Hiện nay, ngành giáo dục các địa phương đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư Hướng dẫn lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường tiểu học, trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học trong đó có cấp tiểu học hoặc trung học cơ sở.
Dự thảo Thông tư trên nhằm thay thế Thông tư số 01/2017/TT-BGDĐT ngày 13 tháng 01 năm 2017 Hướng dẫn giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường tiểu học, trung học cơ sở.
Theo đó, Thông tư trên áp dụng đối với trường tiểu học, trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học trong đó có cấp tiểu học hoặc trung học cơ sở; tổ chức, cá nhân có liên quan.
Điểm mới của Dự thảo so với Thông tư số 01/2017/TT-BGDĐT là đối với cấp tiểu học, lồng ghép thêm giáo dục quốc phòng và an ninh vào môn Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm và Nội dung giáo dục địa phương theo các chủ đề.
Đối với cấp trung học cơ sở là, điểm mới là lồng ghép thêm giáo dục quốc phòng vào các môn như Lịch sử, Khoa học tự nhiên, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và Nội dung giáo dục địa phương theo các chủ đề.
Đối với khối tiểu học
Theo nội dung Dự thảo, việc thực hiện lồng ghép trong hoạt động giáo dục theo từng khối lớp, theo bộ sách giáo khoa mà nhà trường lựa chọn và theo khả năng nhận thức phù hợp với từng vùng miền, trong đó tập trung vào các môn học Tiếng Việt, Tự nhiên và Xã hội, Đạo đức, Lịch sử và Địa lí, Giáo dục thể chất, Nghệ thuật (Âm nhạc, Mĩ thuật), Hoạt động trải nghiệm và Nội dung giáo dục địa phương theo các chủ đề.
Cụ thể, chủ đề chung lồng ghép trong cả cấp học (từ lớp 1 đến lớp 5): Giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, yêu hòa bình và yêu Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; giáo dục tinh thần đoàn kết, nêu cao tinh thần tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, có ý thức tổ chức kỉ luật; giáo dục niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn các anh hùng liệt sĩ quân đội nhân dân và công an nhân dân đã anh dũng hy sinh trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh trật tự.
Chủ đề lồng ghép theo từng khối lớp:
Khối lớp 1: Giáo dục truyền thống và ý nghĩa chống giặc ngoại xâm; giới thiệu một số hình ảnh về lực lượng quân đội nhân dân và công an nhân dân; ý nghĩa một số dấu mốc lịch sử (Cột cờ Hà Nội, Cột cờ Lũng Cú...).
Khối lớp 2: Giáo dục cho học sinh ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường; biết giúp đỡ, bảo vệ lẫn nhau, đặc biệt là khi gặp hoạn nạn; nêu ý nghĩa của sự đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc anh em trong chiến thắng các cuộc chiến tranh xâm lược.
Khối lớp 3: Ca ngợi tinh thần chiến đấu mưu trí, sáng tạo trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc của các dân tộc Việt Nam; giới thiệu chủ quyền biển, đảo, quyền khai thác tài nguyên trong vùng lãnh thổ thuộc chủ quyền của Việt Nam (chú trọng khẳng định quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là thuộc chủ quyền của Việt Nam).
 |
Hình ảnh minh hoạ. (Ảnh: mạnh Đoàn) |
Khối lớp 4: Giới thiệu bản đồ hành chính Việt Nam; phân tích và khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa; ý nghĩa của việc chấp hành Luật Giao thông đường bộ, Luật Bảo vệ môi trường; giới thiệu ý nghĩa và tầm quan trọng của Luật Trẻ em.
Khối lớp 5: Giới thiệu những tấm gương dũng cảm và sức mạnh đoàn kết của nhân dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, sự hy sinh của những Mẹ Việt Nam anh hùng; tầm quan trọng của vùng biển nước ta trong phát triển kinh tế, quốc phòng, an ninh; giới thiệu những tấm gương thanh niên, thiếu niên tiêu biểu trong tham gia phong trào bảo vệ môi trường ở địa phương và nhà trường.
Đối với cấp trung học cơ sở
Thực hiện lồng ghép thông qua các bài học trong các môn học Ngữ văn, Giáo dục công dân, Lịch sử và Địa lí, Khoa học Tự nhiên, Nghệ thuật, Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp và Nội dung giáo dục địa phương theo các chủ đề sau:
Chủ đề chung lồng ghép trong cả cấp học (từ lớp 6 đến lớp 9): Giáo dục tinh thần đoàn kết, yêu nước của các thế hệ người Việt Nam trong dựng nước và giữ nước qua các thời kỳ lịch sử; bảo vệ chủ quyền biển, đảo; bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; quyền lợi và trách nhiệm của công dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Chủ đề lồng ghép theo từng khối lớp:
Khối lớp 6: Giới thiệu truyền thống lịch sử dựng nước và giữ nước qua các thời kỳ; các địa danh gắn liền với các cuộc kháng chiến chống xâm lược; bản đồ hành chính và khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam; các chủ đề về an toàn khi tham gia giao thông.
Khối lớp 7: Khẳng định về độc lập chủ quyền của dân tộc Việt Nam đối với các thế lực xâm lược; giáo dục về quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo theo khuôn khổ của pháp luật; trách nhiệm của bản thân đối với việc bảo vệ chủ quyền của đất nước.
Khối lớp 8: Lòng tự hào dân tộc về truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm và tinh thần đoàn kết tạo nên sức mạnh dân tộc đánh đuổi giặc ngoại xâm; giới thiệu các mốc chủ quyền trên đất liền và trên biển; tác hại của tệ nạn xã hội tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là đối với thanh niên, thiếu niên; lồng ghép một số nội dung của hiến pháp (chú ý lựa chọn nội dung phù hợp với lứa tuổi học sinh).
Khối lớp 9: Phổ biến mức độ tàn phá của chiến tranh qua các thời kỳ; các hình ảnh khó khăn, vất vả trong chiến tranh và sự đóng góp của nhân dân về mọi mặt góp phần thành công trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược; các dẫn chứng về thời điểm sau hòa bình để phát triển kinh tế đất nước thì cần gắn liền với quốc phòng an ninh.
Về thời lượng lồng ghép, Dự thảo nêu, thời lượng lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh trong các môn học, hoạt động giáo dục cần bảo đảm phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông, kế hoạch giáo dục của các cơ sở giáo dục; bảo đảm đầy đủ nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh cần truyền đạt, đồng thời không làm tăng nội dung và thời lượng dạy học, tổ chức các hoạt động giáo dục của các môn học, hoạt động giáo dục có nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh được lồng ghép.
Yêu cầu cần đạt đối với học sinh
Ngoài yêu cầu cần đạt về nâng cao năng lực, phẩm chất cho học sinh, Dự thảo cũng nêu rõ những tiêu chí cần đạt đối với học sinh các bậc học.
Cụ thể, đối với bậc tiểu học, học sinh sẽ bước đầu nhận thức được tình yêu quê hương, đất nước, kính trọng và biết ơn người có công với cách mạng, với đất nước; yêu thương, quan tâm, chăm sóc người thân trong gia đình; yêu quý và biết giúp đỡ bạn bè, kính trọng thầy giáo, cô giáo. Rèn luyện tính kỉ luật, tinh thần đoàn kết, tu dưỡng phẩm chất, tác phong nghiêm túc trong học tập, lao động và sinh hoạt hằng ngày. Có ý thức sinh hoạt nền nếp, giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể; tự giác thực hiện nghiêm nội quy của nhà trường và các quy định, quy ước của tập thể.
Đối với học sinh trung học cơ sở, có sự hiểu biết chung về truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc qua các thời kỳ dựng nước và giữ nước, truyền thống của lực lượng vũ trang nhân dân (Quân đội nhân dân,Công an nhân dân, Dân quân tự vệ); vai trò quan trọng của bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; một số nội dung cơ bản trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Hình thành ý thức quốc phòng, an ninh đúng đắn, nâng cao trách nhiệm công dân cho học sinh đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội; bồi đắp truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc; xây dựng ý thức tổ chức kỉ luật, tinh thần đoàn kết, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, hình thành nếp sống tập thể cùng với các hoạt động khác góp phần đẩy lùi tệ nạn xã hội.
Về cơ sở vật chất và kinh phí, Dự thảo nêu rõ, căn cứ vào điều kiện cơ sở vật chất thực tế hiện có triển khai lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh một cách có hiệu quả; xây dựng kế hoạch đầu tư, tăng cường cơ sở vật chất, mô hình, đồ dùng, thiết bị dạy học, thực hành và các học liệu cần thiết được cơ quan có thẩm quyền ban hành; có đủ tài liệu liên quan đến nội dung, kiến thức, kỹ năng về giáo dục quốc phòng và an ninh để thực hiện đối với hoạt động lồng ghép.
"Khuyến khích các địa phương, các cơ sở giáo dục tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và các điều kiện cần thiết khác để phục vụ hoạt động lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh bằng nguồn kinh phí từ ngân sách Nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác; các khoản tài trợ, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật; nguồn tài chính hợp pháp của các cơ sở giáo dục ngoài công lập và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan", trích văn bản.
