Bộ Giáo dục và Đào tạo chốt phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025 gồm 4 môn. Trong đó, Toán, Ngữ văn là 2 môn thi bắt buộc và 2 môn học sinh lựa chọn trong các môn: Ngoại ngữ, Lịch sử, Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục kinh tế và pháp luật.
 |
Phương án tổ chức kì thi và xét công nhận tốt nghiệp từ 2025. (Ảnh chụp màn hình) |
Theo phương án đã được công bố, học sinh biết trước các môn thi (bắt buộc và lựa chọn) giống như kỳ thi các năm trước.
Điểm khác của kì thi tốt nghiệp từ năm 2025 là thí sinh có 36 cách lựa chọn các môn thi (bài toán tổ hợp chập 2 của 9, tức là chọn 2 môn 9 môn lựa chọn ) thay vì 2 tổ hợp Khoa học xã hội và Khoa học tự nhiên như hiện nay. Cùng với đó, mục đích của kì thi cho biết:
Thứ nhất, "đánh giá đúng kết quả của người học theo mục tiêu và chuẩn cần đạt của Chương trình giáo dục phổ thông 2018".
Nghĩa là, kì thi tốt nghiệp từ năm 2025 hướng đến yêu cầu cần đạt là phẩm chất, năng lực của học sinh chứ không chỉ đơn thuần là thiên về kiến thức, kỹ năng như hiện nay.
Vấn đề đặt ra là, các nhà trường trung học phổ thông cần thay đổi về hướng nghiệp, phương pháp, quan điểm dạy học và định hướng tuyển sinh đại học trong bối cảnh mới.
Theo Chương trình mới, ở cấp trung học phổ thông, học sinh được phân hóa theo năng khiếu, định hướng nghề nghiệp.
Các em được học các môn và hoạt động giáo dục bắt buộc (Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, Lịch sử, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng và an ninh, Giáo dục địa phương, Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp) và các môn lựa chọn (Địa lý, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Mỹ thuật, âm nhạc).
Điều này đòi hỏi học sinh (kể cả phụ huynh học sinh và giáo viên bộ môn) phải xác định được điểm mạnh, năng khiếu cũng như những hạn chế của bản thân để lựa chọn tổ hợp môn phù hợp ở cả lớp 10 và kì thi tốt nghiệp, đại học.
Có thể khẳng định, việc lựa chọn tổ hợp môn phù hợp sẽ góp phần giúp học sinh định hướng nghề nghiệp đúng đắn sau khi tốt nghiệp.
Các nhà trường cần xác định, định hướng nghiệp cho học sinh phổ thông có vai trò rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh thế giới hội nhập, làm xuất hiện nhiều ngành nghề mới và chiếm lĩnh thị trường Việt Nam.
Thứ hai, mục đích kì thi tốt nghiệp "lấy kết quả kì thi để xét kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông và làm một trong các cơ sở để đánh giá chất lượng dạy, học của các cơ sở giáo dục phổ thông và công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lí giáo dục".
Như vậy, kết quả kì thi tốt nghiệp từ năm 2025 làm một trong các cơ sở (chứ không phải làm cơ sở như Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT ban hành Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông) để đánh giá chất lượng dạy, học của các cơ sở giáo dục phổ thông.
Hay nói cách khác, chất lượng dạy và học được đánh giá theo quá trình, qua việc kiểm tra thường xuyên, định kì ở trên lớp chứ không phải chỉ bằng một kì thi tốt nghiệp.
Thứ ba, mục đích kì thi tốt nghiệp "cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục hướng nghiệp sử dụng trong tuyển sinh theo tinh thần tự chủ".
Có thể nhận thấy, mục đích của kì thi tốt nghiệp từ năm 2025 kế thừa ưu điểm của kì thi tốt nghiệp hiện hành.
Đó là, thay vì trải qua rất nhiều kỳ thi được tổ chức gần nhau gồm thi tốt nghiệp, thi đại học, cao đẳng, việc chỉ dự một kỳ thi và sử dụng kết quả cho nhiều mục đích giúp thí sinh giảm áp lực, bớt tốn kém cho gia đình và xã hội.
Cùng với đó, quy mô tổ chức sẽ lớn hơn và việc tổ chức thi nghiêm túc hơn, độ tin cậy cao hơn.
Đáng chú ý, theo phương án thi tốt nghiệp từ năm 2025, phương thức xét công nhận tốt nghiệp sẽ kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình và kết quả thi tốt nghiệp theo tỷ lệ phù hợp với lộ trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Có thể hiểu, điểm xét tốt nghiệp trung học phổ thông gồm điểm thi tốt nghiệp và điểm trung bình học bạ. Hiện nay, kết quả bài thi tốt nghiệp trung học phổ thông chiếm 70% điểm xét tốt nghiệp và 30% điểm trung bình lớp 12.
Để dạy, học và kiểm tra, thi cử có hiệu quả, cần nhắc lại, Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông không còn môn chính và môn phụ - các môn học đều có vị thế ngang nhau.
Kết quả thống kê hàng năm cho biết, có gần 40% học sinh dự thi tốt nghiệp với mục đích xét tốt nghiệp, sau đó các em chọn con đường học nghề hay lao động phổ thông.
Theo cá nhân người viết, ngoài kỳ thi này, các nhà trường còn có các kỳ kiểm tra đánh giá. Các trường làm đúng, làm đủ các quy định thì bất cứ môn học nào cũng đều có vị thế như nhau trong trường và học sinh phải thực học mới đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra.
Ngoài ra, phương án thi tốt nghiệp thay đổi kéo theo việc xét tuyển vào đại học sẽ thay đổi ra sao cũng là điều học sinh, phụ huynh quan tâm.
Hiện nay có khoảng hơn 20 phương án xét tuyển vào đại học. Vì thế với những thay đổi của kỳ thi tốt nghiệp từ năm 2025, các nhà trường và học sinh cũng cần lưu ý để điều chỉnh việc dạy và học sao cho phù hợp.
Khi có nhiều phương án tuyển sinh, các trường đại học sẽ chọn được thí sinh có chất lượng tốt hơn, vì tạo được nhiều cơ hội cho những thí sinh có năng lực đặc thù khác nhau tham gia xét tuyển vào trường.
Theo tìm hiểu của người viết, kỳ thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có những điều chỉnh về cấu trúc bài thi để phù hợp với sự thay đổi của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Theo dự thảo cấu trúc đề thi đánh giá năng lực từ năm 2025, dù vẫn gồm 3 phần nhưng riêng phần 3 giải quyết vấn đề có sự thay đổi về cấu trúc.
Thí sinh được lựa chọn làm các câu hỏi thuộc 3 trong số 6 nhóm lĩnh vực gồm: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật.
So với cấu trúc bài thi đánh giá năng lực từ trước đến nay, thì cấu trúc bài thi từ năm 2025 sẽ có sự xuất hiện của nhóm lĩnh vực mới liên quan đến môn Giáo dục kinh tế và pháp luật - nội dung mới xuất hiện trong Chương trình mới.
Tài liệu tham khảo:
https://giaoduc.net.vn/thi-tot-nghiep-thpt-tu-nam-2025-gom-2-mon-bat-buoc-va-2-mon-tu-chon-post239579.gd
https://thanhnien.vn/ky-thi-danh-gia-nang-luc-nhung-thay-doi-dang-chu-y-185231126223548087.htm
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
