãi giữa sông Hồng

Chạy dọc theo cây cầu Long Biên có một con dốc nhỏ chênh chếch dẫn xuống nơi được nhiều người dân ví như một “ốc đảo” giữa lòng Hà Nội.

Đi men theo con đường đất sâu vào bên trong những cánh đồng cây cối xanh tốt là nơi cư ngụ của gần 30 hộ dân với khoảng hơn 100 nhân khẩu.

Xóm nhỏ ấy được đặt một cái tên mong manh, trôi nổi như phận đời những người dân đang sinh sống ở đây - xóm Phao.

Từ xóm Phao di chuyển dọc theo con đường bê tông bề rộng chừng hơn một mét sẽ thấy một căn nhà rộng rãi nhưng tạm bợ trước cổng vào có treo một chiếc đèn lồng nằm lẩn khuất giữa vườn ổi tươi tốt.

Cơ ngơi này là nơi cư ngụ của vợ chồng ông Nguyễn Đăng Được. Người vẫn được xem như “linh hồn sống” của bãi giữa sông Hồng này.

Ông Được năm nay đã qua cái tuổi 70, dáng người thấp nhỏ, khuôn mặt khắc khổ, đôi mắt luôn nheo lại và đặc biệt nước da ông có màu đen nổi bật. Người dân nơi đây vẫn hay gọi ông bằng cái tên thân mật là ông Được “đen”.

Ông Nguyễn Đăng Được (Ảnh: Nguyễn Duẩn)

Ông Nguyễn Đăng Được (Ảnh: Nguyễn Duẩn)

Ông Được là một người rất lạ và có xuất thân cũng lạ. Ông quê gốc ở huyện Bố Trạch (tỉnh Quảng Bình) nhưng lại sinh ra ở Thái Lan.

Gia cảnh khó khăn, lưu lạc nên từ nhỏ ông Được đã phải mưu sinh bằng nhiều nghề từ khuân vác, làm thuê, cuốc mướn đến mưu sinh.

Tuổi quá 30, ông xa gia đình và lưu lạc ra Hà Nội. Tích cóp được số tiền ít ỏi, ông thuê được một miếng đất nơi bãi giữa sông Hồng và cư ngụ luôn tại đây.

Ông bảo, thời ấy, chưa có nơi ở trên đất như này, ông phải sống trên con thuyền, cuộc sống lênh đênh theo dòng nước.

Diện tích đất thuê được, ông trồng trọt, chăn nuôi khai khẩn để vùng đất thêm trù phú.

Thấy có thể mưu sinh được, nhiều người đến đấy sinh sống, làm ăn, cái bãi giữa sông Hồng hiu quạnh ngày nào dần dần trở thành xóm Phao. Ông Được “đen” cũng được tín nhiệm, quý mến, bầu làm “trưởng xóm”.

Dưới sự dìu dắt của vị “trưởng xóm”, xóm Phao dần đi vào nề nếp, tình hình an ninh trật tự ổn định, những phận người ở đây được cơ quan chức năng cho phép tạm trú.

Những người dân sinh sống tại xóm Phao đa phần đều sống dưới thuyền, dựa vào con nước. Không ai có đất nên có muốn cũng không thể lên bờ dựng nhà cư trú được.

Với những người dân ở xóm Phao này, ông Được “đen” là người “giàu có” nhất, giàu cả về vật chất lẫn tình người.

“Muốn trẻ có con chữ để bớt khổ”

Xóm Phao có gần 30 hộ gia đình đang sinh sống với hơn 100 người. Mỗi hộ gia đình ở đây ông Được “đen” đều nắm trong lòng bàn tay. Gia đình có mấy người, làm nghề gì, ở khu vực nào về ông đều nắm được.

“Tất cả các hộ gia đình ở đây đều mỗi người một quê, một hoàn cảnh nhưng tất cả vì cuộc sống mưu sinh nên bám víu vào với nhau ở đây.

Có những trường hợp đi làm ăn lâu quá không về quê và bị chính quyền cắt khẩu, coi như đã chết nên không còn gì nữa phải gắn bó cuộc đời ở đây. Cũng có những người đã sống ở đây 2-3 thế hệ rồi”, ông Được tâm sự.

Ông Nguyễn Đăng Được bên “thư viện sách” dành cho trẻ em ở xóm Phao. (Ảnh: Nguyễn Duẩn)

Ông Nguyễn Đăng Được bên “thư viện sách” dành cho trẻ em ở xóm Phao. (Ảnh: Nguyễn Duẩn)

Như cái lẽ tự nhiên, cũng vì chẳng còn quê quán nên nhiều năm trước những đứa trẻ sinh ra ở xóm Phao này đều không được đăng ký giấy khai sinh.

Điều đó cũng đồng nghĩa với việc sẽ không có ngôi trường nào dám nhận những đứa trẻ sinh ra ở đây vào học.

“Ở cái thời đại này, không nhận được mặt con chữ, con số khó sống lắm nên tôi quyết định dựng lớp, gom nhặt sách về dựng nên một “thư viện” nhỏ để các cháu ít nhất cũng có thể biết đọc, biết viết”, ông Được chia sẻ.

Nghĩ là làm, ông Được dùng mảnh đất thuê được, dựng lên một lớp học nhỏ.

Không có người dạy, ông lại nhờ người quen liên hệ với nhóm tình nguyện của một vài trường đại học gần đó để mỗi tuần có người xuống dạy các em nhỏ học một buổi vào cuối tuần.

Khi chúng đã biết đọc, biết viết, mỗi lần đi thu gom đồng nát, ông lại tâm sự về hoàn cảnh của các em để xin ủng hộ một ít sách cho các em về đọc và lập lên một “thư viện” nhỏ.

Để có được số sách cho các em nhỏ học tập, ông Được phải sưu tầm từ nhiều nguồn (Ảnh: Nguyễn Duẩn)

Để có được số sách cho các em nhỏ học tập, ông Được phải sưu tầm từ nhiều nguồn (Ảnh: Nguyễn Duẩn)

Ông Được bảo: “Gọi là “thư viện” cho sang chứ đây thực chất chỉ là một tủ sách nhỏ với vài chục đầu sách đủ các thể loại để các cháu những lúc rảnh rỗi có thể ghé đến hoặc mượn về nhà để đọc”.

Khi số lượng đầu sách đã được đọc hết, ông lại nhờ những người dân hay qua lại, bơi lội, thể dục ở đây quyên góp sách mới để thay đổi.

Số sách cũ được ông gom, tặng lại cho những nơi cần. Chẳng thế mà cái “thư viện” nhỏ bé của gia đình ông luôn có những đầu sách mới cho các em nhỏ trong xóm đến đọc.

Nhờ công của ông Được “đen” mà giờ đây, những em nhỏ ở xóm Phao đều có thể đọc, tính toán được những thứ đơn giản.

Khi những đứa trẻ đã có được cái chữ, thiện tâm của vị trưởng xóm lại muốn đi xa hơn. Ông muốn những đứa trẻ sinh ra ở đây phải có được tờ giấy khai sinh, xác định gốc gác để có thể đến trường, có cơ hội được “lên bờ”.

“Tôi còn nhớ ngày trước, cứ mỗi đứa trẻ được sinh ra, ông Được đều đến tận nơi, hỏi han, tìm hiểu gốc gác, quê quán của bố mẹ chúng để về tận nơi xác minh lý lịch, làm giấy khai sinh cho các cháu.

Giờ đây, các cháu sinh ra đều đã được khai sinh tại phường Ngọc Thụy (quận Long Biên, Hà Nội) và đều được có cơ hội đến trường”, một người dân tại xóm Phao chia sẻ.

Trong suốt cuộc trò chuyện, ánh mắt vị “trưởng xóm” thỉnh thoảng lại sáng bừng lên khi nói về những dự định sắp tới của mình.

Ông chỉ tay ra khoảng đất rộng trước cửa nhà hồ hởi: “Tôi tính mở cho chúng (những đứa trẻ trong xóm) một sân chơi để chúng hạn chế chơi ở khu vực sông nước. Sân chơi này cũng hoàn thành tạm tạm rồi, một mình làm nên cứ túc tắc chú à. Kiểu gì cũng sẽ xong”.

Cái sân chơi của ông Được có bập bênh, có xích đu, có thang leo phục vụ cho hoạt động ngoài trời.

Tất cả những thứ đồ đó đều được ông khéo léo chế tạo lên từ những lốp xe ô tô cũ thu lượm được. Bên trên được ông làm giàn, trồng cây leo phủ kín khoảng sân để lấy bóng mát.

“Con gái tôi trước cũng vì không có chỗ vui đùa ra chơi ở sông nước nên không may bị đuối nước nên tôi muốn các cháu nhỏ ở đây có được chỗ để vui đùa mỗi dịp cuối tuần”, ông Được bần thần tâm sự.

Người “trưởng xóm” với nước da đen sạm thỉnh thoảng lại đưa ánh mắt hướng về con sông Hồng đang vỗ từng đợt sóng đỏ ngầu vào sườn những ngôi nhà đang lênh đênh trên mặt nước như mong ước một cơ hội “lên bờ” cho tương lai những đứa trẻ ở cái xóm Phao này.

Video: Ông Được mong ước những đứa trẻ ở xóm Phao sớm được "lên bờ".

Nguyễn Duẩn