Cách mạng giáo dục: Thư viện phải là trung tâm của trường đại học
Tôi vẫn hay nói đùa với nhiều người rằng, các trường đại học của Việt Nam chỉ có thể sánh vai với các trường đại học có uy tín trên thế giới khi nhà hiệu bộ của Đại học Quốc gia Hà Nội chuyển thành thư viện. Khi đó, người học mới là trung tâm của giáo dục, chứ không nên mang nặng quản lý hành chính nhà nước như hiện nay.
Tham quan các trường đại học danh tiếng, cái mà người ta nhìn thấy đầu tiên, có ấn tượng nhất đó là thư viện.
Giáo dục đại học lấy tự học của sinh viên làm căn bản và người thầy với vai trò chính là những người hướng dẫn thay vì những người "thợ giảng". Thư viện không chỉ là nơi người học tìm kiếm tài liệu, thông tin phục vụ học tập, mà thư viện còn là nơi tạo ra môi trường tự học cho sinh viên. Thư viện được ví là xương sống của các trường đại học.
 |
| Ảnh minh họa: Internet |
Thư viện là nơi người học tìm kiếm tài liệu, thông tin
Sách in được xem như một nhân tố không thể thiếu đầu tiên của thư viện. Sách phải phong phú, đa dạng về lĩnh vực, được sắp xếp khoa học để giúp người đọc dễ dàng tìm kiếm. Ngoài ra, sách phải được bổ sung theo thời gian (có thể theo kiến nghị của các giảng viên, sinh viên…).
Người đọc có thể mượn sách trong khoảng thời gian nhất định (có thể là 2 giờ đồng hồ đối với các loại sách hiếm, nhiều người mượn; hoặc vài ngày, vài tuần tùy theo khả năng nhu cầu mượn). Nếu người đọc trả sách muộn, thư viện nên áp dụng hình phạt tiền thay vì hình phạt treo thẻ một thời gian nhất định như một vài trường ở nước ta.
Ngoài sách in, thư viện cũng là nơi cung cấp các tạp chí, chuyên đề và báo chí… cho người đọc.
Đặc biệt, trong thế kỷ của truyền thông hiện đại, các tài liệu điện tử đóng góp một vai trò không thể thiếu cho người học. Những cuốn sách, tạp chí khoa học chuyên sâu online giúp sinh viên dễ dàng tìm kiếm, tham khảo và nghiên cứu.
Để có được những trang sách, tạp chí điện tử hay, đòi hỏi các trường phải đầu tư một khoản kinh phí cũng không hề nhỏ để mua bản quyền. Đây cũng là một trong những khó khăn của các trường Đại học ở các nước đang phát triển.
Hơn nữa, thư viện nên trang bị máy tính để sinh viên có thể miễn phí sử dụng. Lắp đặt hệ thống mạng không dây (wifi) dành cho sinh viên để giúp những người có máy tính xách tay sử dụng (mỗi sinh viên có riêng một tài khoản để sử dụng).
Thư viện vừa tạo ra một môi trường yên tĩnh để học tập, vừa là nơi để các hoạt động tập thể (như thảo luận nhóm, nơi mọi người có thể kết giao bạn bè).
Thư viện thường rộng, bao gồm các phòng tự học, phòng thảo luận, có thể đáp ứng được số lượng lớn sinh viên học tập, đặc biệt là vào thời gian thi.
Ngoài ra, giờ mở cửa của thư viện không nên theo giờ hành chính mà thường mở cửa một thời gian đủ dài (ví dụ như từ 8 giờ sáng đến 11 giờ 30 đêm đối với các ngày từ thứ hai đến thứ 6, và có thể đóng sớm hơn vào ngày cuối tuần). Để thư viện hoạt động được một thời gian dài trong ngày như vậy, nhân viên thư viện nên được bố trí theo ca.
Nhờ việc thư viện là nơi lý tưởng để học tập, hầu hết các thư viện của các trường uy tín trên thế giới đều có phòng ăn cho sinh viên. Việc trang bị microway hay bình lọc nước uống, bình đun nước… cũng phần nào giúp thư viện trở thành ngôi nhà thứ hai của sinh viên.
Thái độ phục vụ của nhân viên thư viện
Để thư viện mang lại hữu ích cao cho người đọc, nhân viên thư viện cũng đóng góp một phần rất đáng kể. Các nhân viên thư viện phải là người nắm rõ hoạt động, các dịch vụ của thư viện, tận tình với công việc, coi người đọc là “khách hàng”. Họ phải có thái độ tận tình, niềm nở khi sinh viên cần sự trợ giúp về cách sử dụng các tiện ích của thư viện như hướng dẫn cách tra cứu, tìm kiếm được những cuốn sách, tài liệu phù hợp…
Khi sinh viên có yêu cầu, ngay cả khi các tài liệu mà thư viện không có, nhân viên thư viện cũng sẵn sàng mượn cho sinh viên từ các thư viện khác.
Sự hướng dẫn có hiệu quả của nhân viên thư viện sẽ giúp người đọc tiết kiệm thời gian trong việc sử dụng các tiện ích của thư viện. Thái độ phục vụ thân thiện của nhân viên thư viện sẽ làm người đọc cảm thấy thoải mái khi ghé thăm thư viện.
Thay vì lời kết
Thư viện có vai trò xương sống của các trường Đại học, không chỉ là nơi người đọc tìm kiếm tri thức, mà nó còn là nơi học tập, nghiên cứu lý tưởng, cũng là nơi diễn ra các hoạt động xã hội.
Đa số thư viện ở các trường đại học ở nước ta chưa đáp ứng được nhu cầu của người đọc như số lượng về đầu sách ít, các sách chuyên khảo chưa có chất lượng cao, đặc biệt là các tài liệu online còn rất hạn chế, giờ mở cửa quá ngắn… Hơn nữa, khuôn viên của thư viện khá hẹp, cơ sở vật chất còn thiếu thốn… Chính vì vậy, thư viện chưa phải là địa điểm mà sinh viên ghé thăm thường xuyên.
Việc cải cách giáo dục ở nước ta đang được tiến hành, sự thay đổi cách nhìn biến người học thành trung tâm là một hướng đi đúng. Nghiên cứu, học hỏi từ các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới rất cần thiết để áp dụng linh hoạt ở nước ta. Đôi khi cũng thật khó để thay đổi cả một nền giáo dục ngay một lúc mà chính những sự thay đổi, cải thiện nho nhỏ như những cái thư viện lại tạo ra hiệu quả rõ rệt, góp phần thay đổi cả nền giáo dục./.
