Gần 5 tháng nữa, chương trình giáo dục phổ thông mới bậc trung học phổ thông được triển khai ở lớp 10.
Chương trình lớp 10 mới học sinh được chọn các môn học theo sở thích dẫn đến nguy cơ thừa - thiếu giáo viên cục bộ, đối diện nguy cơ "vỡ trận" ở khâu tổ chức môn học,… là những thử thách với nhiều trường khi triển khai chương trình lớp 10 mới.
Theo quan điểm người viết, để phần nào giải quyết được một số bất cập, rối rắm khi thực hiện triển khai chương trình mới nhất là ở bậc trung học phổ thông thì nên nhanh chóng quy hoạch, rà soát và mạnh dạn thành lập trường liên cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông; giao trường trung học cơ sở về cho sở giáo dục và đào tạo quản lý về chuyên môn (hiện nay trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non do phòng giáo dục và đào tạo quản lý).
 |
Ảnh minh hoạ: Hanoi.com.vn |
Sáp nhập trường liên cấp 2, 3 là xu thế tất yếu
Ở cả 2 bậc học trung học cơ sở (cấp 2), trung học phổ thông (cấp 3) có rất nhiều nét tương đồng, khi tiến hành sáp nhập liên cấp 2, 3 sẽ giải quyết nhiều bất cập, rối rắm khi triển khai thực hiện chương trình mới ở bậc trung học phổ thông mà các báo, đài đang phân tích, bình luận.
Theo quan điểm người viết, việc sáp nhập trường liên cấp 2, 3 đồng thời giao trường cấp 2 về cho sở giáo dục và đào tạo quản lý về chuyên môn là xu thế tất yếu, phù hợp với những định hướng của chương trình mới, phù hợp điều kiện hiện nay vì các nguyên nhân sau:
Thứ nhất, theo Luật Giáo dục 2019, chuẩn trình độ đào tạo giáo viên của 2 bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông đều là đại học.
Nhiều giáo viên tốt nghiệp đại học loại giỏi, xuất sắc đang giảng dạy ở bậc trung học cơ sở, khi sáp nhập những giáo viên này có thể dạy được cả 2 cấp 2, 3, không bỏ phí chất xám, cũng là giải pháp để giáo viên phấn đấu, trau dồi kiến thức.
Thứ hai, hệ số lương khởi điểm của giáo viên 2 bậc học như nhau.
Hiện nay, thực hiện bổ nhiệm, xếp lương giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông theo Thông tư 03, 04/2021/TT-BGDĐT thì lương, hạng của 2 bậc học là như nhau, hạng III (hệ số lương 2,34-4,98); hạng II (hệ số lương 4,0-6,38); hạng I (hệ số lương 4,4-6,78).
Thứ ba, ở 2 bậc học có nhiều tương đồng về môn học, thời gian mỗi tiết học (đều là 45 phút); các đồ dùng, phương tiện dạy học có thể tương hỗ lẫn nhau,…
Thứ tư, giao khối trung học cơ sở về sở giáo dục quản lý sẽ giúp tinh giản bộ máy.
Hiện nay, với chủ trương về tinh gọn bộ máy, giảm khâu trung gian thì mỗi phòng giáo dục cấp huyện chỉ còn rất ít nhân sự, chỉ là khâu trung gian truyền thông tin từ sở giáo dục về cho các trường
Với những vấn đề chuyên môn các môn học, tích hợp, tập huấn, bồi dưỡng… thì phòng giáo dục quản lý và vận hành khó hiệu quả dẫn đến chồng chéo trong quản lý, các trường tự chủ kém.
Phòng giáo dục hiện nay không có chuyên viên bộ môn nên quản lý các môn ở bậc trung học cơ sở không phù hợp.
Tại sở giáo dục và đào tạo, mỗi bộ môn có một chuyên viên quản lý về chuyên môn, nên khi sáp nhập chuyên viên sẽ phụ trách cả 2 bậc học sẽ phù hợp hơn.
Vì thế, phòng giáo dục và đào tạo chỉ nên quản lý bậc mầm non, tiểu học còn bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông nên được quản lý chuyên môn bởi sở giáo dục và đào tạo.
Những lợi ích khi sáp nhập các trường đơn cấp thành trường liên cấp
Một trong những vấn đề bàn tán sôi nổi thời gian qua là khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới ở lớp 10 xuất hiện việc cho học sinh được lựa chọn tổ hợp môn, nhưng với 108 cách chọn môn thì khả năng “vỡ trận” rất cao, khả năng thừa thiếu cục bộ giáo viên là điều khó có thể tránh khỏi,…
Hiện nay, vẫn có rất nhiều điều đáng bàn ở phía trước, vẫn cần thêm nhiều giải pháp, bãi bỏ một số nội dung không phù hợp để có thể thực hiện tốt chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 ở phía trước.
Nhưng nếu mạnh dạn sáp nhập trường liên cấp 2, 3 và giao về cấp sở giáo dục quản lý sẽ có thể giải quyết được phần nào tình trạng thừa thiếu cục bộ và rất nhiều thuận lợi trong công tác, quản lý, tinh giản như:
Tinh giản biên chế các vị trí quản lý, giáo viên, nhân viên khi tiến hành sáp nhập trường liên cấp, tinh gọn bộ máy,… là đúng chủ trương của Trung ương, Chính phủ về tinh giản bộ máy, biên chế,…
Trình độ đào tạo của giáo viên bậc trung học cơ sở, trung học phổ thông đều là đại học, vì vậy, các giáo viên có thể hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình thực hiện liên cấp.
Như giáo viên Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ,... có thể dạy cả 2 cấp khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ, khi học sinh chọn tổ hợp môn thì khi sáp nhập có thể chuyển đổi vị trí giảng dạy cả 2 cấp, giáo viên thừa, thiếu ở 2 cấp có thể bổ sung lẫn nhau để giảng dạy cả 2 cấp.
Điều khó nhất ở bậc trung học phổ thông xuất hiện 2 môn mới là môn Âm nhạc, Mĩ thuật nhưng là môn tự chọn, nếu tuyển dụng mà không có học sinh chọn có thể giáo viên không bố trí được công việc, nên sau khi sáp nhập thì giáo viên Âm nhạc, Mĩ thuật cấp 2 có thể dạy ở cấp 3 mà có thể không cần tuyển dụng thêm.
Sáp nhập trường liên cấp 2, 3 thì sẽ đồng bộ trong quản lý, trường cấp 2 sẽ phát triển mạnh mẽ hơn do có quản lý chuyên môn tốt hơn, là cơ sở để thực hiện chương trình cấp 3 tốt hơn; giao trường cấp 2 cho sở giáo dục quản lý thì sở sẽ tính toán điều chuyển giáo viên cấp 2, 3 một cách phù hợp, thuận tiện nhất để tránh thừa thiếu cục bộ giáo viên,…
Khi sáp nhập trường liên cấp 2, 3, ở lớp 9 giáo viên sẽ có những định hướng rõ ràng hơn cho học sinh chọn tổ hợp môn khi vào lớp 10 (hiện nay giáo viên lớp 9 dạy xong học sinh như xong nhiệm vụ, học sinh vào lớp 10 giáo viên lớp 10 không biết thế mạnh, ưu điểm của học sinh để định hướng cho học sinh chọn môn);
Sáp nhập trường cấp 2, 3 thì sẽ tận dụng tối đa mọi nguồn lực hiện có về đồ dùng dạy học, máy vi tính, tranh ảnh,… của cả 2 cấp để phục vụ giảng dạy tốt nhất, không phát sinh thêm nhiều đồ dùng sử dụng riêng cho cả 2 cấp, tiết kiệm kinh phí trong quá trình giảng dạy và giáo dục.
Cũng có ý kiến đề xuất thành lập trường liên cấp 1, 2, 3, tuy nhiên do trường tiểu học (cấp 1), học sinh học mỗi tiết chỉ 35 phút và một giáo viên giảng dạy nhiều môn nên cũng rất khó khăn khi sáp nhập liên cấp 1, 2, 3.
Vì thế, phương án sáp nhập trường cấp 2, 3, giao trường cấp 2 về cho sở giáo dục và đào tạo quản lý chuyên môn có thể là phương án khả thi nhất hiện nay.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
