Sáng 6/11, tại phiên chất vấn của Quốc hội, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) đặt câu hỏi dành cho Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và cho biết cần xem xét xem việc việc Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam kỷ luật, cách chức Hiệu trưởng trường Đại học Tôn Đức Thắng đối với ông Lê Vinh Danh có đúng quy định theo Luật Giáo dục đại học hay không?
Chiều 6/11, bên hành lang Quốc hội, Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân tiếp tục có những chia sẻ thẳng thắn rõ hơn về vấn đề này.
Theo Đại biểu đoàn Cà Mau, khi xem xét ở góc độ pháp lý thì việc Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam ban hành văn bản cách chức Hiệu trưởng đối với trường Đại học Tôn Đức Thắng là văn bản trái pháp luật vì điều này trái với quy định tại khoản 1, điều 20 của Luật Giáo dục Đại học.
Bởi theo khoản 1 Điều 20 Luật Giáo dục quy định việc này là do Hội đồng nhà trường hay Hội đồng Đại học. Đành rằng theo Luật cán bộ, luật viên chức thì những nhân sự là cán bộ hay công chức thuộc quyền quản lý của công đoàn hay của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thì họ có quyền kỷ luật theo quy định của Luật cán bộ công chức hay Luật viên chức. Tuy nhiên, ở đây là chức danh hiệu trưởng trường đại học, cần tuân thủ theo quy định Luật Giáo dục đại học.
“Quy định này vừa mới được Quốc hội thông qua, bổ sung sửa đổi, vừa mới “ráo mực” thôi. Một quy định rất tiến bộ để mở đường cho vấn đề tự chủ đại học. Tôi đánh giá về mặt nhận thức và hành vi như thế là có vấn đề”, Đại biểu Lê Thanh Vân nói.
Việc cách chức Hiệu trưởng Đại học Tôn Đức Thắng diễn ra trong khi theo giải thích của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định trong phiên trả lời chất vấn rằng, trường không có Hội đồng nhà trường.
 |
Đại biểu Lê Thanh Vân (ảnh: quochoi.vn) |
Trong khi đó, theo thông tin mà Đại biểu Lê Thanh Vân được biết, khi sắp hết nhiệm kỳ hội đồng, trường đã có văn bản gửi Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho phép được thành lập hội đồng trường mới. Tuy nhiên Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam không trả lời, không “mặn mà” với việc đó.
Câu chuyện không dừng lại ở đó mà Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam dựa vào vi phạm về Đảng của Hiệu trưởng trường Đại học Tôn Đức Thắng để cách chức hiệu trưởng. Trong khi việc cách chức hiệu trưởng đối với Đại học Tôn Đức Thắng, nếu theo quy định hiện hành thì phải tuân thủ theo khoản 1 điều 20 của Luật Giáo dục Đại học là phải thông qua thẩm quyền của Hội đồng nhà trường.
Trong bối cảnh Hội đồng nhà trường hết nhiệm kỳ thì phải áp dụng điểm a khoản 6 điều 7 Nghị định 99 hướng dẫn thi hành Luật giáo dục đại học năm 2019 của Chính phủ. Trong đó có hướng dẫn khi Hội đồng nhà trường hết nhiệm kỳ, mà hiệu trưởng cùng nhiệm kỳ với hội đồng trường, nếu trường chưa có hiệu trưởng mới thì hiệu trưởng đó có quyền kéo dài nhiệm kỳ.
Việc kéo dài nhiệm kỳ này được diễn ra cho đến khi hội đồng trường mới được thành lập và quyết định nhân sự hiệu trưởng mới, được đơn vị chủ quản công nhận. Đó được xem là một bước chuyển tiếp.
“Tuy nhiên trong trường hợp này hành vi pháp lý của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam lại không căn cứ vào bất cứ đâu”, Đại biểu đoàn Cà Mau phân tích.
Đại biểu Vân nhắc lại: “Sáng nay (tức sáng 6/11 – PV) tranh luận với tôi, Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh), một người từng công tác trong ngành công đoàn cho rằng, văn bản của Bộ Nội vụ cho phép. Tôi chưa đọc văn bản của Bộ Nội vụ tuy nhiên, theo tôi nếu có, văn bản này đã vi phạm theo quy định của luật pháp. Kể cả đó là văn bản của Bộ Nội vụ thì Bộ Nội vụ cũng không thể đứng trên luật được.
Văn bản của Bộ Nội vụ, nếu có, là một văn bản cá biệt hướng dẫn một tình huống cụ thể nhưng phải dựa trên quy định của luật, của nghị định, ở đây là Nghị định 99.
Tôi không hiểu Bộ trưởng Bộ Nội vụ dựa vào đâu mà lại ban hành một văn bản đồng ý cho Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có thể cách chức hiệu trưởng đối với Đại học Tôn Đức Thắng”.
Muốn kỷ luật chức danh hiệu trưởng thì phải tuân thủ theo quy định của Luật Giáo dục đại học
Nhìn nhận về thành quả về giáo dục đại học của Trường Đại học Tôn Đức Thắng, Đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng, trường đã đưa Việt Nam và cả thành phố Hồ Chí Minh lên tầm quốc tế. Một trường đại học đứng trong số 900 đại học hàng đầu thế giới và được các tổ chức quốc tế công nhận là đại học tốt nhất Việt Nam. Trong bối cảnh có rất nhiều tin vui trước đó thì tin Hiệu trưởng Tôn Đức Thắng bị cách chức lại là một tin rất buồn.
Trong mối quan hệ nhân quả giữa người đứng đầu với một tập thể có nhiều thành tích như vậy thì việc dư luận đặt câu hỏi là điều đương nhiên. Căn cứ vào đâu để kỷ luật Hiệu trưởng trường Tôn Đức Thắng?
Điều này cần có câu trả lời minh tường, rõ ràng cụ thể chứ không thể căn cứ chung chung được. Hơn nữa đây lại là quyết định kỷ luật của Đảng bộ khối các trường đại học, là cơ quan trực thuộc thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh.
“Tôi biết ông Lê Vinh Danh đã có đơn khiếu nại và trong khi Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh chưa kịp xem xét đơn khiếu nại thì Tổng Liên đoàn Lao động đã căn cứ vào kết luận của Đảng bộ trên cơ sở, trực thuộc Thành phố Hồ Chí Minh để nhanh tay xử lý việc kỷ luật trái pháp luật như vậy”, Đại biểu Lê Thanh Vân đánh giá.
Đại biểu này cho rằng, Đảng viên vi phạm thì phải xử lý theo quy định của Đảng là đương nhiên. Nhưng kỷ luật chức danh hiệu trưởng thì phải tuân thủ theo quy định của Luật Giáo dục đại học. Không được lợi dụng văn bản quy định của Đảng mà đánh tráo khái niệm trong việc chấp hành pháp luật.
“Tôi muốn nhắc lại câu mà Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nói: “Cá cậy vây, cua cậy càng” chính là lạm dụng quyền lực trong việc hành xử với các chức danh trong bô máy nhà nước, không loại trừ khả năng tiêu cực, nhìn nhận quan hệ thiếu tôn trọng pháp luật để áp dụng pháp luật không đúng đắn.
Tôi cho rằng cần thiết Ủy ban Văn hóa giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội giám sát vụ việc này.
Và trước Quốc hội, tôi đề nghị các cơ quan chủ quản của các trường đại học phải tuân thủ Luật Giáo dục đại học và tôn trọng các quy định để tránh lộng hành quyền lực trong việc ứng xử với các cơ sở đơn vị đại học theo hướng tự chủ, một chủ trương tiến bộ mà Quốc hội vừa mới tiến hành bổ sung sửa đổi trong Luật Giáo dục đại học”.
