Vượt qua những nỗi đau, bám đá gieo mầm xanh
Pà Vầy Sủ (huyện Xín Mần, Hà Giang) địa danh mà bất kỳ ai được một lần đến sẽ không thể quên, mảnh đất xa xôi và khắc nghiệt này là nơi những người Mông sống kiên cường bám đá giữ biên cương, nơi các thầy cô giáo treo mình trên vách đá gieo con chữ cho những mầm xanh của tương lai.
Để đến được Pà Vầy Sủ phải vượt 18 km đường ngoằn ngoèo bám theo chân núi đá dựng đứng, và để đến được với điểm trường Seo Lử Thận nơi cô giáo Mai Thị Tuyết công tác phải mất thêm 8 km đường dốc, đất đá lổn nhổn.
 |
| Đường lên với Pà Vầy Sủ. (Ảnh: Nguyễn Toan) |
Nói về những giáo viên trên đỉnh Pà Vầy Sủ, cô giáo Vương Thị Hà, Hiệu trường trường Mầm non Pà Vầy Sủ chỉ gói gọn trong một câu: “Không có lòng yêu nghề và kiên cường thì không thể làm giáo viên ở mảnh đất này”.
Một trong những thầy, cô giáo đến và làm việc ở Pà Vầy Sủ mang trong mình một tình yêu nghề như thế là cô giáo Mai Thị Tuyết, người đã có thâm niên 15 năm bám đá gieo chữ giữa điểm cao quanh năm mây mù.
Cô giáo Tuyết không chỉ là cô giáo yêu nghề, hết lòng với học sinh, bà con dân bản mà còn đang là người chuyền lửa nghề cho các thế hệ giáo viên đến sau noi theo.
Năm 2005 điểm trường Khâu Xỉn được mở với 7 em học sinh mầm non, cô giáo Mai Thị Tuyết từ miền xuôi chưa từng tiếp xúc với người Mông là người đứng lớp.
Hồi ấy khi được phân công về huyện vùng cao Xín Mần, chính bố chồng chị một thầy giáo kỳ cựu của tỉnh Sơn La đã đã phải thốt lên rằng “Nó ở vùng người Tày bao lâu mà không biết câu tiếng Tày nào thì làm sao làm giáo viên ở nơi toàn người Mông như thế?”
 |
| Cô giáo Tuyết bên học sinh thân yêu của mình. (Ảnh: Nguyễn Toan) |
Vậy mà từ thời điểm ấy tới nay, cô giáo Mai Thị Tuyết đã gắn bó với mảnh đất này hơn 10 năm, từ điểm trường đầu tiên Khâu Xỉn tới điểm Xi Cà Lá rồi đến hiện nay là Seo Lử Thận.
Giờ đây cứ mỗi khi chuẩn bị bắt đầu vào năm học mới, trưởng thôn Vàng Văn Hầu lại lặn lội đường đá xuôi dốc xuống Ủy ban nhân dân xã để gặp lãnh đạo xã và hiệu trưởng nhà trường truyền đạt lại ý nguyện của bà con thôn Seo Lử Thận giữ cô giáo Tuyết ở lại chăm lo dạy dỗ cho con em của mình.
Có được sự tin yêu của bà con như vậy, cô giáo Tuyết đã phải trải qua nhiều gian khổ và mất mát, lên công tác vùng cao chưa được bao lâu thì chồng chị qua đời để lại đứa con gái nhỏ ốm yếu.
Nhờ sự yêu thương, động viên của bố mẹ chồng và các em giúp chị chữa chạy cho con gái và đủ nghị lực gắn bó với các em nhỏ nơi biên giới này.
Với thâm niên và cống hiến của mình, chị hoàn toàn đủ điều kiện được chuyển về trường chính công tác cho đỡ vất vả nhưng trước những tình cảm mà bà con nơi bản nghèo dành cho, chị Tuyết vẫn bám trụ với điểm trường.
Giờ đây điểm trường Seo Lử Thận đã được xây dựng khang trang, có điện thắp sáng nhưng hồi tưởng lại những ngày tháng đã qua, chị Tuyết không thể quên ngôi nhà trình tường chật hẹp tối tăm nằm kẹp trong hẻm núi đá treo leo.
Điểm trường Seo Lử Thận là một trong ba điểm xa trung tâm và khó khăn nhất xã. Chỉ đến năm 2015 nhờ sự hỗ trợ của nhóm thiện nguyện “Cho một tương lai” điểm trường khang trang như hôm nay mới được hoàn thành.
Bức thư nhắc lại chuyện học trò cũ
Năm tháng qua đi, ở Seo Lử Thận, nhiều thế hệ học trò lớn lên cùng tuổi thanh xuân đi qua của cô giáo Tuyết.
Dù chỉ là cô giáo Mầm non nhưng không ít học trò lớn lên, trưởng thành, dựng vợ gả chồng vẫn nhớ về cô giáo Tuyết dạy mầm non.
Ngày khai giảng năm học 2014, chị Tuyết nhận được một bức thư tay từ anh Lù Văn Hiền, Chủ tịch ủy ban nhân dân xã Pà Vầy Sủ, tự nhủ trong lòng thời nay còn ai viết thư tay gửi mình, nhưng sau khi đọc được một nửa bức thư chị đã khóc.
 |
| Nhiều thế hệ học sinh đã lớn lên, lập gia đình nhưng vẫn nhớ đến cô giáo Mai.(Ảnh: Nguyễn Toan) |
Người viết thư là Giàng Seo Lìn một trong những học sinh cũ của chị tại điểm Khâu Xỉn. Lìn viết thư để cảm ơn chuyện chị mua sữa và nấu cháo bón cho đứa con trai 4 tuổi vì bỏ bữa sáng đói quá ngất đi.
Trong thư Lìn viết rằng “Nếu không có cô thì khai giảng năm nay em chỉ biết nhìn con người ta đến lớp” rồi mắt tôi nhòa lệ vì những lời cảm ơn chân thành của một học sinh cũ giờ đây là một người đàn ông Mông kiên cường, cô giáo Mai Thị Tuyết tâm sự.
Tiếp xúc với những đồng nghiệp và người quen biết chị, tôi được họ kể lại những câu chuyện về sự tận tâm với nghề của chị.
Cũng chính Giàng Seo Lìn cho tôi biết chuyện chị bị tảng đá từ vách núi dựng đứng bay qua trước mặt khiến chị ngất sau khi trở về từ chuyến công tác ngoài huyện và chuyện chị giáo viên miền núi không biết đi xe máy.
Công tác ở vùng cao, gặp nhiều giáo viên miền núi ngoài sự khâm phục lòng tận tâm với nghề của các chị thì điều khiến tôi nể nữa ở các cô giáo vùng cao chính là khả năng đi xe máy trên đường đèo.
Chị Tuyết là có lẽ là cô giáo vùng cao đầu tiên không biết đi xe máy.
 |
| Tiếng cười, tiếng ê a của học trò ở Seo Lử Thận chẳng khi ngớt từ khi có cô giáo Mai. (Ảnh: Nguyễn Toan) |
Quãng đường từ Seo Lử Thận xuống trung tâm xã mỗi lần có việc chị đi phải mất 2 tiếng đồng hồ mới tới, nhưng từ ngày có tuyến đường liên xã Pà Vầy Sủ - Chí Cà, đi lại cũng đỡ hơn.
Dân bản có xe máy, chị lại được đi nhờ mỗi khi xuống trường chính, trưởng thôn Giàng Seo Hầu lúc nào cũng sẵn sàng đón chị từ bất kể nơi đâu.
Anh Hầu tâm sự cô giáo đến dạy ở thôn này thì nhiều rồi nhưng không phải ai cũng rửa chân tay dính bùn, buộc tóc, bắt chấy cho con em dân tộc thôn mình, không phải ai cũng học tiếng Mông để dỗ dành con em mình lúc nó khóc đòi về, giao các con cho cô Tuyết cả bản này ai cũng an tâm đi làm cả ngay.
Qúy lắm “Người ở lại Pà Vầy Sủ ấy” là câu nói mà anh Thèn Văn Tính, Bí thư đảng ủy xã dành cho cô giáo Mai Thị Tuyết.
“Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ dành phần ai?, ban đầu đến mảnh đất này nhận công tác chị cũng thấy khắc khổ quá nhưng dần rồi quen, rồi thấy gắn bó lắm em ạ.
Còn được, bà con yêu quý thì mình vẫn ở lại với các cháu nhỏ Seo Lử Thận thôi”. Cô giáo Mai Thị Tuyết tâm sự khi tôi hỏi về dự định sau này.
Câu chuyện trở lại với đời tư, chị cho biết con gái chị hiện đã khỏe mạnh và đang học năm cuối đại học ngành sư phạm, đó là điều chị an lòng nhất ở thời điểm này.
