Cuối học kỳ 1, câu chuyện xếp loại hạnh kiểm học sinh đang là đề tài để nhiều người quan tâm, bình luận. Việc xếp loại hạnh kiểm học sinh bậc trung học hiện nay đang bộc lộ khá nhiều điều bất hợp lý.
 |
| Thông tư 58 và một số quy định xếp loại hạnh kiểm học sinh đã không còn phù hợp. (Ảnh minh họa: NOP/ Hoinhabaovietnam.vn) |
Điều này, làm giáo viên chủ nhiệm khó xử, tạo cho một bộ phận học sinh buồn chán, buông xuôi và làm cho một số phụ huynh bất bình, lo lắng.
Học sinh bậc trung học được xếp loại hạnh kiểm thế nào?
Hiện nay, Thông tư số: 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đanglà căn cứ chính để nhà trường, giáo viên đánh giá, xếp loại học sinh về học lực lẫn hạnh kiểm.
Ở bài viết này, chúng tôi chỉ đi sâu vào việc xếp loại hạnh kiểm học sinh trong các trường học phổ thông hiện nay.
Thông tư số: 58/2011/TT-BGDĐT quy định
Hạnh kiểm được xếp thành 4 loại: Tốt (T), khá (K), trung bình (Tb), yếu (Y) sau mỗi học kỳ và cả năm học. Việc xếp loại hạnh kiểm cả năm học chủ yếu căn cứ vào xếp loại hạnh kiểm học kỳ II và sự tiến bộ của học sinh.
Điều 4. Tiêu chuẩn xếp loại hạnh kiểm
1. Loại tốt:
a) Thực hiện nghiêm túc nội quy nhà trường; chấp hành tốt luật pháp, quy định về trật tự, an toàn xã hội, an toàn giao thông; tích cực tham gia đấu tranh với các hành động tiêu cực, phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội;
|
|
b) Luôn kính trọng thầy giáo, cô giáo, người lớn tuổi; thương yêu và giúp đỡ các em nhỏ tuổi; có ý thức xây dựng tập thể, đoàn kết, được các bạn tin yêu;
c) Tích cực rèn luyện phẩm chất đạo đức, có lối sống lành mạnh, giản dị, khiêm tốn; chăm lo giúp đỡ gia đình;
d) Hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ học tập, có ý thức vươn lên, trung thực trong cuộc sống, trong học tập;
đ) Tích cực rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường;
e) Tham gia đầy đủ các hoạt động giáo dục, các hoạt động do nhà trường tổ chức; tích cực tham gia các hoạt động của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
g) Có thái độ và hành vi đúng đắn trong việc rèn luyện đạo đức, lối sống theo nội dung môn Giáo dục công dân.
2. Loại khá:
Thực hiện được những quy định tại Khoản 1 Điều này nhưng chưa đạt đến mức độ của loại tốt; còn có thiếu sót nhưng kịp thời sửa chữa sau khi thầy giáo, cô giáo và các bạn góp ý.
3. Loại trung bình:
Có một số khuyết điểm trong việc thực hiện các quy định tại Khoản 1 Điều này nhưng mức độ chưa nghiêm trọng; sau khi được nhắc nhở, giáo dục đã tiếp thu, sửa chữa nhưng tiến bộ còn chậm.
4. Loại yếu:
Chưa đạt tiêu chuẩn xếp loại trung bình hoặc có một trong các khuyết điểm sau đây:
a) Có sai phạm với tính chất nghiêm trọng hoặc lặp lại nhiều lần trong việc thực hiện quy định tại Khoản 1 Điều này, được giáo dục nhưng chưa sửa chữa;
b) Vô lễ, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể của giáo viên, nhân viên nhà trường; xúc phạm danh dự, nhân phẩm của bạn hoặc của người khác;
c) Gian lận trong học tập, kiểm tra, thi;
d) Đánh nhau, gây rối trật tự, trị an trong nhà trường hoặc ngoài xã hội; vi phạm an toàn giao thông; gây thiệt hại tài sản công, tài sản của người khác.
Những quy định riêng của từng trường
Ngoài những quy định về xếp loại hạnh kiểm của Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT, từng trường học sẽ đưa ra một số quy định chung của trường.
Có trường xây dựng thành bộ nội quy tương đối khắt khe với học sinh và làm khó cả giáo viên chủ nhiệm.
Ví như, nghỉ học không lý do một buổi hạ một bậc hạnh kiểm xuống khá. Rồi đi học muộn 3 lần trở lên, đánh nhau với bạn, cãi lời thầy cô (thường bị liệt vào tội vô lễ)…hạnh kiểm có khi xuống loại yếu.
Những học sinh đôi khi chỉ quay bài kiểm tra dù chỉ một lần sẽ bị liệt vào tội gian dối nên hạnh kiểm luôn ở mức yếu hoặc trung bình.
Có điều khá vô lý ở chỗ học sinh xếp loại học lực yếu thì hạnh kiểm không thể xếp tốt dù em ấy luôn nỗ lực và thực hiện đúng các nội quy của trường lớp đề ra.
Có những em học giỏi, chăm ngoan nhưng do đi trễ vài lần (nhà xa, lỡ chuyến xe bus, hoặc xe thủng xăm…) dù giáo viên có thương và cảm thấy tiếc nhưng chiếu theo quy định vẫn buộc phải hạ một bậc hạnh kiểm xuống khá.
Hệ lụy từ việc đánh giá xếp loại hạnh kiểm học sinh hiện nay ở nhiều trường học
Đạo đức của một con người không thể dựa vào vài lần đi trễ, mang đồng phục sai hay tóc để quá dài (con trai) nữ tô chút soi môi (nhà trường cấm học sinh tô son môi đến trường), vài lần không thuộc bài…để đánh giá rằng hạnh kiểm không tốt.
Với kiểu đánh giá xếp loại cứng nhắc hiện nay ở nhiều trường học thì một học sinh nào đấy đã trót “nhúng tràm” vì những lỗi ất ơ cũng khó có cơ hội sửa chữa.
Điển hình như con trai một người bạn, em có lực học khá tốt nên gia đình hướng cho đi công an hoặc quân đội.
Thế nhưng ở học kỳ 1, em bị phạm lỗi một lần trốn tiết học quân sự vào lớp ngồi.
Xui cho em hôm ấy lại có bạn trong lớp la mất điện thoại. Thế là mọi người đều nghi em ấy lấy. Có người nói còn nhìn thấy em ấy mở cặp một bạn nhưng chỉ là mượn cuốn sách để chép bài.
Em ấy bị hạ 2 bậc hạnh kiểm (bỏ tiết và tình nghi trong vụ mất trộm). Mặc dù học kỳ 2 thầy cô giáo nào cũng nhận xét tốt về em. Thế nhưng những vi phạm của em ở học kỳ 1 cũng chẳng được bỏ qua.
Thế là, ước mơ sẽ vào ngành công an, quân đội đã tiêu tan vì các trường này chỉ xét học sinh có hạnh kiểm Tốt.
Một số học sinh khác có lực học yếu mặc dù các em đã nỗ lực khá nhiều. Nhưng theo quy định, em ấy cũng không thể có học lực tốt mà bị hạ xuống trung bình. Hạnh kiểm đã “ăn theo” học lực.
Một số em trót vi phạm ở học kỳ 1 chẳng cần cố gắng ở kỳ 2 mà buông xuôi với lý do: “Có nỗ lực nhiều, có thực hiện đúng nội quy thì đằng nào mình cũng sẽ bị hạ hạnh kiểm vào cuối năm”.
Trong chuyện này, Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT về việc xếp loại hạnh kiểm học sinh và một số quy định của trường học đang nhầm lẫn, duy ý chí giữa năng lực học tập và hành vi, thái độ đạo đức của học sinh.
Một học sinh có lực học yếu nhưng vẫn là học sinh ngoan, lễ phép, là người con hiếu thảo trong gia đình, có trái tim nhân hậu với mọi người.
Ngược lại, một số học sinh luôn xếp loại hạnh kiểm tốt nhưng lại hay cãi lời ba, mẹ, về nhà ngỗ nghịch đến hàng xóm cũng sợ, luôn ích kỉ và chẳng biết chia sẻ giúp đỡ ai.
Nỗi niềm của nhiều người
|
|
Hạnh kiểm thường được hiểu là “phẩm chất, đạo đức biểu hiện trong việc làm, trong cách đối xử với mọi người”.
Nhưng cứ lấy việc đi học trễ, mặc sai đồng phục, nghỉ học không có lý do, vắng học không phép, vài lần nói chuyện riêng trong giờ học …là hạ hạnh kiểm thì e rằng chưa thật sự thỏa đáng.
Nói về việc xếp loại hạnh kiểm trong nhà trường, một bạn đọc cho rằng: “Ai dám chắc một học sinh trong suốt quá trình đi học chỉ luôn xếp hạnh kiểm Trung bình, cao nhất là Khá vì em hay nghịch ngợm, hay vi phạm nội quy như cà khịa với bạn, quay bài trong lớp…lại không tốt bằng một học sinh chỉ toàn xếp loại hạnh kiểm Tốt?”
Trong buổi họp lớp của một đồng nghiệp mới đây, bạn tôi nói mình phải thốt lên đầy kinh ngạc về Quang. Cậu ấy đã bỏ ra hàng trăm triệu đồng cấp học phí cho học sinh nghèo của trường. Thế mà ngày còn đi học, Quang luôn đội sổ về hạnh kiểm trung bình.
Không riêng gì Quang, có khá nhiều học sinh nay đã thành đạt luôn hướng về quê hương để chia sẻ những khó khăn giúp người khốn khó. Một số bạn cho biết cậu ấy, cô ấy ngày xưa quậy có tiếng, tuần nào cũng vi phạm nên lớp không bao giờ được nhận cờ thi đua.
Khi xếp hạnh kiểm, giáo viên và nhiều bạn trong lớp vạch ra biết bao nhiêu tội nên hạnh kiểm chỉ trung bình và có năm còn bị rèn luyện trong hè.
Thế mà nay, các em tích cực hoạt động từ thiện. Có người thốt lên: “Người tốt là đây chứ đâu?”
Nên xếp hạnh kiểm thế nào cho hợp lý?
Bậc tiểu học hiện nay chỉ có 2 mức xếp hạnh kiểm học sinh Đạt và không Đạt. Đã là học sinh thì mấy ai không một vài lần vi phạm?
Những lỗi như nói chuyện riêng trong giờ, không mang đúng đồng phục, đi học trễ, nghỉ học chưa kịp xin phép…mà xếp các em loại trung bình, yếu, nhiều em sẽ cảm thấy bị xúc phạm và tổn thương.
Những lỗi học sinh vi phạm về nội quy cần được nhắc nhở thường xuyên. Đừng tích tụ lại (ghi sổ theo dõi) để cuối kỳ mang ra làm bằng chứng xếp loại như hiện nay các trường đang áp dụng.
Với những lỗi vi phạm ấy, học sinh vẫn được xếp loại hạnh kiểm Tốt hoặc xếp Đạt như bậc tiểu học mới là hợp lý.
Chỉ khi em nào gây bạo lực trong trường như đánh bạn gây thương tích, vô lễ, xúc phạm, dùng vũ lực với thầy cô…nhà trường cần dùng biện pháp mạnh, kết hợp với chính quyền địa phương để có biện pháp giáo dục. Và lúc này, vấn đề hạnh kiểm sẽ xếp theo sự hối cãi ăn năn của các em.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Quốc Vương ngành Giáo dục Lịch sử tại Đại học Kanazawa: “Đạo đức con người là một thứ rất khó đánh giá và định lượng chi tiết vì vậy cách thức đánh giá hạnh kiểm hiện tại dựa vào sự tuân thủ nội quy, thái độ đối với giáo viên và học lực là cách làm dễ tạo ra kết quả sai lầm”.
Tài liệu tham khảo:
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/giao-duc/Thong-tu-58-2011-TT-BGDDT-Quy-che-danh-gia-xep-loai-hoc-sinh-trung-hoc-co-so-133268.aspx
