Liên quan tới vấn đề thi và công nhận tốt nghiệp, tuyển sinh đại học 2014, Báo điện tử Giáo dục Việt Nam phỏng vấn ông Trần Đức Cảnh, từng đảm nhiệm cương vị lGiám Đốc Chương trình Đào tạo và Phát triển Nguồn Nhân lực cho Bang Massachusetts (Mỹ), và thành viên của Hội Đồng Liên Trường Đại Học Vùng Đông Bắc Bang Massachusetts.
Thi ba môn: Đọc, Viết và Toán
Ông Trần Đức Cảnh: Theo tôi hiểu thì Thủ Tướng Chính phủ đã có kết luận phương án đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH và CĐ. Bộ GD&ĐT cân nhắc không áp dụng miễn thi tốt nghiệp cho 20% cho học sinh THPT năm 2014 và đây là điều đáng mừng.
Đã là học sinh giỏi, xuất sắc thì phải chứng tỏ được mình không chỉ thể hiện qua các môn học trong lớp mà cũng phải qua kỳ thi như những học sinh khác. Việc miễn thi sẽ động tới những yếu tố như vùng miền, đối tượng ưu tiên ... sẽ vô cùng phức tạp. Như vậy người xét tuyển sẽ dễ dàng phân biệt, không lẫn lộn trong việc đánh giá.
 |
| ÔngTrần Đức Cảnh, từng là Giám Đốc Chương trình Đào tạo và Phát triển Nguồn Nhân lực cho Bang Massachusetts (Mỹ), và thành viên của Hội Đồng Liên Trường Đại Học Vùng Đông Bắc Bang Massachusetts. |
Vấn đề thi 4 hay 6 môn, gồm môn bắt buộc và tự chọn không quan trọng, cách thi mới là vấn đề. Tôi hy vọng cách tổ chức thi trong năm 2014, chỉ là giải pháp tạm thời và để chuẩn bị cho phương án thi lâu dài hiệu quả hơn. Lối thi hiện nay vẫn là thi kiến thức theo kiểu thuộc bài, không đánh giá được gì nhiều ở phần năng lực.
Tôi nghĩ một mô hình thi cử khác, tiên tiến và khoa học hơn trong việc đánh giá kiến thức và năng lực của học sinh, mà không cần phải mất quá nhiều thời gian và công sức của mọi người tham gia. Đơn cử là một kỳ thi ĐH tương tự như Scholastic Attitude Test (SAT I và II) của Mỹ.
Một số trường ĐH có yêu cầu cao hơn, đòi hỏi học sinh phải thi 2-3 môn tự chọn nhưng liên quan đến ngành muốn học, mỗi môn thi một giờ có từ 50 đến 90 câu, theo lối thi trắc nghiệm.
Các trường dùng kết quả thi cho việc tuyển sinh theo tiêu chí và yêu cầu của riêng từng trường.
Với việc xác định từng môn thi cụ thể như vậy ông có lo ngại chuyện học lệch hoặc sẽ có trường hợp môn trọng, môn khinh, kèm theo đó là phân hạng giáo viên?
Giáo dục phải được xây dựng trên nhận thức là gia đình đầu tư tiền bạc và chính bản thân học sinh phải bỏ công sức và thời gian nhiều cho việc học. Đây là “chi phí cơ hội” và phải được hoàn trả lại bằng giá trị đích thực của nó.
Theo ông, năng lực học sinh nằm ở đâu khi hàng năm chúng ta chỉ trông vào mấy môn thi tốt nghiệp, có cần phải thi thêm kĩ năng trong quá trình tổ chức các kỳ thi hay không?
Các trường có thể đưa ra các tiêu chí tuyển sinh phù hợp, trong đó bao gồm sự thể hiện các kỹ năng và năng khiếu khác, mà không nhất thiết phải qua kỳ thi. Các trường sẽ cố gắng chọn lựa học sinh có khả năng thành công cao nhất, và ngược lại học sinh giỏi sẽ có cơ hội chọn lựa nhiều hơn.
Tôi nghĩ có cả hai và điều đó cũng dễ hiểu vì bản thân của Bộ GD&ĐT cũng không lường hay chủ động được hết các vấn đề. Cách làm của ta từ trước đến nay thường theo dạng “ném đá dò đường” hay nói cách khác “thí điểm”.
Nếu ông có quyền và thẩm quyền để vạch ra một lộ trình thi và công nhận thi tốt nghiệp, xa hơn là tuyển sinh đại học, cao đẳng, ông sẽ làm như thế nào?
Cần có một khung yêu cầu cho bậc THPT, nếu học sinh đạt thì cấp bằng trung học và không phải thi tốt nghiệp. Chúng ta tổ chức lại chương trình học THPT, cả bậc THCS và Tiểu học cũng phải cấu trúc lại cho phù hợp và đồng bộ.
Ở bậc THPT (lớp 10, 11, 12) mỗi học kỳ, học sinh phải học từ 5 – 6 môn, trong 3 năm học phải hoàn tất từ 30 – 36 môn, bao gồm Toán, Lý, Hóa, Văn, các môn cơ bản và môn tự chọn… cách học theo tín chỉ, học xong môn nào xong môn đó. Nếu không đạt thì phải học lại môn đó.
Một học kỳ, thời gian học sinh học trong lớp khoảng 18 giờ/tuần, thời gian tự học, đọc và nghiên cứu, làm bài rất nhiều. Mỗi một môn có thể thi 3 - 5 lần hoặc hơn trong một học kỳ; với các bài kiểm tra trên lớp, bài tập làm ở nhà, bài luận, thi giữa kỳ, thi cuối kỳ.
Như vậy sẽ khắc phục dần thực trạng hiện nay là suốt thời gian dài học sinh tập trung cho một kỳ thi, xong là quên gần hết.
Các trường ĐH và CĐ sẽ sử dụng học bạ THPT cho việc xét tuyển, trong đó bao gồm điểm trung bình hằng năm, trung bình 3 năm THPT, điểm của môn học chính và tự chọn; cùng với điểm thi ĐH và các yêu cầu khác.
Hiện nay chúng ta chỉ mới “đụng” đến vấn đề thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ. Như đã đề cập trên, tôi nghĩ là chúng ta nên bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT và tổ chức kỳ thi ĐH gọn nhẹ, khoa học và hiệu quả trong việc đánh giá kiến thức lẫn năng lực.
Nói về phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, thì từ đây đến năm 2020 chúng ta cần phải nhanh chóng cấu trúc lại chương trình giáo dục và đào tạo theo hướng phát triển kinh tế và xã hội, mà yếu tố thị trường đóng vai trò chủ đạo.
