Báo Hà Nội Mới ngày 8/4 dẫn thông tin từ Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, năm học 2018-2019, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội có hướng dẫn riêng về phương thức tuyển sinh của những trường có số lượng học sinh đăng ký dự tuyển nhiều hơn so với chỉ tiêu được giao.
Ông Phạm Quốc Toản, Phó trưởng Phòng Quản lý thi và Kiểm định chất lượng giáo dục - Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội được Báo Hà Nội Mới dẫn lời nói rằng:
Sau khi nghiên cứu và tổ chức lấy ý kiến từ cơ sở, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã đề xuất và được Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt chủ trương cho phép một số trường trung học cơ sở đặc thù được tổ chức tuyển sinh theo phương thức xét tuyển kết hợp với kiểm tra, đánh giá năng lực.
Tuy nhiên, để được áp dụng phương thức này, các trường phải bảo đảm hai điều kiện: Thứ nhất, tuyển sinh học sinh lớp 6 không theo tuyến; thứ hai, có số học sinh đăng ký vượt quá chỉ tiêu được giao.
 |
| Hình minh họa: TT / GDVN. |
Phương án kiểm tra, đánh giá năng lực cũng được bàn thảo và áp dụng thống nhất.
Cụ thể, mỗi học sinh sẽ thực hiện 2 bài kiểm tra, gồm bài tổ hợp khoa học tự nhiên và toán; bài tổ hợp khoa học xã hội, tiếng Việt và tiếng Anh (60 phút/bài) với nội dung kiến thức thuộc chương trình giáo dục tiểu học, chủ yếu nằm trong chương trình lớp 5.
Bài kiểm tra theo hình thức trắc nghiệm khách quan kết hợp với tự luận. [1]
Thú thực chúng tôi đọc đi đọc lại mãi mà không thể nào hiểu được 2 bài "kiểm tra đánh giá năng lực" mà Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội hướng dẫn các trường tư thục áp dụng để tuyển sinh lớp 6 năm nay, khác gì với các bài thi mà các trường vẫn làm trước khi có lệnh cấm (từ năm học 2015 - 2016)?
Đọc giải thích của Phó giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thành - Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông - Bộ Giáo dục và Đào tạo về sự khác biệt này, chúng tôi càng "hoang mang" trước những khái niệm sáng tạo.
Theo ông Thành, khi thực hiện bài đánh giá năng lực, điều quan trọng nhất, đó là không phải giao cho học sinh làm một bài toán, một bài thi ngôn ngữ mà cần kiểm tra cách các em sử dụng những tri thức học được trên ghế nhà trường vào trong bài thi của mình. [2]
Chúng tôi từng đặt câu hỏi này với thầy Nguyễn Xuân Thành, hy vọng thầy Vụ phó chỉ giúp các trường tư thục xem kiểm tra "năng lực toán học" của học sinh lớp 5 như thế nào trong khi Bộ cấm các trường không cho các em làm bài toán?
Tuy nhiên những câu hỏi này đã rơi vào im lặng.
|
Cấp phép tuyển sinh trường tư, Hà Nội có đi ngược chủ trương xã hội hóa? |
Bộ Giáo dục và Đào tạo không đưa ra được ví dụ nào cho cái "kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh" khi tuyển sinh lớp 6, nên Bộ giao cái này xuống cho các Sở Giáo dục và Đào tạo.
Thông tư số 05/2018/TT-BGDĐT ký ngày 28/02/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo thể hiện rõ nội dung này:
"Tuyển sinh trung học cơ sở theo phương thức xét tuyển.
Trường hợp cơ sở giáo dục có số học sinh đăng ký vào học lớp 6 nhiều hơn chỉ tiêu tuyển sinh, sở giáo dục và đào tạo hướng dẫn thực hiện phương án tuyển sinh theo phương thức xét tuyển hoặc kết hợp xét tuyển với kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh."
Đây dường như cũng là hướng dẫn duy nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo có nhắc đến khái niệm "kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh" thay vì "thi tuyển" như trong các văn bản khác, cũng như cách các trường tư thục vẫn làm trong thực tế.
Có điều Bộ không giải thích khái niệm này, cũng không đưa ra ví dụ cụ thể, mà chỉ xuống các sở.
Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng hay các địa phương khác có nhiều trường trung học tư thục không vất vả như Hà Nội trong việc tuyển sinh theo hình thức "kiểm tra, đánh giá năng lực";
Nhưng riêng giáo dục Hà Nội vẫn buộc các trường tư thục phải làm điều chính người "đẻ" ra nó cũng không giải thích được?
Phải chăng lãnh đạo các sở giáo dục và đào tạo khác hiểu rõ hơn Hà Nội về xã hội hóa giáo dục?
Bởi thực tế chính sách phát triển trường tư thục chính là giải pháp giải quyết các vấn đề nổi cộm của giáo dục (áp lực sĩ số đông, chất lượng dạy và học, thu nhập giáo viên) mà không tốn ngân sách cho các thành phố lớn đang quá tải sĩ số trường công.
 |
| Phát triển giáo dục tư thục là cách tốt nhất để giảm áp lực sĩ số trường công, tăng thu nhập cho giáo viên và cạnh tranh lành mạnh nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông. Ảnh minh họa, nguồn: Quý Tùng và Tiến Đức / Báo Nhân Dân. |
Phải chăng lãnh đạo các sở giáo dục và đào tạo khác hiểu và vận dụng đúng tinh thần Thông tư số 13/2011/TT-BGDĐT ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của các trường phổ thông tư thục?
Thông tư này của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định rõ:
"Trường phổ thông tư thục tự chủ và tự chịu trách nhiệm về thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển, tổ chức các hoạt động giáo dục, xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên, huy động, sử dụng và quản lý các nguồn lực để thực hiện mục tiêu giáo dục phổ thông."
Phải chăng lãnh đạo các sở giáo dục và đào tạo khác hiểu rõ hơn Hà Nội cũng như thầy Phó vụ trưởng, về thi và kiểm tra khác nhau như thế nào?
Chúng tôi xin diễn đạt "nôm na" thế này, "kiểm tra" là hình thức đánh giá chất lượng giáo dục thường xuyên trong nhà trường (kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết, kiểm tra học kỳ...) và kiểm tra không có tính phân loại đỗ, hay trượt.
Còn đã thi, dù bằng bất kỳ hình thức nào (tự luận, trắc nghiệm, phỏng vấn...) cũng đều nhắm tới việc phân loại kết quả đỗ, hay trượt.
Nếu không cần phân loại, thì cứ chuyển danh sách từ tiểu học lên, cần gì phải tuyển sinh? Đó là khác biệt căn bản giữa THI và KIỂM TRA.
Như vậy có thể thấy, việc ép các trường tư thục không được "thi tuyển" đầu vào lớp 6 mà phải "kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh" dường như đã "chệch hướng" ngay từ phương pháp tiếp cận?
|
Sửa sai trong giáo dục, xin chớ nửa vời |
Dù sao Thông tư số 05/2018/TT-BGDĐT đã "giao quyền" cho các sở hướng dẫn các trường rồi;
Thì việc còn lại của các sở giáo dục và đào tạo này là chỉ đạo các trường công lập xét tuyển như mọi năm để đảm bảo mục tiêu phổ cập.
Còn các trường tư thục hãy cứ để họ tự chủ tuyển sinh như trước đây.
Thực tế từ khi có lệnh cấm thi tuyển lớp 6 (năm học 2015-2016), các trường tư có thương hiệu, các trường "chất lượng cao" của địa phương có số lượng đăng ký dự tuyển vượt chỉ tiêu, hồ sơ nào cũng "đẹp" thì chỉ có cách thi tuyển hoặc dùng các loại danh hiệu, giải thưởng làm tiêu chí phụ để xét.
Chính quy định cấm thi tuyển sinh lớp 6 "trái khoáy" này và việc áp dụng đồng loạt bất kể trường công hay trường tư, đã đẩy các em học sinh vào các cuộc thi cũng như các lò học thêm.
Phải chăng nhìn thấy thực trạng đó, nên các địa phương khác đều "vận dụng" Thông tư số 13/2011/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, để trường tư tự chủ tuyển sinh?
Riêng giáo dục Hà Nội thì vẫn "kiên định" phương án "kiểm tra, đánh giá năng lực học sinh".
Cái khác duy nhất ở trong hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội về tuyển sinh lớp 6 trường "đặc thù" ở đây có lẽ là:
Nếu như trước đây các trường tư thục được tự chủ tuyển sinh, học sinh chỉ phải thi Văn, Toán và có thể có thêm môn Ngoại ngữ, thì nay các em phải thi 2 "tổ hợp", thêm 2 môn Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội nữa là 5 môn.
Vậy là so với các em học sinh lớp 5 khác trên cả nước, học sinh lớp 5 Hà Nội muốn học các trường tư thục có thương hiệu, các em phải "luyện" ít nhất 5 môn.
Vậy là chỉ một khái niệm mới chưa rõ nội hàm lẫn áp dụng thực tế ra sao, gánh nặng đã và đang đè lên học sinh lớp 5 Hà Nội, cha mẹ các em và các trường tư thục.
Không ai ép được người dân phải cho con em họ học trường tư với chi phí đắt hơn trường công, một khi người dân không muốn.
Ấy vậy nhưng nhiều gia đình vẫn lựa chọn trường tư cho con, chấp nhận chi phí cao và phải thi tuyển cạnh tranh, đỗ thì theo học, trượt mới tính đến trường công.
Sự cạnh tranh này là lành mạnh và thúc đẩy chất lượng giáo dục.
Đó là mối quan hệ hoàn toàn dựa trên sự tự nguyện giữa cha mẹ học sinh với nhà trường, tại sao ngành giáo dục Hà Nội cứ muốn "quản lý" việc này để tạo thêm gánh nặng không đáng có cho các em?
| Tổ chức Hội thảo Tuyển sinh trường tư thục: Thực trạng và giải pháp Với mong muốn góp phần tháo gỡ những khó khăn cho công tác tuyển sinh của các trường tư thục, Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam sẽ tổ chức hội thảo về tuyển sinh ở các trường tư thục với mong muốn tìm kiếm các giải pháp đóng góp cho công tác quản lý của các Sở giáo dục và Đào tạo, đồng thời cũng tìm ra những giải pháp khắc phục khó khăn cho các trường tư thục. Hội thảo diễn ra từ 8h30-11h ngày 26/4/2018, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, số 11 Lê Hồng Phong, Ba Đình Hà Nội. Để đăng ký tham dự hội thảo và gửi các ý kiến đóng góp tìm kiếm giải pháp, tháo gỡ khó khăn trong công tác tuyển sinh của các trường tư thục, xing vui lòng liên hệ: toasoan@giaoduc.net.vn – Hotline: 0938.766.888 - 0243.5569.666 |
Chúng tôi không cho rằng Sở Giáo dục và Đào tạo làm sai, bởi chính Bộ Giáo dục và Đào tạo còn không định nghĩa được thế nào là "kiểm tra, đánh giá năng lực" mà chỉ "cấm thi" là "cấm thi" tuyển sinh lớp 6, tất cả các trường bất kể công tư.
Chúng tôi chỉ băn khoăn rằng, đáng lẽ giáo dục thủ đô phải là nơi đi đầu thực hiện xã hội hóa giáo dục, tháo gỡ các nút thắt giáo dục để giải quyết chính những bất cập về chính sách mà lẽ ra giáo dục công lập phải gánh (sĩ số, chất lượng, thu nhập giáo viên);
Thì hiện nay, cách quản lý cứng nhắc của giáo dục Hà Nội lại đang tạo thêm rào cản cho xã hội hóa, tăng gánh nặng cho chính các trường và xã hội.
Tài liệu tham khảo:
