Cuộc cách mạng 4.0 đã và đang tác động đến mọi mặt, mọi lĩnh vực trong đời sống, trong đó phải nhắc đến sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp điện lạnh khi ngày càng trở nên phổ biến, các hệ thống lạnh và điều hoà không khí được ứng dụng trong tất cả lĩnh vực.
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên (UTEHY) là một trong những đơn vị đi đầu trong đào tạo ngành Điện lạnh và Điều hoà không khí tại Việt Nam, chú trọng đào tạo kỹ thuật lấy ứng dụng làm trọng tâm để giảng dạy cùng chức năng đào tạo kỹ sư công nghệ và giáo viên kỹ thuật.
Nhu cầu nhân lực lớn từ thị trường lao động
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Hiroshi Nishino - Giám đốc Nhà máy Daikin Việt Nam cho biết, với sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ, nhu cầu về sự tiện lợi trong cuộc sống ngày càng cao dẫn đến nhu cầu nhân sự về hệ thống điều hòa, điện lạnh trong các ngành như xây dựng, y tế, giao thông vận tải, nhà riêng cũng ngày càng trở nên cần thiết.
Trong lĩnh vực điều hòa không khí, Daikin đang nghiên cứu các công nghệ mới như công nghệ tiết kiệm điện và IoT (Internet of Things) nên rất cần nguồn nhân lực có trí tuệ cao, có thể thực hiện các nhiệm vụ nâng cao như thiết kế và cải tiến sản phẩm.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Trương Ngọc Tuấn - giảng viên cao cấp ngành Công nghệ nhiệt, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên cho hay: Thực tế hiện nay cho thấy, các hệ thống lạnh và điều hoà không khí được trang bị rất nhiều công nghệ hiện đại. Do đó, đòi hỏi người lao động phải có kiến thức nền tảng về lĩnh vực chuyên môn tốt, được đào tạo chuyên sâu thì mới có đủ kiến thức và trình độ để giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực điện lạnh, điều hoà.
Trong các trung tâm dữ liệu, CPU máy tính, dây chuyền sản xuất khuôn mẫu, sửa chữa, may mặc, thi công công trình xây dựng… việc thiết kế tính toán giải nhiệt đòi hỏi người lao động phải được đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật nhiệt.
Trên cơ sở đó, tiềm năng phát triển nghề nghiệp cùng cơ hội việc làm của sinh viên theo đuổi ngành học Điện lạnh - Điều hoà không khí là vô cùng rộng mở.
Hiện nay, các vị trí việc làm này được các phòng nghiên cứu và phát triển sản phẩm trong các công ty có nhu cầu rất lớn và mức lương, đãi ngộ cao.
Chương trình đào tạo định hướng ứng dụng nghề nghiệp
Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Trương Ngọc Tuấn, ngành Điện lạnh và Điều hoà không khí tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên được xây dựng và thiết kế chương trình học mang tính hiện đại, định hướng ứng dụng nghề nghiệp nhằm đảm bảo sinh viên ra trường chắc lý thuyết và giỏi tay nghề.
Cụ thể, bên cạnh các khối kiến thức chuyên ngành, trường chú trọng đào tạo thực hành để nâng cao trình độ tay nghề cũng như xây dựng nhiều kinh nghiệm cho sinh viên ngay từ khi còn ngồi trên ghế giảng đường.
Tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên, các học phần thực tập, thực hành tại xưởng trường và tại doanh nghiệp chiếm tỷ lệ cao lên đến 30%. Vì vậy, sau khi ra trường, người học có đủ kiến thức, kĩ năng để tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ trong lĩnh vực điện lạnh và điều hoà không khí, góp phần phát triển kinh tế gia đình và phục vụ cộng đồng.
Theo kết quả khảo sát tỷ lệ việc làm của sinh viên trong 12 tháng kể từ khi tốt nghiệp, ngành Điện lạnh - Điều hoà không khí của Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên đạt 100%.
Mặt khác, mức lương khởi điểm của sinh viên ngành học này được đánh giá ổn định, dao động từ 7 - 13 triệu/tháng và sau 2 năm mức lương dao động từ 15 - 25 triệu đồng/tháng. Thậm chí sau 1 vài năm tốt nghiệp, người học đã có thể mở cửa hàng kinh doanh hệ thống máy lạnh, điều hoà không khí, tạo việc làm và thu nhập cho nhiều người lao động.
Trên cương vị là đơn vị tuyển dụng và sử dụng nhân lực lĩnh vực điện lạnh, điều hoà, ông Hiroshi Nishino cho biết, các tiêu chí, yêu cầu của doanh nghiệp khi xét tuyển nhân sự không chỉ là kiến thức và kỹ năng chuyên ngành mà còn yêu cầu các kỹ năng mềm của ứng viên.
Cụ thể, sinh viên phải nắm chắc kiến thức chuyên sâu về công nghệ, thiết bị, quy trình làm việc, kỹ năng lắp đặt, bảo trì, sửa chữa ngành điện lạnh, điều hoà. Có hiểu biết vững chắc về nguyên lý hoạt động của các thiết bị điện lạnh, điều hòa không khí, từ điều hòa gia dụng đến hệ thống điều hòa trung tâm và công nghiệp.
Bên cạnh đó, phải rèn luyện kỹ năng cẩn thận, chính xác, tư duy logic và giải quyết vấn đề cùng tinh thần làm việc nhóm hiệu quả, khả năng học hỏi và áp dụng nhạy bén. Với các học phần thực tập và quá trình thực hành, cần tích lũy kinh nghiệm làm việc để nâng cao khả năng cạnh tranh và thu nhập trên thị trường lao động.
Để có thể đạt mức thu nhập cao thì người học cần phải chăm chỉ thực hành, giải quyết những công việc khó, đòi hỏi tay nghề, trình độ cao. Ví dụ, trong một nhà máy sản xuất, các công việc hàng đầu sẽ bao gồm thiết kế hệ thống điều hòa không khí, thiết kế máy điều hòa không khí, nghiên cứu và phát triển các tính năng của sản phẩm.
Đánh giá chất lượng sinh viên ngành Điện lạnh - Điều hoà không khí của Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên, Giám đốc Nhà máy Daikin Việt Nam nhận xét, các bạn có đủ kiến thức và trình độ để có thể thực hiện và hoàn thành công việc, đáp ứng những yêu cầu mà doanh nghiệp đề ra.
Ngoài ra, ông Hiroshi Nishino đánh giá cao khả năng học hỏi và áp dụng công nghệ mới trong quá trình làm việc của sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên.
Anh Chu Văn Tuyên, cựu sinh viên ngành Điện lạnh và Điều hoà không khí, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên, hiện đang làm kỹ sư phát triển dây chuyền sản xuất Điều hòa không khí tại nhà máy Daikin cho biết, chương trình đào tạo ngành học của trường rất phù hợp và bám sát với công việc thực tiễn.
Cụ thể, trường chủ trương đào tạo theo thiên hướng ứng dụng, chú trọng đến các học phần liên quan đến kỹ năng thực hành đã giúp người học có thêm nhiều cơ hội được phát triển kỹ năng, trình độ xử lý vấn đề. Trong quá trình học, buổi sáng sinh viên sẽ được học lý thuyết và chiều thực hành luôn tại xưởng trường nên việc hiểu và tư duy vấn đề rất nhanh và dễ dàng.
“Trường có mạng lưới đối tác doanh nghiệp rất rộng. Chúng tôi thường xuyên được nhà trường giới thiệu thông tin về các đơn vị tuyển dụng, được các doanh nghiệp đào tạo về kỹ năng qua các buổi seminar, workshop. Đây chính là những bước đệm trước khi ra trường giúp người học có thêm kỹ năng và kiến thức để áp dụng trong công việc”, anh Tuyên chia sẻ.
Cơ sở vật chất, nhà xưởng , thiết bị thực hành được đầu tư qua các năm
Tiến sĩ Lê Trí Quang, trưởng bộ môn Cơ điện lạnh và Điều hoà không khí - Trường Đại học Sư phạm và Kỹ thuật Hưng Yên cho biết, hiện nay nhiều người vẫn chưa phân biệt được giữa khái niệm “đào tạo" và “học nghề”. Nhiều người lầm tưởng rằng việc vận hành, lắp đặt, sửa chữa là một phần trong hoạt động nghề nghiệp của ngành điện lạnh và điều hoà không khí và học trong vài tháng là có thể ra nghề.
Nhưng trên thực tế, lĩnh vực thiết kế, chế tạo và khai thác các hệ thống máy lạnh và điều hoà không khí có sự tích hợp công nghệ cao, công tác quản lý sản xuất, nghiên cứu phát triển sản phẩm, thiết kế chế tạo, giám sát thi công các hệ thống thông gió điều hoà không khí thì phải được đào tạo bài bản ở bậc đại học mới có thể làm tốt và đạt hiệu quả cao.
Do đó, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên đã làm rõ phương châm đào tạo theo định hướng ứng dụng nghề nghiệp là nhất quán và xuyên suốt trong hoạt động đào tạo của nhà trường.
Trong hạng mục giới thiệu ngành học, trường nêu rõ chuẩn đầu ra cho sinh viên ngành Điện lạnh - Điều hoà không khí sẽ có đủ kiến thức và kỹ năng giải quyết các vấn đề phức tạp mà đào tạo nghề không thể đáp ứng được.
Hơn nữa, hiện nay các chương trình đào tạo đều đảm bảo tính liên thông ngang nên việc được đào tạo bài bản cả về kiến thức lẫn kỹ năng, cộng với trình độ nghiệp vụ sẽ giúp người học có nhiều lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân.
Thầy Quang cho hay, ngoài các hoạt động học tập, sinh viên còn có cơ hội tham gia nghiên cứu khoa học và tham dự các cuộc thi nghiên cứu, sáng chế, khởi nghiệp quy mô quốc gia và quốc tế. Các hoạt động này chính là cơ hội giúp sinh viên tiếp cận nhanh hơn với công nghệ thế giới cũng như nâng cao tư duy và năng lực làm việc.
Trong các đồ án tốt nghiệp của sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên, có thể thấy kết quả và chất lượng đào tạo của trường khi người học tự tin vận dụng các kiến thức, kỹ năng được học để tự chế tạo các mô hình máy lạnh và điều hoà không khí.
Để sinh viên có thể chủ động trong học tập và có nhiều cơ hội phát huy những năng lực, trình độ của bản thân, nhà trường đã đầu tư xây dựng nhà xưởng, phòng học thực hành, cập nhật trang thiết bị, dụng cụ thực tập để phát huy nhiệm vụ của đơn vị đào tạo nhân lực chất lượng cao cho xã hội.
Theo đó, các dụng cụ, vật tư thực tập được cập nhật bổ sung hằng năm. Sinh viên được học với đầy đủ dụng cụ và trang thiết bị hiện đại, được đào tạo các kỹ năng hàn, kỹ năng lắp đặt, kỹ năng kiểm tra sửa chữa, kỹ năng thiết kế chế tạo mạch điện điện tử, kỹ năng đọc và thiết kế bản vẽ, kỹ năng lập trình…
Ngoài thời gian thực tập tại xưởng trường, sinh viên có 10 tuần thực tập trải nghiệm sản xuất tại doanh nghiệp như Điện lạnh Hoà Phát, Nhà máy Daikin Việt Nam, Công ty UMC… Trong quá trình thực tập tại doanh nghiệp, sinh viên phát huy được những thế mạnh và thể hiện trình độ của cá nhân, tích lũy kinh nghiệm cũng như có thêm nhiều cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.
Mặt khác, thầy Quang cho rằng, đây chính là cơ hội để sinh viên nắm bắt được yêu cầu thực tiễn từ các doanh nghiệp, đơn vị. Qua đó, người học nhận thức và tự điều chỉnh, trau đồi và phát huy các kỹ năng, trình độ nghiệp vụ để phù hợp và đáp ứng nhu cầu từ thị trường nhân lực.
So với nhiều đơn vị đào tạo lĩnh vực điện lạnh, điều hoà không khí, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên có nhiều lợi thế khi nhận được sự hỗ trợ và đồng hành của nhiều doanh nghiệp “top" đầu trong lĩnh vực điện lạnh, điều hoà như Daikin Việt Nam, Hoà Phát…
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên đã, đang và sẽ tích cực kết nối nhiều đơn vị doanh nghiệp trong và ngoài nước để nâng cao cơ hội học tập, thực hành, thực tập cho sinh viên.
