Kỳ thi tuyển sinh 10 của các địa phương tổ chức trong những tuần vừa qua được đánh giá là nghiêm túc, khách quan. Nó cũng là kỳ thi áp lực đối với đa phần thí sinh tham dự kỳ thi này.
Thời điểm này, đã có một số địa phương công bố điểm thi, điểm chuẩn. Bên cạnh những thí sinh đạt điểm tuyệt đối thì cũng có không ít thí sinh có điểm thi khá thấp. Có những môn thi chỉ đạt 0 điểm hoặc 0,25 điểm; mức điểm dưới 1,0 cũng không hiếm.
Điểm 0, điểm 1 không chỉ xảy ra đối với những thí sinh dự thi ở những trường Trung học phổ thông không chuyên mà còn bắt gặp ở cả những thí sinh dự thi vào các trường Trung học phổ thông chuyên.
Rõ ràng, khi xảy ra trường hợp học sinh đăng ký và dự thi vào trường Trung học phổ thông chuyên mà chỉ đạt điểm 0, điểm 1 sẽ có rất nhiều câu hỏi đặt ra trong việc đánh giá việc học ở một số trường học hiện nay.
 |
Cột 1-điểm Văn; cột 2 điểm tiếng Anh; cột 3 điểm Toán; cột 4 điểm chuyên; cột 5 tổng điểm đã nhân hệ số 2 môn chuyên (Ảnh: H.M.) |
Dự thi trường chuyên mà vẫn có thí sinh chỉ đạt điểm 1, điểm 0
Việc thí sinh dự thi vào các trường không chuyên không làm được bài, đạt điểm kém là bình thường vì đây là những thí sinh không bị ràng buộc quá nhiều về điều kiện khi dự thi tuyển sinh 10. Học sinh chỉ cần được công nhận tốt nghiệp trung học cơ sở là đủ điều kiện đăng ký, dự thi.
Điều kiện và tiêu chuẩn công nhận tốt nghiệp cấp Trung học cơ sở theo Điều 7 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 11/2006/QĐ-BGD&ĐT hướng dẫn như sau: “Xếp loại học lực cả năm lớp 9 từ trung bình trở lên, nếu không thuộc đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích;
Xếp loại học lực yếu nhưng các môn học tính điểm trung bình đều đạt từ 3,5 điểm trở lên, trong đó môn toán hoặc môn ngữ văn đạt từ 5,0 điểm trở lên, nếu thuộc đối tượng được hưởng chính sách ưu tiên, khuyến khích”.
Điều này đồng nghĩa những thí sinh không thuộc đối tượng ưu tiên chỉ cần đạt điểm trung bình tất cả các môn từ 5,0 điểm trở lên, không có môn nào dưới 3,5 điểm và 1 trong các môn: Toán, hoặc Ngữ văn, Ngoại ngữ đạt 5,0 điểm trở lên là đủ điều kiện xét tốt nghiệp. Những thí sinh thuộc đối tượng ưu tiên còn nhẹ nhàng hơn.
Vì thế, việc xét tốt nghiệp cấp Trung học cơ sở hiện nay khá đơn giản, chỉ trừ những em nghỉ quá số buổi theo quy định hoặc đã vi phạm nghiêm trọng nội quy của nhà trường thì mới có thể rớt tốt nghiệp. Còn lại, gần như học sinh nào học xong lớp 9 là được công nhận xét tốt nghiệp cấp Trung học cơ sở.
Khi được công nhận tốt nghiệp là cơ bản học sinh có đủ điều kiện để dự thi tuyển sinh 10. Vì thế, nhiều em dự thi kỳ thi này bị điểm liệt, điểm kém là điều dễ thấy. Bởi điểm trung bình môn của năm học được cộng từ nhiều điểm thường xuyên và định kỳ với nhau.
Tuy nhiên, đối với học sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh 10 vào các trường Trung học phổ thông chuyên lại hoàn toàn khác. Đa phần các địa phương yêu cầu điểm trung bình tất cả các môn học của 4 năm phải đạt loại giỏi.
Điều đặc biệt là thí sinh dự thi vào các trường chuyên đều phải qua vòng sơ tuyển bằng cách nhà trường xét điểm học bạ, hạnh kiểm 4 năm học và nếu các em có các giải thưởng về các môn văn hóa cấp tỉnh trở lên sẽ được cộng điểm trong vòng sơ tuyển.
Vì vậy, những thí sinh thi vào trường chuyên là những em đam mê môn chuyên mà mình sẽ thi, đồng thời phải có kết quả chung của 4 năm là học lực loại giỏi (có địa phương yêu cầu 3 năm loại giỏi).
Tuy nhiên, điều khá bất ngờ là nhiều học sinh thi vào trường chuyên chỉ được điểm 1, thậm chí có em được 0 điểm môn chuyên. Đối với các môn thi cơ bản như Toán, Văn, Anh, có thí sinh đạt kết quả rất thấp, 3 đầu điểm đều dưới trung bình.
Vì sao học sinh thi trường chuyên mà điểm trung bình các môn thi chỉ đạt ở mức yếu, kém?
Tham khảo kết quả thi của 1 trường Trung học phổ thông chuyên của 1 tỉnh phía Nam với gần 1.000 thí sinh dự thi, bản thân người viết khá bất ngờ về điểm số của một số thí sinh vừa tham dự kỳ thi tuyển sinh 10, năm học 2023-2024.
Bên cạnh những em có điểm khá cao, thậm chí có những em đạt đến 3 điểm 10 tuyệt đối/ 4 môn thi thì lại có không ít thí sinh có điểm thi thấp đến ngỡ ngàng, điểm thi này còn khó đậu vào các trường không chuyên chứ chưa nói đến trường chuyên.
Trong tổng số gần 1.000 thí sinh thi vào trường chuyên này, có tới 18 thí sinh điểm môn chuyên từ 0 - 1 điểm. Có tới 35 thí sinh không đạt được mức điểm 20/4 môn thi. Một số em chỉ đạt ở mức điểm kém (không đạt 3,5 điểm/ 1 môn thi). Thậm chí, trong 4 môn thi, có thí sinh chỉ đạt điểm 1 môn tiếng Anh và điểm 0 môn chuyên. Trong khi, môn chuyên là môn mà học sinh yêu thích và chắc chắn có sự đầu tư cho môn học này.
Nhìn vào bảng điểm đã được thống kê từ cao xuống thấp của sở giáo dục địa phương này, nhiều người có thể sẽ không tin vào mắt mình bởi đây là bảng điểm của những thí sinh dự thi vào trường Trung học phổ thông chuyên của tỉnh nhưng nó đã xảy ra ở một trường chuyên.
Đánh giá, xếp loại học sinh phổ thông- đừng để các em ngộ nhận về học lực của mình
Việc học sinh thi vào trường Trung học phổ thông chuyên nhưng trong 4 môn thi, có 1 môn đạt điểm 0 và 1 môn đạt điểm 1…có lẽ lỗi này không chỉ của học trò. Bởi, chiếu theo quy định, điểm tổng kết hàng năm của học sinh đủ điều kiện để đăng ký và dự thi vào trường chuyên đều ở mức giỏi. Và điểm này tất nhiên là đánh giá của thầy cô.
Lỗi một phần thuộc về nhiều giáo viên bộ môn đã đánh giá không đúng năng lực của học trò dẫn đến việc nhiều em cứ ngỡ là mình giỏi và tin đó là điểm số thực mà thầy cô đánh giá, xếp loại học lực qua từng năm.
Vì thế, các em đã mạnh dạn đăng ký và dự thi vào trường chuyên nhưng khi “ra biển lớn” đề thi không còn làm theo kiểu “tái hiện”, “mớm bài” như trước nữa nên nếu em nào học không thực chất sẽ không làm được bài.
Điểm 0 hay điểm 1 đã phản ánh đúng năng lực của học trò vì thực tế hàng trăm thí sinh dự thi khác đạt điểm cao thì những trường hợp có điểm trung bình cả 4 môn thi ở mức yếu hoặc kém đến mức ngỡ ngàng khi nhìn vào bảng điểm.
Rõ ràng, đánh giá đúng năng lực của học trò rất quan trọng. Đánh giá đúng sẽ giúp cho học sinh nhìn nhận đúng học lực của mình chính xác để nỗ lực vươn lên. Đánh giá không đúng, một số học sinh sẽ bằng lòng với thực tại và ngộ nhận về năng lực của mình đang có.
Khi các em dự thi ở những kỳ thi lớn, tập trung với thí sinh nhiều trường khác thì điểm số thấp sẽ khiến cho thí sinh, phụ huynh không thể nào vui được, thậm chí thí sinh dự thi trường chuyên mà kết quả thi không có cơ hội để đậu vào một nguyện vọng nào cả.
Rơi vào những trường hợp như vậy, biết đâu thí sinh, phụ huynh sẽ oán trách thầy cô giáo đã đánh giá điểm số trong 4 năm học vừa qua mà nếu oán trách thì cũng hoàn toàn đúng chứ có gì sai đâu.
Bởi vậy, bệnh thành tích không phải lúc nào cũng tốt cho học trò, nó như một con dao hai lưỡi chỉ làm cho học sinh hay một số người vui thoáng chốc nhưng đôi khi nó lại để lại một hệ lụy rất lớn cho học trò.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
