Chia sẻ với Báo Tuổi Trẻ về việc quá tải trong dạy học online, ngày 4/11/2021, ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học - Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết:
“Hành lang pháp lý nói chung và hệ thống các văn bản hướng dẫn cho việc thích ứng, chuyển trạng thái của năm học này đã đầy đủ và không thể bất cứ sự vụ cụ thể nào là cơ quan quản lý lại phải ra một văn bản mới để nói lại cái đã hướng dẫn.
Ở đây đòi hỏi các cấp quản lý giáo dục phải nghiên cứu kỹ các văn bản quy định, hướng dẫn để chủ động vận dụng linh hoạt. Vì hướng đổi mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo là giao chủ động mạnh mẽ cho các nhà trường trong hoạt động chuyên môn”.
Tôi cho rằng, giá như Bộ Giáo dục có những chỉ đạo kịp thời, cụ thể, sâu sát hơn nữa trong dạy học online thì sẽ hạn chế được rất nhiều sự quá tải cho học sinh. Tôi xin dẫn thêm một số văn bản là “hành lang pháp lí” của Bộ Giáo dục để có đôi điều trao đổi với Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành về vấn đề này.
 |
Ảnh minh họa: TTXVN |
Hành lang pháp lí đã rõ?
Thứ nhất, năm học 2020 - 2021, Bộ Giáo dục đã tinh giản 2 tuần, còn lại 35 tuần thực học. Cùng với đó, ngày 27/8/2020, Bộ Giáo dục ban hành Công văn số 3280/BGDĐT-GDTrH hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học.
Nhiều bài học được Bộ Giáo dục hướng dẫn: “Không dạy; Đọc thêm; Không làm; Không thực hiện; Không yêu cầu; Khuyến khích học sinh tự đọc; Khuyến khích học sinh tự học; Khuyến khích học sinh tự làm; Khuyến khích học sinh tự thực hiện”.
Tuy vậy, Bộ Giáo dục không tinh giản số tiết của năm học cho nên giáo viên và học sinh vẫn phải dạy và học online theo số tiết như các năm trước đây. Ví dụ, môn Ngữ văn 10 có 105 tiết/năm, 3 tiết/tuần theo khung phân phối chương trình.
Thứ hai, ngày 16/9/2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Công văn số 4040/BGDĐT-GDTrH về việc hướng dẫn thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông ứng phó với dịch Covid-19 năm học 2021-2022.
Công văn 4040 hướng dẫn một số bài học chuyển sang “tự đọc”, “tự học” nhưng nhiều trường vẫn yêu cầu giáo viên dạy online bằng cách hướng dẫn cho học sinh tự tìm hiểu nội dung bài học thông qua hệ thống câu hỏi ở sách giáo khoa.
Bên cạnh đó, Công văn 4040 hướng dẫn: “Không kiểm tra, đánh giá định kì đối với những nội dung hướng dẫn học sinh tự đọc, tự học, tự làm, tự thực hiện, không yêu cầu; những nội dung yêu cầu học sinh thực hành, thí nghiệm”. Thực tế, nhiều trường vẫn dạy online những nội dung này vì Công văn không nói rõ có dạy hay không.
Ngoài ra, Công văn 4040 cũng không giảm tải số lượng bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ, học sinh vẫn phải kiểm tra online theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT ban hành ngày 20/7/2021 (lớp 6) và Thông tư 26/2020/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông ban hành kèm theo thông tư 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011 (lớp 7-12).
Chẳng hạn, theo Thông tư số 26/2020 hay Thông tư số 22/2021, những môn học có thời lượng trên 70 tiết/năm, học sinh phải làm 6 bài kiểm tra: 4 bài kiểm tra thường xuyên và 2 bài kiểm tra định kỳ/học kì. Học sinh phải làm 6 bài kiểm tra online/học kì rõ ràng là quá tải, nhất là học sinh lớp 6 học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Thứ ba, Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành nói rằng, “tiết học trực tuyến có thể giảm xuống được còn 30 - 35 phút mà vẫn đảm bảo được mục tiêu. Thậm chí, nó còn có ưu điểm khuyến khích học sinh tự học, đọc tài liệu, thực hiện nhiệm vụ được giao, có nghĩa là học chủ động thay vì thụ động như trước”.
Thầy Thành nói không sai về hướng dẫn phương pháp dạy học online. Nhưng, cho đến thời điểm này, Bộ Giáo dục vẫn chưa có văn nào chỉ đạo giảm tiết dạy từ 45 phút xuống còn 30-35 phút. Thầy Thành chỉ chia sẻ trên các phương tiện thông tin đại chúng thì nhiều lãnh đạo vẫn không dám “xé rào”, dẫn đến học sinh vẫn học online 45 phút/tiết là quá tải.
Thứ tư, Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành viện dẫn, “theo quy định của Bộ Giáo dục, học sinh học 2 buổi/ngày tại trường chỉ học tối đa 7 tiết/ngày đối với cấp trung học cơ sở và không quá 8 tiết/ngày đối với cấp trung học phổ thông; trong 7-8 tiết đó không phải giáo viên dạy liên tục mà có những tiết tự học có hướng dẫn. Vì thế với hình thức trực tuyến, nơi nào bố trí đến 8 tiết/ngày cần phải điều chỉnh phù hợp”.
Là giáo viên bậc trung học phổ thông đã và đang dạy online từ 2 năm qua, tôi thấy rằng cho dù học sinh học 7-8 tiết/ngày, mỗi tiết học từ 30-35 phút thì các em vẫn bị quá tải thực sự. Còn những tiết tự học có hướng dẫn thì học sinh cũng phải tự học (giáo viên hướng dẫn), nội dung giảm tải của các khối lớp nhìn chung cũng không nhiều.
Một số học sinh bậc trung học phổ thông chia sẻ với tôi, các em phải học online liên tục, sạc điện thoại suốt buổi khiến thiết bị học tập nóng ran, nhức mắt, đau đầu. Cá nhân tôi cho rằng, chỉ nên dạy 50% số tiết học theo khung chương trình, mỗi tiết dạy khoảng dưới 30 phút – dĩ nhiên Bộ Giáo dục phải chỉ đạo bằng văn bản rõ ràng thì các nhà trường mới có cơ sở thực hiện.
Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành khẳng định: “Dĩ nhiên việc này (dạy online, tác giả chú thích) sẽ giao chủ động cho các trường. Mỗi trường có một cách triển khai linh hoạt khác nhau. Các trường chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch, trong đó nêu rõ việc thực hiện nội dung dạy học ra sao, ở trên lớp và ngoài lớp thế nào, kết quả cuối cùng là đạt mục tiêu mà chương trình môn học đặt ra”.
Thưa thầy Thành, nhiều giáo viên trên cả nước chia sẻ với tôi rằng, họ vẫn dạy online 45 phút/tiết, dạy đủ số tiết theo khung phân phối chương trình. Thậm chí, thầy cô còn phải thao giảng, hội giảng, dự giờ online rất mệt mỏi. Cá biệt, lãnh đạo thường xuyên vào lớp học online để giám sát giáo viên có cắt xén thời gian học hay không, khiến giờ học thêm căng thẳng.
Thay lời kết
Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành cho rằng, “hành lang pháp lý nói chung và hệ thống các văn bản hướng dẫn cho việc thích ứng, chuyển trạng thái của năm học này đã đầy đủ và không thể bất cứ sự vụ cụ thể nào là cơ quan quản lý lại phải ra một văn bản mới để nói lại cái đã hướng dẫn”.
Thế nhưng, như tôi đã phân tích, viện dẫn ở trên, hiện tại học sinh đang quá tải trong học online vì cơ quan quản lí hướng dẫn chưa rõ ràng dẫn đến mỗi trường làm một kiểu. Trước mắt, tôi mong muốn Bộ Giáo dục ra văn bản quy định: giảm số tiết học/môn học; thời gian dạy học online tối đa bao nhiêu phút; số lượng bài kiểm tra tối thiểu; số tiết quy đổi từ trực tuyến ra trực tiếp cụ thể.
Còn chuyện Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành khẳng định, “việc vẫn xảy ra tình trạng học sinh bị học quá nhiều tiết/ngày, giáo viên dạy trực tuyến kêu không đủ thời gian để đảm bảo chương trình là do giáo viên chưa nắm được cách dạy học trực tuyến…” – tôi nghĩ, các thầy cô khắp cả nước rất chạnh lòng khi nghe lời phán xét này.
Đã qua một thời gian dài dạy học online, không đến nỗi “giáo viên chưa nắm được cách dạy học trực tuyến” như lời thầy Thành nói đâu. Tôi vẫn khẳng định, quá tải trong học online một phần là do Bộ Giáo dục chỉ đạo còn chung chung và lãnh đạo nhiều trường học làm việc còn rập khuôn – riêng thầy cô đã cố gắng lắm rồi.
Tài liệu tham khảo:
https://tuoitre.vn/qua-tai-trong-hoc-truc-tuyen-khong-the-be-tiet-hoc-truc-tiep-sang-truc-tuyen-20211104090839795.htm
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện quan điểm, góc nhìn của tác giả.
