LTS: Chia sẻ về mô hình giáo dục nghề nghiệp tại nước Úc với một điển hình là trường Melbourne Polytechnic, Giáo sư Nguyễn Xuân Thu bày tỏ mong mỏi Việt Nam có những trường nghề thực dụng tốt như thế.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.
Tổng quát về giáo dục Úc
Để hiểu rõ sức mạnh của giáo dục nghề nghiệp Úc, trước hết chúng ta cần biết qua cơ cấu tổ chức và quản lý của hệ thống giáo dục của nước này.
Theo hiến pháp Australia, giáo dục và đào tạo thuộc trách nhiệm của mỗi tiểu bang và vùng lãnh thổ.
Theo đó, mỗi tiểu bang hay vùng lãnh thổ, có một cơ cấu tổ chức và lối quản lý khác nhau.
Tựu trung, giáo dục và đào tạo nằm trong ba bộ có quan hệ gắn bó với nhau:
Bộ Gia đình và Trẻ em (Department of Families and Children) có nhiệm vụ lo cho các trẻ em mới sinh ra cho đến hết bậc giáo dục phổ cập tức đến hết lớp 10 (từ 0 tuổi đến 15 tuổi);
Bộ Giáo dục nghề nghiệp (Department of Vocational Education Training) phụ trách học sinh trong các trường nghề (TAFE Colleges);
Và các học sinh hai lớp 11 và 12 bậc trung học phổ thông chọn học một số nghề, thường lấy Chứng chỉ nghề bậc I và II) [1].
Và Bộ Giáo dục và Đào tạo (Department of Education and Training) phụ trách quản lý giáo dục phổ thông (gồm các lớp 11 và 12) và giáo dục bậc đại học.
 |
| Theo hiến pháp Australia, giáo dục và đào tạo thuộc trách nhiệm của mỗi tiểu bang và vùng lãnh thổ. (Ảnh do tác giả cung cấp) |
Khung Trình độ Quốc gia Australia (Australian Qualifications Framework) [2] có 10 bậc (Việt Nam có 8 bậc) do các loại trường sau đây cung cấp:
- Các trường đại học (nhóm 8 trường đại học) cung cấp từ trình độ 6 đến 10.
- Các trường đại học không thuộc nhóm 8 trường trên (cũng cung cấp các trình độ như các trường trên, nhưng bậc 9 và 10 trong Khung Trình độ không mạnh bằng nhóm trên).
- Các trường đại học có cung cấp chương trình TAFE (University and TAFE) từ trình độ 5 đến 10.
- Các trường TAFE có Đại học (TAFE and University), cung cấp từ trình độ 1 đến 9.
- Các trường TAFE chỉ cung cấp trình độ từ 1 đến 5 hoặc 6 (từ Chứng chỉ 1 đến Diplom bậc cao (Advanced Diploma) và/hoặc Cử nhân Thực hành (Associate Degree).
 |
| Melbourne Polytechnic là trường TAFE lớn nhất của tiểu bang Victoria và cũng là một trong những trường TAFE lớn nhất của nước Úc. (Ảnh do tác giả cung cấp) |
Các trường TAFE thuộc tiểu bang Victoria
Tại tiểu bang Victoria được gọi là “Tiểu bang Giáo dục" - "the Education State” vì là một tiểu bang nổi trội về các hoạt động giáo dục.
Toàn tiểu bang có khoảng trên 70 cơ sở trường TAFE (TAFE là từ để chỉ các trường Cao đẳng công lập).
Từ năm 2014, các trường này sáp nhập vào trong 16 cụm trường lớn, trong đó có 4 trường đại học gồm trường Đại học RMIT (3 cơ sở), Swinburne (4 cơ sở), Victoria University (5 cơ sở) và Federation University (4 cơ sở).
Còn 12 trường khác là Sunraysia (3 cơ sở), Kangan (5 cơ sở), South West TAFE (4 cơ sở), Bendigo (3 cơ sở), Gotafe (5 cơ sở), The Gordon (5 cơ sở), Chisholm (5 cơ sở), Wodonga (3 cơ sở), William Angliss (2 cơ sở), Melbourne Polytechnic (7 cơ sở), Federation Training (5 cơ sở), Holmesglen (5 cơ sở), và Boxhill (3 cơ sở).
Trong các trường trên, Melbourne Polytechnic [3] là trường TAFE lớn nhất của tiểu bang Victoria và cũng là một trong những trường TAFE lớn nhất của cả nước Úc.
Melbourne Polytechnic còn là một trong những trung tâm thi tiếng Anh IELTS và trường TAFE có dạy tiếng Anh cho di dân tráng niên nổi tiếng tại Úc.
 |
| Đào tạo nghề tại Úc rất đa dạng. (Ảnh do tác giả cung cấp) |
Trường Melbourne Polytechnic
Melbourne Polytechnic là tên mới xuất hiện từ sau cải tổ các trường TAFE năm 2014.
Tiền thân của trường Melbourne Polytechnic là trường NMIT.
NMIT là một trường cao đẳng của chính phủ được thành lập năm 1988 (thực tế tiền thân bắt đầu từ năm 1912), có các cơ sở nằm tại các vùng phía bắc của thành phố Melbourne.
Mục đích của Melbourne Polytechnic bây giờ hay NMIT trước đây là cung cấp các chương trình đào tạo thuộc mọi trình độ nhằm đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế cho tiểu bang Victoria.
Melbourne Polytechnic là một trường dạy cả bậc Cao đẳng và Đại học (TAFE and University), gồm có 4 trường (Faculty).
Mỗi trường có một số Khoa (Department) dạy nghề (Vocational Education and Training) và một Khoa dạy các chương trình Thạc sĩ, Cử nhận/Kỹ sư (Higher Education).
Tổng cộng Melbourne Polytechnic cung cấp trên 500 môn học và cấp các chứng chỉ (I, II, III và IV), diplom, diplom nâng cao, bằng đại học và bằng trên đại học.
 |
| Một lớp học ngành kỹ thuật. (Ảnh do tác giả cung cấp) |
Chương trình dạy nghề tại Melbourne Polytechnic rất đa dạng:
Thẩm mỹ, Đồ họa, Truyền thông đa phương tiện, Khách sạn, Nhà hàng, Pha chế rượu, Công nghệ thông tin, Quản lý văn phòng, Hàn, Xoa bóp, Cắt tóc, Cắm hoa, Nuôi ngựa, Dạy nài, Nông nghiệp, Trồng nho, các lớp tiếng Anh cho di dân tráng niên.
Melbourne Polytechnic có 11 chương trình Phó Cử nhân (Associate Degree), 17 chương trình Đại học (Bachelor Degrees) từ Điều dưỡng Thú Y, Nông nghiệp và Công nghệ, Nông nghiệp và Trồng trọt, Trồng nho và Làm rượu vang, Kỹ thuật Công trình, Kỹ thuật Môi trường, Kỹ thuật Xây dựng, Giáo dục Tiểu học, Giáo dục Mầm non, đến Âm nhạc (sáng tác/trình diễn), Công nghiệp Âm nhạc, Kinh doanh, Kế toán, Nhà hàng, Khách sạn, Công nghệ Thông tin và 2 chương trình Thạc sĩ về Nghệ thuật Sáng tạo (Master of Creative Arts) và 1 chương trình Thạc sĩ Kế toán chuyên nghiệp.
Melbourne Polytechnic có 7 cơ sở, 6 cơ sở tại các khu phía bắc thành phố Melbourne, gồm Preston (cơ sở chính), Collingwood, Epping, Fairfield, Greensborough, Heidelberg, và 1 cơ sở phía Nam Melbourne là Prahran.
Ngoài ra, Melbourne Polytechnic còn có các cơ sở đào tạo ở vùng nông thôn.
Ararat có 30 hecta trồng nho cung cấp nhiều loại rượu vang nổi tiếng như chardonnay, sauvignon, pinot noir, shriraz...
Eden Park với 320 hecta nông trại nuôi ngựa và 12 hecta trồng nho làm rượu vang.
Yan Yean cách Melbourne 25 km với 200 hecta cơ sở dùng để dạy học viên về nuôi bò và nai, nuôi trồng thủy sản và sản xuất dược thảo và tinh dầu.
Yarra Glen với 12 hecta trồng nho trong năm 2003 sản xuất được 100 tấn rượu vang.
 |
| Melbourne Polytechnic còn có các cơ sở đào tạo ở vùng nông thôn. (Ảnh do tác giả cung cấp) |
Năm 2009, NMIT tiền thân của Melbourne Polytechnic đã ký hợp đồng với Câu lạc bộ đua ngựa vùng Keynon Park để sử dụng nơi này làm cơ sở mở các lớp ngắn hạn đào tạo gồm:
Xác định các loại cỏ và kiểm soát cỏ hoang, kiểm soát mọt, làm vườn với người bản xứ, kỹ thuật tỉa cây, sản xuất thực phẩm cho ngựa ăn…
Năm 2001, chính phủ tiểu bang Victoria cung cấp cho NMIT 7,4 triệu đô-la để thành lập Trường Rượu Vang Úc (Australian College of Wine) tại thung lũng rượu vang Yarra Valley trên một diện tích 12 hecta và 30 hecta đất trồng nho ở gần Ararat.
Trường Rượu vang được thành lập để cung cấp rượu vang thuộc đẳng cấp thế giới cho tiểu bang Victoria và đồng thời làm cơ sở giảng dạy nhà hàng, khách sạn.
Năm 2010 rượu vang của Trường rượu vang Úc nhận được huy chương bạc và ngày nay loại rượu vang này nổi tiếng ở Úc và nhiều nước trên thế giới [4].
Theo thống kê cuối 2014, sinh viên theo học trong các trường TAFE ở Victoria là 283.203 người, trong đó Melbourne Polytechnic có 50.303 học viên, chiếm 17,76% cả tiểu bang.
Trong số này có 6.284 học viên học tại các trường đối tác của Melbourne Polytechnic ở ngoài nước Úc, như:
Đại học Giao Thông tại Dalian, Trường Cao đẳng Công nghệ Hàng Châu, Đại học Hồng Kông ở Nanchang, Trường Công nghệ Kiến trúc Sichuan, Hồng Kông, Bangladesh, Sri Lanka, Hàn Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Colombia, New Zealand [5].
Cả tiểu bang Victoria trong năm 2015 có 242.885 học viên theo học trong các trường Cao đẳng (TAFE) của chính phủ, trong đó có 118.908 em được chính phủ trợ cấp và 131.816 em học các lớp không được chính phủ trợ cấp;
Trong số trên có 12.137 học viên quốc tế (sinh viên quốc tế dù học trong loại chương trình nào cũng không được hưởng trợ cấp như sinh viên người Úc).
Nhân rộng mô hình trường nghề
Nhiều người trên thế giới quan tâm đến giáo dục thắc mắc tại sao nước Úc chú trọng đặc biệt đến việc phát triển giáo dục nghề nghiệp như vậy?
Rất đơn giản. Nước Úc vốn là một đất nước được xây dựng phần lớn từ những người tù bị lưu đày từ các nước khác đến.
 |
| Nước Úc chú trọng đặc biệt đến việc phát triển giáo dục nghề nghiệp. (Ảnh do tác giả cung cấp) |
Là người tù, niềm khát khao lớn nhất của họ là có tự do, dân chủ, công bằng.
Mà muốn có các giá trị ấy, mỗi người trước tiên phải có một cái nghề để kiếm sống.
Và chính những nghề nghiệp đủ loại từ đơn giản đến ở những nấc cao hơn được liên tục xây dựng và phát triển.
Dựa trên ý tưởng cội rể ấy, nước Úc ngày nay trở thành một trong những nước phát triển và đáng sống nhất trên thế giới.
Là một người Việt đã trải qua nhiều gian khó trong quá khứ, người viết bài này rất trân trọng mô hình đào tạo của nước Úc nói chung và của trường Melbourne Polytechnic nói riêng và có ước mong da diết rằng Việt Nam sớm xây dựng được nhiều trường trung cấp, cao đẳng nghề thực dụng và có chất lượng như trường Melbourne Polytechnic nhằm phục vụ cho trên 70 phần trăm dân số lao động cho cả nước.
Xin ngắn gọn, trường Melbourne Polytechnic nổi trội với 4 đặc điểm dưới đây:
(1) Trường TAFE lớn nhất tiểu bang Victoria (50.203 sinh viên năm 2014) và là một trong những trường TAFE lớn nhất tại Australia;
(2) Đào tạo 9 trong 10 bậc thuộc Khung Trình độ Úc (Australian Qualifications Framework);
(3) Có nhiều chương trình cử nhân (17 Bachelor degrees) về một số ngành nghề thực dụng mà các trường đại học Úc không dạy;
(4) Và có nhiều sinh viên quốc tế học tại nhiều trường đối tác của Melbourne Polytechnic ở ngoài nước Úc. Năm 2014 có 6.284 sinh viên, chỉ riêng tại Trung Quốc, Hồng Kông và Hàn Quốc có 2.617 học viên).
Tài liệu tham khảo:
[1] Australian Bureau of Statistics, Outcomes for Vocational Education Training (VET) in Schools (Cục Thống kê Úc, Kết quả của giáo dục nghề nghiệp trong các trường trung học phổ thông).
[2] Australian Qualifications Framework (Khung trình độ Australia): https://www.aqf.edu.au/
[3] Website của trường Melbourne Polytechnic: www.melbournepolytechnic.edu.au
[4] Rượu vang sản xuất ở Ararat. Xem website https://www.melbournepolytechnic.edu.au/campuses/ararat/
[5] International partnerships, Melbourne Polytechnic có trên 20 trường đối tác ở nước ngoài, hoạt động rất tích cực. https://www.melbournepolytechnic.edu.au/international-students/offshore-programs/
